Tuổi kết hôn lần đầu tại Việt Nam liên tục tăng trong các năm qua

Trước xu hướng biến động mức sinh, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 về Công tác dân số trong tình hình mới; Chính phủ đã ban hành Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 và Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp với các vùng, đối tượng đến năm 2030 với mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc.

Hiện, Bộ Y tế đang nghiên cứu, đề xuất các chính sách, giải pháp để bảo đảm vững chắc mức sinh thay thế của quốc gia. Vì vậy, "Hội thảo quốc tế tham vấn chính sách, giải pháp ngăn chặn xu hướng mức sinh thấp"  là dịp để cung cấp thông tin cho các nhà hoạch định cũng như thực thi chính sách ở cấp Trung ương, địa phương trong lĩnh vực dân số - y tế về thực trạng và xu hướng mức sinh tại Việt Nam; các yếu tố ảnh hưởng đến số con mong muốn của các cặp vợ chồng ở các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp của Việt Nam; tham khảo quan điểm và chính sách ứng phó với mức sinh thấp của các nước trên thế giới, các ví dụ và thực hành tốt từ khu vực châu Á – Thái Bình Dương và các khu vực khác từ đó đưa ra định hướng chung trong xây dựng chính sách nhằm duy trì mức sinh thay thế tại Việt Nam.

Chia sẻ về các yếu tố tác động đến xu hướng giảm sinh tại hội thảo này, ông Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số, cho biết, tuổi kết hôn lần đầu tại Việt Nam liên tục tăng trong các năm qua, cho thấy xu hướng kết hôn và sinh con muộn hơn. Cụ thể, tuổi trung bình kết hôn lần đầu tăng từ 24,1 tuổi (năm 1999) lên 25,2 tuổi (năm 2019). Sau 4 năm (2019 - 2023), tuổi kết hôn lần đầu đã tăng thêm 2 tuổi, từ 25,2 tuổi lên 27,2 tuổi. Năm 2023, tuổi kết hôn trung bình lần đầu của nam giới là 29,3 và nữ giới là 25,1.

Mô hình sinh muộn và sinh ít con hơn ở nhóm tuổi 25 - 29 vẫn duy trì liên tục từ năm 2009 - 2019. Phụ nữ thành thị sinh muộn và ít con hơn phụ nữ nông thôn.

Cụ thể, tại khu vực thành thị, mức sinh cao nhất là nhóm phụ nữ 25 - 29 tuổi, với 127 trẻ/1.000 phụ nữ.

Tại khu vực nông thôn, mức sinh cao nhất là nhóm 20 - 24 tuổi với 147 trẻ/1.000 phụ nữ. Và hiện, mức sinh của phụ nữ nông thôn đã dưới mức sinh thay thế.

"Hơn 20 năm qua, mức sinh tại thành thị luôn thấp hơn mức sinh thay thế. Theo số liệu mới nhất, thành phố Hồ Chí Minh hiện có mức thấp nhất cả nước, với 1,32 con/phụ nữ", ông Hoàng cho biết thêm.

Ông Hoàng chỉ ra, trình độ học vấn và hoàn cảnh kinh tế có liên quan đến mức sinh. Số liệu năm 2023 cho thấy, người giàu nhất có mức sinh là 2 con, người nghèo nhất có mức sinh là 2,4 con, người có mức sống khá và trung bình sinh từ 2,03 đến 2,07 con.

Người có trình độ học vấn dưới tiểu học sinh tới 2,35 con, còn người có trình độ trên THPT chỉ đẻ 1,98 con.

Ông Hoàng đánh giá, có 4 nhóm nguyên nhân tác động mức sinh thấp, đó là: Học vấn; điều kiện sống được cải thiện, tâm lý thích hưởng thụ cuộc sống; áp lực kinh tế, chi phí nuôi dạy và chăm sóc con; và tình trạng nạo phá thai và tỷ lệ vô sinh xu hướng tăng.