Từ thực tiễn khốc liệt tại Ukraine, châu Âu đang khẩn trương phát triển một loại vũ khí tương tự, một giải pháp mới nhằm tăng cường khả năng răn đe và đối phó với những thách thức an ninh hiện đại.
Máy bay không người lái Shahed-136 được trưng bày trong một cuộc họp báo tại Đồi Capitol, ngày 8/5. (Nguồn: Getty Images)
Tại Triển lãm Hàng không Paris 2025, tập đoàn MBDA – nhà sản xuất tên lửa hàng đầu châu Âu, đã công bố một loại UAV tấn công một chiều hoàn toàn mới, tạm gọi là One-Way Effector. Mẫu UAV này được thiết kế với tiêu chí giá thành rẻ, sản xuất nhanh, dễ triển khai và có thể gây sức ép lớn lên hệ thống phòng không đối phương thông qua chiến thuật bão hòa.
Mô hình thu nhỏ của UAV đã được trưng bày tại triển lãm, trong khi phiên bản đầy đủ dự kiến dài khoảng 3 mét.
Dù không được trang bị trí tuệ nhân tạo hay công nghệ tàng hình, One-Way Effector vẫn gây ấn tượng nhờ hiệu năng thực tiễn: sử dụng động cơ phản lực đơn giản nhưng mạnh mẽ, có thể đạt tốc độ gần 400 km/giờ, gần gấp đôi Shahed 136 vốn chỉ bay khoảng 185 km/h. UAV này có thể mang đầu đạn nặng tới 36 kg và đạt tầm bay khoảng 500 km, tuy không xa bằng Shahed nhưng vẫn đủ để tấn công nhiều mục tiêu chiến lược.
MBDA cho biết mục tiêu chính của loại vũ khí này không phải là tấn công đơn lẻ mà là gây nhiễu và tiêu hao hệ thống phòng không đối phương. Bằng cách triển khai hàng loạt UAV giá rẻ để làm "mồi nhử", các lực lượng vũ trang có thể khiến đối phương phải tiêu tốn đạn tên lửa phòng không đắt đỏ và tạo điều kiện cho các loại vũ khí tấn công tầm xa chính xác hơn xuyên thủng hệ thống phòng thủ. Đây là chiến lược mà Nga đã áp dụng khá hiệu quả ở Ukraine khi kết hợp UAV Shahed với tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo và các loại vũ khí khác.
Chi phí sản xuất thấp là một ưu điểm quan trọng của One-Way Effector. Theo MBDA, giá thành mỗi chiếc chỉ bằng một phần nhỏ so với tên lửa hành trình. Để hiện thực hóa tham vọng này, tập đoàn đang hợp tác với một hãng ô tô Pháp (chưa công bố tên) nhằm thiết lập dây chuyền có thể sản xuất tới 1.000 UAV mỗi tháng, một con số đáng kinh ngạc so với tốc độ sản xuất chỉ khoảng 40 tên lửa phòng không Mistral/tháng hiện nay.
Về mặt thiết kế, UAV sử dụng thân máy bằng vật liệu composite nhẹ, cấu trúc đơn giản, và tận dụng các linh kiện thương mại sẵn có để tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian sản xuất.
Đầu đạn của UAV được tái sử dụng từ đạn pháo 155mm, một giải pháp vừa hiệu quả vừa kinh tế. UAV không có khả năng điều hướng thông minh theo kiểu "bầy đàn", nhưng có thể được phóng theo loạt, bay cùng nhau và phối hợp tấn công cùng mục tiêu nhờ định vị GPS.
Dù chưa phải là một giải pháp thay thế cho các loại vũ khí truyền thống như tên lửa hành trình hay tên lửa chính xác cao, One-Way Effector được kỳ vọng sẽ làm tăng hiệu quả chiến đấu khi kết hợp với các vũ khí này. Việc bổ sung UAV cảm tử giá rẻ vào kho vũ khí giúp các lực lượng vũ trang sở hữu nhiều lựa chọn hơn trong tác chiến hiện đại, nơi số lượng, tốc độ và chi phí đang trở thành yếu tố then chốt.
MBDA cho biết One-Way Effector đang được phát triển theo yêu cầu của lực lượng vũ trang Pháp và họ sẽ sớm bắt đầu đàm phán với Tổng cục Vũ khí Pháp (DGA). Dự án chỉ mới khởi động từ tháng 12/2024, nhưng chuyến bay thử đầu tiên dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 9 hoặc tháng 10/2025. Nếu được phê duyệt và đặt hàng, lô sản xuất đầu tiên có thể sẵn sàng vào năm 2027.
Giám đốc điều hành MBDA Éric Béranger, nhấn mạnh rằng nhu cầu về các loại vũ khí giá rẻ, có thể sản xuất nhanh chóng và sử dụng linh hoạt đang tăng mạnh tại châu Âu, nhất là khi các mối đe dọa ngày càng rõ rệt, trong khi sự hỗ trợ quân sự dài hạn từ Mỹ vẫn còn nhiều dấu hỏi. Ông gọi đây là "khoảnh khắc chân lý" đối với khả năng tự chủ quốc phòng của châu Âu.
Bên cạnh MBDA, nhiều quốc gia châu Âu khác cũng đang theo đuổi chiến lược tương tự: phát triển các loại vũ khí giá rẻ, hiệu quả và có thể triển khai nhanh chóng trong các cuộc xung đột cường độ cao.
