Mấy ngày qua dư luận xôn xao về vụ việc nữ tử tù Nguyễn Thị Huệ ở trại giam Quảng Ninh đã thỏa thuận và mua tinh trùng của một nam phạm nhân và tự bơm vào âm đạo cố tình mang thai. Theo quy định của pháp luật, sau khi mang thai, tử tù Nguyễn Thị Huệ sẽ được hưởng ân huệ chuyển hình phạt từ tử hình xuống tù chung thân. Tuy nhiên, theo các chuyên gia sản khoa, hành động tự bơm tinh trùng để thụ thai là vô cùng nguy hiểm,... Còn về góc độ pháp lý, đây là kẽ hở cần phải điều chỉnh, tránh bị tội phạm lợi dụng. Để bạn đọc hiểu rõ hơn vấn đề phức tạp này, chúng tôi đăng tải ý kiến của các chuyên gia y tế và luật sư.
Tự bơm tinh trùng, vẫn có khả năng có thai mặc dù tỷ lệ là rất thấp
Theo TS. Lê Hoàng - Phó Giám đốc BV Phụ sản Trung ương, Kiêm Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Quốc gia: Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung là phương pháp thụ tinh nhân đạo (kỹ thuật IUI) thường được sử dụng trong điều trị vô sinh. Trường hợp bơm tinh trùng vào tử cung của một người nữ ở điều kiện bình thường thì tỷ lệ thụ thai là thấp. Tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, đối với các trường hợp làm thụ tinh trong ống nghiệm ngoài sự cố gắng, nỗ lực của các bác sĩ chuyên khoa, cộng với sự hỗ trợ của thiết bị chuyên dụng, với mọi điều kiện thuận lợi nhất, cùng với sự lựa chọn tinh trùng khỏe mạnh nhất để bơm vào buồng tử cung của người cần thụ tinh. Mặc dù vậy, tỷ lệ thành công khiêm tốn chỉ lên đến 15-20%.
Bơm tinh trùng nhất thiết phải được thực hiện ở những cơ sở y tế chuyên khoa đủ điều kiện trang thiết bị y tế, tinh trùng phải được xử lý và bảo quản tốt. Ảnh: TM
Đối với trường hợp vừa qua báo chí nêu, việc bơm tinh trùng vào buồng tử cung của nữ phạm nhân để dẫn đến có thai, theo chúng tôi là không phải dễ dàng để thực hiện việc tự bơm tình trùng, ngay cả những chuyên gia giỏi như chúng tôi cũng không thể thực hiện được, với điều kiện không thuận lợi trong tù như vậy, mà chỉ gọi là đổ tinh trùng vào âm đạo mà thôi. Việc bơm cấy tinh trùng nhất thiết phải làm tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế có các điều kiện về trang thiết bị y tế. Hơn nữa, tinh trùng cần phải được bảo quản ở điều kiện tốt, ở điều kiện bình thường, tinh trùng có thể sống được từ 24-72 giờ, nhưng sau 24 giờ chất lượng tinh trùng giảm đáng kể.
Tuy vậy, nói rằng là khó nhưng cũng có trường hợp lại quá dễ dàng. Để lấy tinh trùng từ nơi khác đến, lại để trong túi nilon thì việc làm này sẽ làm cho chất lượng tinh không đảm bảo, vì túi nilon không phải là thiết bị y tế chuyên dụng để dùng chứa và bảo quản tinh trùng. Về góc độ khoa học, chúng tôi cũng không thể loại trừ chắc chắn 100% là cho tinh trùng vào túi nilon và tự đổ vào buồng tử cung vẫn có khả năng có thai mặc dù tỷ lệ là rất thấp. Nếu điều kiện bơm không đảm bảo, không khử trùng sạch sẽ trường hợp tự bơm tinh trùng vào tử cung thì rất có thể tinh trùng bị nhiễm khuẩn. Tuy đã đi vào âm đạo người nữ giới và thụ thai được thì khả năng sảy thai là rất lớn. Vì thế, hành động tự bơm tinh trùng để thụ thai như thế này là vô cùng nguy hiểm. Có thể những trường hợp thai nhi sinh ra sẽ mang những bệnh lây truyền do tinh trùng của người nam giới không đảm bảo.
