Những hạn chế của dòng sách self-help
Ai cũng biết rằng đọc là phương pháp thu thập kiến thức quan trọng nhất, kể từ khi con người khám phá ra kỹ thuật in ấn vào thế kỷ 15. Đọc những cuốn sách kinh doanh, sách kỹ năng, sách phát triển cá nhân… thường là "bến đỗ đầu tiên" để hầu hết người trẻ, học sinh, sinh viên, nhân viên lấp đầy khoảng cách về kỹ năng và kiến thức.
Có nghĩa là: Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về "tối ưu hóa công cụ tìm kiếm", bạn sẽ phải tìm đọc những cuốn sách bán chạy nhất về e-marketing. Hay bạn muốn nâng cao sức khỏe, bạn phải tìm kiếm những cuốn sách nói về các vấn đề sức khỏe. Những cuốn sách này thực tế, dễ triển khai và thường khá dễ đọc, dễ hiểu. Vì vậy, không khó hiểu khi những tác phẩm kinh điển về thể loại self-help đã chứng minh vị trí của mình khi tăng gần gấp đôi quy mô kể từ năm 2013.
Số lượng sách self-help được xuất bản đã tăng gần gấp đôi kể từ năm 2013 (Ảnh: weforum)
Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, sách kinh doanh hay những dòng sách self-help (phát triển cá nhân) cũng có những hạn chế của chúng. Những cuốn sách này thường tập trung vào một chủ đề cụ thể, dựa trên quy trình và những quy định. Ưu điểm của nó là giúp "lấp đầy khoảng trống kiến thức" đang thiếu hụt của bạn. Nhưng nhược điểm chính là việc tiếp cận theo những quy trình sẵn có có thể hạn chế sự sáng tạo.
Thứ hai, thể loại này thường không thú vị để đọc. Chúng thường được viết bằng những ngôn từ dễ hiểu nhất hoặc chuyên môn nhất, không có ngôn từ hoa mỹ, cuốn hút như những thể loại văn học, tiểu thuyết, viễn tưởng...
Cuối cùng, chúng thường được viết bởi các chuyên gia kinh doanh, những người có một lăng kính cụ thể để họ quan sát thế giới. Các nhà kinh tế học hành vi và các chuyên gia đã chỉ ra, việc nhìn thế giới qua nhiều lăng kính mới là sự cần thiết để hiểu và thích ứng với sự phức tạp của thế giới.
Xu hướng đọc sách tiểu thuyết tăng cao
Không ai phủ nhận vai trò của những dòng sách kinh doanh và phát triển cá nhân, nhưng chúng không nên là những cuốn sách duy nhất trong danh sách đọc của bạn. Chính vì những lý do đó, dòng sách viễn tưởng, tiểu thuyết trở nên nổi bật và thu hút hơn trong thời kỳ đại dịch – khi mọi người có nhiều thời gian dành cho việc đọc sách.
Nhiều người theo đuổi lý tưởng phát triển cá nhân trong thế kỷ 21 có thể xem nhẹ và nghi ngờ với dòng sách tiểu thuyết, cho rằng chúng phù phiếm, chỉ để giải trí và khiến bản thân buông thả. Thế nhưng thực tế, tiểu thuyết cùng nhiều thể loại sách khác dạy chúng ta về thế giới và con người sống trong đó. Và thật thú vị, cuốn tiểu thuyết tiếng Anh đầu tiên được công nhận là cuốn Robinson Crusoe của Daniel Defoe, hiện cũng được lấy tên đặt cho một khuôn khổ kinh tế được giảng dạy ở hầu khắp các lớp học trên thế giới.
Khác với tính giải trí đơn thuần mà nhiều người vẫn tưởng, tiểu thuyết chứa nhiều hiểu biết sâu rộng mà người đọc có thể khám phá. Những giá trị ấy được chia làm bốn nhóm chính:
1. Tâm lý
Tạp chí HBR (Harvard Business Review) hoặc Forbes vẫn thường hay nói: Các nhà lãnh đạo thường thiếu sự đồng cảm. Điều này khiến họ khó dự đoán tác động trong hành động của mình đối với người khác, cản trở khả năng lập chiến lược, đàm phán và bán hàng.
Kể từ cuốn sách đầu tiên của Defoe, các tiểu thuyết gia đã cố gắng tìm hiểu hoạt động bên trong của con người và sự tương tác phức tạp giữa người với người, tập trung tạo ra những nhân vật đích thực mà chúng ta có thể xác định được tâm lý của họ. Càng đọc nhiều về các nhân vật và những suy nghĩ đang diễn ra trong tâm trí họ, bạn càng dễ đọc được cảm xúc của người khác. Đây chính là điều "tối quan trọng" đối với thành công trong hầu hết các lĩnh vực.
2. Kinh doanh
Các nhà tiểu thuyết thường ít khi chứng minh các nguyên tắc kinh doanh, nhưng đây thường là những "sản phẩm phụ" trong các tác phẩm của họ. Với những câu chuyện về doanh nhân từ nghèo khổ cho đến giàu có, những cuốn sách tiểu thuyết sẽ cho bạn biết về những bài học và nghệ thuật kinh doanh.
3. Lịch sử
Các tiểu thuyết gia hiện đại ngày càng nhìn ngược lại để kể những câu chuyện lịch sử bị lãng quên từ thời đại đã qua. Xem xét quá khứ thường giúp chúng ta làm rõ hiện tại. Giống như lịch sử quân sự cũng được coi là tài liệu quan trọng của các chuyên gia chiến lược, tiểu thuyết lịch sử cũng có vai trò của chúng.
Nhiều tác giả tập trung vào các sự kiện đã định hình thế giới hiện tại (các cuộc cách mạng, chiến tranh, khủng hoảng, thảm kịch) để đưa ra những bài học mà nhiều nhà lãnh đạo không có kin nghiệm (ví dụ: quản lý khủng hoảng), hay các quan điểm thường không được thảo luận (chế độ nô lệ dưới con mắt của một nô lệ, chiến tranh thế giới thứ hai qua con mắt một người Ấn Độ…) trở nên dễ tiếp cận. Điều này vừa có thể nâng cao hiểu biết về các vấn đề đương đại vừa mở ra những quan điểm và cách tiếp cận mới để giải quyết vấn đề.
4. Văn hóa
Sự kết nối, hợp tác giữa các quốc gia trên khắp thế giới là điều cần thiết trong thời đại hiện nay. Bất chấp tất cả những tiến bộ trong giao tiếp, việc giao tiếp hiệu quả trong bối cảnh hiện tại vẫn đang rất khó khăn. Đọc tiểu thuyết cung cấp cái nhìn sâu sắc về tài liệu tham khảo văn hóa quan trọng – những nguồn kiến thức "vô giá" giúp xây dựng lòng tin và sự kết nối giữa các nền văn hóa, đặc biệt là trong thời đại tương tác kỹ thuật số như hiện nay.
Đại dịch làm thay đổi các thói quen của con người, đặc biệt là giúp cho mọi người có nhiều thời gian đọc sách hơn. Thay vì những dòng sách chuyên sâu, phức tạp và khó đọc, nhiều người tìm đến các dòng sách dễ đọc, nhẹ nhàng và lãng mạn hơn. Tin tưởng rằng trong thời gian tới, dòng sách tiểu thuyết sẽ ngày càng khẳng định được vị thế và vai trò của mình.
