Do acetaminophen - dược chất chính của Tylenol là một loại thuốc quá nổi tiếng (từ những năm 1950) và rất phổ biến (được kết hợp rộng rãi với các loại thuốc khác), nên đôi khi nó bị lạm dụng, sử dụng bất cẩn dẫn đến tổn thương gan ở người dùng.
1. Tylenol có an toàn không?
Phải nói ngay rằng, Tylenol rất an toàn khi sử dụng theo khuyến cáo. Nhiều người bị viêm gan mãn tính và các loại bệnh gan khác (những người không thường xuyên uống rượu) có thể dùng liều Tylenol được khuyến nghị một cách an toàn. Tuy nhiên, để cho chắc chắn bạn nên trao đổi với bác sĩ điều trị của mình trước khi dùng Tylenol hoặc bất kỳ loại thuốc nào nếu bạn bị bệnh gan và lưu ý không được dùng nhiều ngày hơn so với chỉ dẫn.
Nếu trường hợp chớm xơ gan, khi cần thiết chỉ nên dùng Tylenol với liều thấp. Còn đối với những người bị xơ gan giai đoạn cuối ( xơ gan mất bù), không được sử dụng Tylenol vì gan đang tổn thương nghiêm trọng.
Tylenol có thể gây ngộ độc gan nghiêm trọng đến tử vong nếu dùng không đúng khuyến cáo
2. Tại sao Tylenol gây ảnh hưởng đến gan?
Khi uống Tylenol, thuốc nhanh chóng được hấp thu vào máu qua đường tiêu hóa. Từ đó, dược tính của thuốc bắt đầu phát huy tác dụng giảm đau và hạ sốt. Khi máu lọc qua gan, phần lớn thuốc được chuyển hóa tại đây và sau đó được bài tiết qua nước tiểu.
3. Tổn thương gan do Tylenol xảy ra như thế nào?
Như đã biết, gan giống như một "nhà máy" chuyển hóa thuốc thành các thành phần an toàn có thể được loại bỏ ra khỏi cơ thể qua nước tiểu. Tuy nhiên, một lượng nhỏ Tylenol sẽ được chuyển hóa thành một sản phẩm phụ có hại gọi là NAPQI (viết tắt của N-acetyl-p-benzoquinoneimine).
Khi dùng Tylenol với liều lượng khuyến cáo, cơ thể bạn có thể nhanh chóng loại bỏ sản phẩm phụ độc hại này qua nước tiểu. Tuy nhiên, khi dùng quá liều, thời gian dùng không đủ xa như khuyến cáo, gan phải chuyển hóa một lượng Tylenol quá cao, sẽ có quá nhiều NAPQI được tạo ra, không được đào thải kịp thời và gây hại cho các tế bào gan.
Các nhà khoa học tại Đại học Edinburgh (Hà Lan) đã nghiên cứu và nhận thấy, Tylenol có thể làm tổn hại đến các kết nối cấu trúc quan trọng giữa các tế bào gan. Khi các kết nối tế bào bị gián đoạn, cấu trúc mô gan bị hỏng, các tế bào không thể hoạt động bình thường và có thể chết.
4. Lưu ý để dùng Tylenol an toàn
Tylenol hiệu quả trong giảm đau, hạ sốt nhưng phải dùng theo đúng khuyến cáo
Nếu được sử dụng với liều lượng khuyến cáo của nhà cung cấp, Tylenol là an toàn, ngay cả đối với hầu hết những người bị bệnh gan không do rượu. Để phòng tránh tổn thương gan do Tylenol, bạn cần lưu ý những yếu tố có thể gây ảnh hưởng gan sau đây:
- Chú ý lượng Tylenol bạn dùng: Sẽ tăng nguy cơ nếu bạn dùng nhiều hơn lượng được khuyến nghị.
- Lượng rượu bạn uống: Bởi vì rượu có thể làm tăng sản xuất chất NAPQI độc hại.
- Nếu bạn còn uống thêm các loại thuốc khác ngoài Tylenol: Một số loại thuốc, ví dụ như nhóm opiods ( có thể được chỉ định trong các trường hợp phẫu thuật, điều trị ung thư, thuốc giảm ho…), dilantin…, có thể tương tác bất lợi với Tylenol và làm tăng nguy cơ tổn thương gan; một số chất bổ sung thảo dược cũng có thể tương tác với Tylenol và gây tổn thương gan.
- Chế độ dinh dưỡng của bạn: Chẳng hạn bạn đang thực hiện chế độ nhịn ăn giảm cân hay nếu bạn ăn uống kém, không đủ dinh dưỡng có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan khi bạn sử dụng Tylenol.
- Trên 40 tuổi: Tuổi tác cũng ảnh hưởng tới quá trình đào thải thuốc của cơ thể. Quá trình đảo thải NAPQI chậm hơn có thể ảnh hưởng tới gan.
- Hút thuốc: Chúng ta đều biết thuốc lá với chất nicotin gây độc trực tiếp và gián tiếp cho gan. Do đó nếu bạn là người đang hút thuốc sẽ ảnh hưởng tới chức năng của gan lâu dài cũng như thời điểm bạn sử dụng Tylenol.
5. Cách xử lý quá liều Tylenol
Quá liều Tylenol có thể do cố ý hoặc tình cờ. Đây là một trong những loại ngộ độc phổ biến nhất xảy ra trên toàn thế giới. Nếu không được điều trị nhanh chóng, quá liều Tylenol có thể gây tử vong.
Những người dùng quá liều Tylenol có thể gặp các triệu chứng sau:
- Tiêu chảy
- Co giật
- Bồn chồn
- Vàng da
- Buồn nôn
- Đổ mồ hôi
- Nôn mửa
- Hôn mê
- Chán ăn, ăn mất ngon
Khó chịu, mệt mỏi
Chán ăn có thể xảy ra khi ngộ độc Tylenol
Ngộ độc Tylenol là một trường hợp cần xử lý y tế khẩn cấp. Tuy nhiên, không quá lo lắng bởi có sẵn một loại thuốc giải độc cho tình trạng quá liều Tylenol là acetylcysteine (n-acetylcysteine). Thuốc này có hiệu quả nhất khi được sử dụng trong vòng 8 giờ sau khi dùng quá liều Tylenol, và có thể ngăn ngừa suy gan.
Các triệu chứng quá liều Tylenol có thể xảy ra sau 12 giờ kể từ khi uống. Danh sách các triệu chứng ở trên mô tả những gì có thể thấy trong 24 giờ đầu tiên. Sau 24 đến 72 giờ, các triệu chứng có thể hết, nhưng điều rất quan trọng là phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp, vì trong thời gian đó có thể gan đã bị tổn thương.
Xem thêm video được quan tâm:
Video chỉ dẫn dinh dưỡng cho F0, F1 tại nhà
