Tỷ lệ mắc đái tháo đường tăng nhanh ở cả người trẻ, phòng bệnh cách nào?

19-11-2025 17:56 | Bệnh thường gặp

SKĐS - Theo số liệu của Liên đoàn Đái tháo đường thế giới, năm 2025 có 11,1% người trưởng thành trên thế giới đang sống chung với bệnh này. Trong đó hơn 4/10 người đã mắc bệnh đái tháo đường mà không biết tình trạng bệnh của mình.

Tại Việt Nam, số người mắc bệnh đái tháo đường ngày càng gia tăng, không chỉ ở người lớn tuổi mà còn lan rộng trong nhóm dân số trẻ – do áp lực cuộc sống, thói quen ăn uống thiếu lành mạnh, ít vận động và sử dụng thực phẩm nhiều đường, nhiều chất béo. Vì vậy, việc phòng bệnh là vô cùng quan trọng.

Bí quyết giúp phòng tránh bệnh đái tháo đường hiệu quả:

Chế độ ăn hợp lý

Ăn uống khoa học rất quan trọng, cần ăn đa dạng, nên ăn các món ăn hỗn hợp, có nhiều món trong một bữa ăn và món ăn nên thay đổi trong ngày, giữa các ngày, theo mùa…

Nên hạn chế ăn những thức ăn cung cấp năng lượng rỗng như đường, nước ngọt, kẹo…

Ăn chừng mực: không ăn bữa nào quá no hay quá đói, không ăn thứ gì quá nhiều.

Ăn thức ăn nguyên vẹn, gần với thiên nhiên để ít bị mất đi các thành phần dinh dưỡng có trong thức ăn.

Dùng dầu thực vật thay cho mỡ động vật, lượng bột đường vừa đủ theo nhu cầu hoạt động của cơ thể, tránh dư thừa sẽ dễ làm tăng cân.

Nên ăn các loại thịt nạc bỏ da, ăn cá nhiều hơn thịt. Ăn thêm các loại đạm thực vật như đậu hũ, các loại đậu khác.

Nên hạn chế mặn, nếu có cao huyết áp chỉ dùng <1/2 muỗng cà phê muối/ ngày kể cả nêm nếm trong thức ăn.

Nếu bạn thường ăn sáng với những đồ ăn nhiều dầu mỡ như bánh mì bơ, phomat bơ, khoai tây chiên… hãy đổi vị bằng món salad mỗi sáng. Bổ sung nhiều rau xanh thường xuyên là cách đơn giản nhất để phòng tránh bệnh đái tháo đường. Đây cũng là cách hữu hiệu để giảm thiểu cân nặng, giữ lượng đường trong máu được ổn định.

Giảm cân, tránh béo phì

Tỷ lệ mắc đái tháo đường tăng nhanh ở cả người trẻ, phòng bệnh cách nào?- Ảnh 1.

Đái tháo đường không được kiểm soát sẽ gây nên các tổn thương nghiêm trọng nhiều bộ phận của cơ thể.

Giảm trọng lượng cơ thể là cách đơn giản nhất để đưa bạn ra khỏi vòng nguy hiểm của căn bệnh đái tháo đường. Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ cao nhất mắc căn bệnh này. Ngay cả đối với bệnh đái tháo đường type 2, chúng ta cũng có thể giảm được nguy cơ mắc bệnh bằng cách giảm cân. Điều quan trọng là bạn kiểm soát được lượng calo bổ sung vào cơ thể mỗi ngày và chăm chỉ tập luyện thể thao đều đặn.

Cần vận động thường xuyên

Việc vận động cần thiết để phòng tránh đái tháo đường, hạn chế đi cầu thang máy, đi xe máy, ô tô… nếu thấy không cần thiết. Nên tranh thủ đi bộ, tập luyện nhiều hơn, tốt nhất nên đi bộ hoặc đạp xe mỗi ngày. Hãy tận dụng mọi lúc mọi nơi để đi bộ , ngoài cắt giảm calo thì tập luyện cũng có thể giúp bạn giảm cân và sử dụng insulin trong cơ thể hiệu quả hơn.

Rèn luyện thể lực tốt với tất cả mọi người trong đó có cả việc phòng ngừa đái tháo đường. Vì vậy, chúng ta cần chơi thể thao hơn 30 phút trong hầu hết các ngày. Tập thể dục khoảng 1giờ/ngày trong hầu hết các ngày. Năng động trong mọi hoạt động, bước khoảng từ 5.000-10.000 bước chân/ngày.

Tránh ngồi một chỗ quá lâu khi làm việc, nên nghỉ ngơi 5 phút sau 1 tiếng làm việc.

Đối với phụ nữ, nên hạn chế việc làm vào ban đêm.

Lựa chọn đồ uống lành mạnh

Lựa chọn đồ uống lành mạnh tốt để phòng đái tháo đường, hạn chế uống đồ ngọt có gas thay vào đó nên bổ sung đồ uống từ hoa quả, các loại hạt. Ghi nhận cho thấy một số loại ngũ cốc nguyên hạt cũng giúp ổn định và kiểm soát được lượng đường trong máu. Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học, bổ sung ngũ cốc nguyên hạt thường xuyên sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2, đột quỵ, huyết áp cao, thậm chí là chống ung thư vú.

Có thể uống cà phê, một số nghiên cứu cho thấy, cà phê hoặc đúng hơn là caffeine có thể ngăn ngừa bệnh đái tháo đường một cách an toàn. Chúng ta nên uống đều đặn 1 ly cà phê mỗi sáng để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh.

Uống rượu quá nhiều gây ra chứng bệnh mỡ trong máu cao, chủ yếu cải biến thành triacylglyceride và protein mật độ thấp trong máu. Về mặt lâm sàng chứng minh được, người uống rượu không chỉ làm cho mỡ máu tăng cao mà còn duy trì trong thời gian dài. Đối với những bệnh nhân điều trị bằng insulin uống rượu khi đói bụng dễ gây ra đường máu thấp.

Tóm lại: Đái tháo đường là bệnh chuyển hóa mạn tính, nếu căn bệnh này không được kiểm soát thì sau một thời gian sẽ gây nên các tổn thương nghiêm trọng nhiều bộ phận của cơ thể, đặc biệt là các biến chứng tim mạch, thận, thần kinh, bàn chân… thậm chí dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, mọi người đều có thể phòng tránh và làm giảm thiểu tác hại của bệnh đái tháo đường bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa, chẩn đoán sớm và chăm sóc thích hợp. Và xét nghiệm máu là cách duy nhất để phát hiện bệnh đái tháo đường.

Có đến 1/3 bệnh nhân đái tháo đường bị mắc bệnh võng mạcCó đến 1/3 bệnh nhân đái tháo đường bị mắc bệnh võng mạc

SKĐS - Bệnh mắc bệnh lý võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường đang là một trong những nguyên nhân gây mù lòa hàng đầu ở người trong độ tuổi lao động tại Việt Nam.


BS Lê Văn Quang
Ý kiến của bạn