Tiền liệt tuyến (TLT) là một cơ quan nhỏ có kích thước bằng quả hồ đào, nằm dưới bàng quang và bao bọc xung quanh niệu đạo. Các vấn đề của TLT thường xảy ra ở đàn ông trên 50 tuổi. Hầu hết đều có thể điều trị thành công mà không ảnh hưởng xấu đến chức năng sinh dục.
U xơ TLT là gì?
U xơ TLT là sự phì đại lành tính của TLT vốn rất hay xảy ra ở nam giới lớn tuổi, do đó còn được biết với cái tên là phì đại TLT lành tính viết tắt là UXTLT hay tăng sinh dạng hạt của TLT.
Khi nào bắt đầu bị UX TLT?
UX TLT nhìn chung thường bắt đầu vào độ tuổi trung niên ở người đàn ông, tiến triển từ từ và chỉ gây ra triệu chứng sau 50 tuổi.
Chuyện gì sẽ xảy ra khi bị UX TLT?
Trong UXTLT, TLT phát triển về kích thước, có thể gây chèn ép đoạn niệu đạo đi dọc qua trung tâm TLT. Điều này có thể cản trở dòng nước tiểu từ bàng quang qua niệu đạo và ra ngoài, đôi khi khiến nước tiểu ứ đọng trong bàng quang gây ra cảm giác mắc tiểu liên tục. Nếu tắc nghẽn quá nặng, có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn niệu đạo.
UXTLT có thường gặp không?
UXTLT là một bệnh lý rất hay gặp. 50% số người đàn ông ở độ tuổi trên 50 đều có các triệu chứng của UXTLT nhưng chỉ 10% trong số đó cần phải can thiệp bằng nội khoa hay ngoại khoa.
UXTLT có phải là một loại ung thư?
Câu trả lời là “không”. UXTLT hoàn toàn lành tính. Đây không phải là tổn thương tiền ung của ung thư TLT.
Có phải luôn luôn điều trị UX TLT?
Không. Chỉ điều trị UXTLT khi các triệu chứng trở nên rõ ràng. Hầu hết bệnh nhân bị UXTLT không cần điều trị và theo dõi y tế mỗi năm một lần.
Điều trị UXTLT như thế nào?
Có nhiều hướng điều trị UXTLT khác nhau:
- Những người không bị ảnh hưởng nhiều bởi các triệu chứng của UXTLT thì thường không điều trị, nhưng phải được kiểm tra định kỳ để xem tình trạng bệnh có trở nên xấu đi hay không?
- Đối với những người có triệu chứng rõ ràng thì thường điều trị nội khoa. Điều trị bằng ngoại khoa hầu như là để giảm triệu chứng. Tuy vậy, nó cũng có nhiều biến chứng.
Có ba cách điều trị ngoại khoa đối với UXTLT:
- Hay gặp nhất là cắt bỏ TLT qua niệu đạo. Sau khi bệnh nhân được gây tê, bác sĩ đưa một dụng cụ đặc biệt vào niệu đạo qua dương vật. Sau đó, bằng thiết bị này, bác sĩ cắt bỏ một phần TLT để làm giảm tắc nghẽn.
- Có thể dùng phương pháp rạch TLT qua niệu đạo khi TLT không quá lớn. Trong thủ thuật này, bác sĩ đưa dụng cụ vào qua niệu đạo để rạch một hoặc hai đường nhỏ trên TLT.
- Khi TLT quá to thì phải mổ. Ở phương pháp này, bác sĩ rạch một đường ở bụng hay giữa bìu và hậu môn để lấy đi mô TLT.
Nên cân nhắc cẩn thận giữa nguy cơ và lợi ích của từng phương pháp trên. Phẫu thuật TLT từ trước đến nay được xem là mang lại nhiều lợi ích nhất nhưng cũng đáng tiếc là có nhiều nguy cơ nhất.
Có các bệnh lý nào khác về TLT hay không?
Có. Bên cạnh UXTLT, có rất nhiều bệnh lý về TLT mà cũng không liên quan gì đến ung thư. Viêm TLT cấp tính và mạn tính là hai trong số các bệnh lý lành tính của TLT.
Sự nhiễm khuẩn của TLT gây ra viêm TLT cấp tính. Bệnh có thể xảy ra trên nam giới ở bất cứ độ tuổi nào. Các triệu chứng bao gồm: sốt, ớn lạnh, đau vùng thắt lưng và giữa hai chân. Bệnh cũng có thể khiến đi tiểu khó khăn hay đau buốt. Bác sĩ sẽ kê toa thuốc kháng sinh trong viêm TLT cấp, kèm lời dặn uống nước nhiều. Điều trị đa số là thành công.
Quá trình nhiễm trùng TLT tái đi tái lại sẽ gây ra viêm TLT mạn tính. Các triệu chứng tương tự như trong trường hợp cấp tính ngoại trừ là thường không có sốt. Các triệu chứng cũng thường nhẹ hơn viêm cấp tính. Tuy nhiên, bệnh kéo dài lâu ngày. Viêm TLT mạn tính rất khó điều trị.
Kháng sinh thường chỉ có hiệu quả khi nhiễm trùng là do vi khuẩn. Nhưng đôi khi không thể xác định được nguyên nhân gây bệnh. Trong một số trường hợp, xoa bóp TLT có thể giúp giảm ứ đọng. Tắm bằng nước ấm cũng có thể làm thuyên giảm. Trong nhiều trường hợp thì viêm TLT mạn tính tự hết.
Các biện pháp phòng ngừa bệnh lý TLT ở nam giới
Biện pháp phòng ngừa bệnh lý TLT tốt nhất ở nam giới là theo dõi sức khỏe định kỳ, bao gồm cả thăm khám kỹ lưỡng TLT. Nên đến bác sĩ ngay khi có các triệu chứng như:
- Thường xuyên mắc tiểu.
- Tiểu khó.
- Tiểu lắt nhắt (tiểu nhỏ giọt).
Theo dõi định kì là rất quan trọng đối với người bị UXTLT và được điều trị bằng phẫu thuật. Phẫu thuật UXTLT không giúp phòng ngừa bệnh lý ung thư TLT, vì chỉ một phần TLT được lấy đi. Trong tất cả tình huống, nếu bác sĩ phát hiện bệnh càng sớm thì điều trị càng có cơ hội hiệu quả hơn.
BS. ANH ĐỨC