Thông tin trên được Đặc phái viên Mỹ tại Syria Tom Barrack, xác nhận trong một cuộc phỏng vấn với truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ ngày 2/6.
Binh lính Mỹ lên trực thăng CH-47 Chinook khi rời khỏi một tiền đồn chiến đấu, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ ở đông bắc Syria, ngày 25/5/2021. (Nguồn: Getty Images)
Theo ông, Mỹ sẽ giảm số căn cứ quân sự tại Syria xuống chỉ còn một. Các lực lượng Mỹ đã rút khỏi nhiều vị trí, chủ yếu ở tỉnh Deir ez-Zor, khu vực có dân số chủ yếu là người Arab.
Mỹ lần đầu đưa quân tới đông bắc Syria năm 2015, để hỗ trợ Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd đứng đầu trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS).
Đến cuối nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump, số binh sĩ Mỹ tại đây giảm từ khoảng 2.000 xuống còn 900, nhưng sau đó lại tăng trở lại vào cuối năm 2024 khi chính quyền cựu Tổng thống Syria Bashar al-Assad đứng trước nguy cơ sụp đổ nhanh chóng.
Từ tháng 4, Mỹ bắt đầu rút 500 quân, hiện còn khoảng 1.500 binh sĩ và dự kiến giảm xuống dưới 1.000 trong thời gian tới.
Phát biểu trong cuộc phỏng vấn hôm 2/6, ông Barrack khẳng định SDF là "nhân tố rất quan trọng" cần được lồng ghép vào cấu trúc chính quyền Syria mới tại Damascus. Ông đồng thời kêu gọi các bên "giữ kỳ vọng ở mức hợp lý".
Chuyên gia phân tích khu vực Trung Đông và Bắc Phi thuộc công ty tình báo rủi ro RANE (Mỹ) Kristin Ronzi, nhận định những tuyên bố của ông Barrack phản ánh sự thay đổi trong ưu tiên chiến lược của Mỹ, cho thấy Washington đang giảm dần sự tập trung vào Syria.
Bà cho rằng Mỹ có xu hướng chuyển vai trò chống khủng bố cho chính quyền Syria và các đối tác trong khu vực, nhưng khả năng rút quân hoàn toàn là khó xảy ra trong tương lai gần.
"Các lực lượng còn lại của Mỹ nhiều khả năng sẽ tiếp tục hỗ trợ SDF trong các chiến dịch chống khủng bố ở đông bắc Syria, đặc biệt khi Mỹ vẫn hỗ trợ lực lượng này quản lý các trại giam giữ hàng nghìn tay súng IS và thân nhân của họ", bà Ronzi nói.
Hiện SDF đang quản lý nhiều trại giam và trung tâm giữ các phần tử IS, trong đó lớn nhất là trại Al-Hol. Các tàn dư IS từng tổ chức nhiều nỗ lực giải cứu, nổi bật là vụ vượt ngục năm 2022 ở Hasaka, khiến SDF mất gần hai tuần cùng với sự yểm trợ của Mỹ để kiểm soát tình hình.
Dù SDF đã đồng ý chuyển giao quyền quản lý các nhà tù này cho chính quyền trung ương ở Damascus, việc bàn giao vẫn chưa được tiến hành. Cuối tháng 5, IS tuyên bố đã tiến hành một cuộc tấn công nhắm vào lực lượng chính phủ Syria.
Bà Ronzi cho rằng Mỹ sẽ tiếp tục duy trì một lực lượng nhất định ở Syria do lo ngại về khả năng tái trỗi dậy của chủ nghĩa cực đoan và tình hình bất ổn nội bộ. Để có thể rút quân hoàn toàn, Washington cần tin tưởng rằng chính quyền Syria và các đối tác khu vực có thể kiểm soát tốt các mối đe dọa khủng bố, điều này cần thời gian để kiểm chứng.
Hiện tại, chính phủ chuyển tiếp của Syria do ông Ahmed al-Sharaa, cựu thủ lĩnh nhóm Hồi giáo vũ trang Hayat Tahrir al-Sham, lãnh đạo. Dù nhóm này đã tách khỏi Al-Qaeda từ nhiều năm trước, mối liên hệ trong quá khứ vẫn khiến khả năng hợp tác sâu rộng giữa Mỹ và Damascus gặp nhiều giới hạn.
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đang tăng cường hợp tác quân sự với Syria. Ankara đã đề xuất huấn luyện quân đội Syria và có ý định thiết lập các căn cứ không quân và hải quân tại đây.
Kể từ tháng 5, Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan và Syria đã thành lập một trung tâm hoạt động chung ở Damascus nhằm phối hợp chống khủng bố. Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Yasar Guler xác nhận ngày 4/6 rằng quân đội Thổ sẽ tiếp tục hiện diện ở Syria để huấn luyện và hỗ trợ tái thiết các hệ thống phòng thủ bị phá hủy.
Tuy nhiên, theo đánh giá của bà Ronzi, tiến trình hòa nhập giữa SDF và chính quyền Syria hiện đang diễn ra rất chậm. Dù đã có thỏa thuận từ tháng 3, SDF chưa đạt nhiều tiến triển trong việc tích hợp quân đội và cơ cấu tổ chức vào chính quyền trung ương. Thỏa thuận này đặt mục tiêu hoàn tất trong năm 2025, nhưng tiến độ hiện tại khiến khả năng đạt được mục tiêu vào cuối năm là không cao.
Bà Ronzi cho rằng nếu không có sức ép quân sự từ Thổ Nhĩ Kỳ và SDF vẫn nhận được sự hỗ trợ từ Mỹ, thì họ có thể trì hoãn tiến trình hội nhập để đàm phán điều kiện có lợi hơn với Damascus.