Mua, bán tinh trùng bị xử thế nào?
Về việc này, TS. Lê Hoàng cho biết, theo quy định của pháp luật, việc hiến, cho, tặng tinh trùng phải được thực hiện vì mục đích nhân đạo chứ không được nhằm mục đích kinh doanh và phải tuân thủ các điều kiện do pháp luật quy định. Việc cho hoặc hiến tặng tinh trùng là tự nguyện và hoàn toàn hợp pháp. Việc cho, hiến, tặng tinh trùng tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương thì người cho, hiến, tặng tinh trùng phải qua khâu lấy máu xét nghiệm và kiểm tra sức khỏe một cách nghiêm túc trước khi muốn cho, hiến, tặng tinh trùng. Người nam giới phải được thăm khám để xem có bị mắc các bệnh lây truyền như HIV, viêm gan B hay có bất thường nhiễm sắc thể không, sẽ được lấy 3 mẫu tinh trùng cách nhau tối thiểu 3 ngày. Sau đó 3 tháng quay lại để làm xét nghiệm HIV, nếu âm tính thì khi đó các mẫu tinh trùng mới đủ điều kiện sử dụng. Các mẫu tinh trùng cho, hiến, tặng đều có hồ sơ lưu và bảo quản theo quy định.
Nữ tử tù mang thai có lẽ là một trong những sự kiện hy hữu xảy ra trong lịch sử tố tụng của pháp luật Việt Nam. Lợi dụng những kẽ hở trong công tác giam giữ, lợi dụng những quy định nhân đạo của pháp luật, nhiều đối tượng đã nghĩ “trăm mưu ngàn kế” hòng thoát tội chết. Và có thai là kế sách mà nhiều nữ tử tù sử dụng để thoát chết.
Liên quan đến vấn đề trên, phóng viên báo SK&ĐS đã trao đổi với luật sư Phạm Thành Tài - Giám đốc Văn phòng Luật sư Phạm Danh (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết: Trong quá trình bị giam giữ, Nguyễn Thị Huệ đã làm quen và nhờ phạm nhân Nguyễn Tuấn Hưng (SN 1989) đang chấp hành án phạt 30 tháng tù về tội “trộm cắp tài sản” giúp Huệ mang thai với giá 50 triệu đồng. Trong tháng 8/2015, Hưng đã 2 lần lấy tinh trùng của mình cho vào túi nilon, kèm theo bơm tiêm rồi để vào nơi Huệ đã sắp đặt trước. Sau đó, Huệ lợi dụng sơ hở trong thời gian được vệ sinh cá nhân vào buổi sáng để lấy túi tinh trùng mang vào nhà vệ sinh, dùng bơm tiêm bơm tinh trùng vào âm đạo, dẫn đến có thai. Đây là hành vi vi phạm pháp luật hành chính.
Căn cứ xử phạt là theo quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 33, Nghị định 176/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: a) Thực hiện cho, nhận noãn; cho, nhận tinh trùng; cho, nhận phôi khi không được phép theo quy định của pháp luật; b) Không bảo đảm điều kiện thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản theo quy định của pháp luật. Như vậy, theo quy định trên thì hành vi của Nguyễn Tuấn Hưng và hành vi của Nguyễn Thị Huệ sẽ bị xử phạt hành chính từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
Cùng thời điểm đó, tại trại giam Chí Hòa (TP.HCM), nữ tù Trần Thị Hương bị bắt vào tù về tội mua bán ma túy với mức án kịch khung. Ngày 16/6/2006, Trần Thị Hương bất ngờ trở dạ sinh hạ được một đứa bé trai. Cuối cùng, TAND TP.HCM đã phải giảm án cho Hương từ tử hình xuống chung thân theo quy định hết sức nhân đạo của pháp luật.