Tự mình ‘thao túng’ ASEAN, Trung Quốc đi đổ vấy cho Việt Nam-Philippines

Một viện nghiên cứu nhà nước Trung Quốc vừa công bố quyển sách đưa ra lập luận cho rằng Việt Nam và Philippines đang “thao túng” ASEAN để giành sự ủng hộ cho các tuyên bố chủ quyền tại biển Đông.

Tuy nhiên, trả lời PV, các chuyên gia nhận định thực tế đang chứng minh điều ngược lại: Chính Bắc Kinh mới là nước đang "thao túng" và tìm cách chia rẽ các nước thành viên ASEAN bằng tiềm lực kinh tế và quân sự của mình.

Tàu Trung Quốc tông thẳng vào tàu Việt Nam ngay trong vùng biển của Việt Nam - Ảnh: Trung Hiếu

Trong quyển sách, tập hợp hàng loạt báo cáo về quan hệ giữa Bắc Kinh với các nước láng giềng, Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc cho rằng các nước bên ngoài khu vực như Mỹ đang tạo điều kiện cho Hà Nội và Manila lợi dụng ASEAN, đồng thời gây chia rẽ và bất ổn, tờ South China Morning Post - một trong những nhật báo tiếng Anh hàng đầu Hồng Kông - đưa tin ngày 5.6.

Ông Hoàng Quế Phương, cựu đại sứ Trung Quốc tại Philippines, nhận định Việt Nam và Philippines đang cố cô lập Trung Quốc tại ASEAN, nhưng Bắc Kinh có thể đáp trả.

"Sau cùng thì các nước ASEAN sẽ phải chọn quyền lợi quốc gia của họ hơn là theo chân hai nước này”, ông Hoàng nói.

Tự bản thân lập luận của nhà ngoại giao này, theo các chuyên gia, đã chỉ rõ ai mới là người đang thực sự muốn "thao túng" ASEAN. Bằng cách nhấn mạnh đến "quyền lợi quốc gia", rõ ràng ông Hoàng muốn hàm ý nói đến sự lệ thuộc kinh tế của các nước thành viên ASEAN đối với Bắc Kinh.

Theo các chuyên gia, Trung Quốc không bao giờ muốn Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) mang tính ràng buộc ra đời và do vậy đã gây áp lực lên các nước thành viên ASEAN, vốn đưa ra mọi quyết định dựa trên quy tắc đồng thuận tuyệt đối, để trì hoãn quá trình hoàn tất COC.

"Điều Trung Quốc không bao giờ mong đợi là một ASEAN đồng thuận lên tiếng phản đối các hành động của mình", ông Ristian Atriandi Supriyanto, chuyên gia phân tích hàng hải thuộc Đại học Nanyang (Singapore), nói với Thanh Niên Online.

Giáo sư Dennis McCornac (ĐH Loyola Maryland, Mỹ), một chuyên gia kinh tế Châu Á, nhận định với Thanh Niên Online: "Quan hệ kinh tế với Trung Quốc quá quan trọng đối với Thái Lan hay Campuchia để khiến các nước này dám mạo hiểm gây ra rắc rối với Bắc Kinh. Nguồn thu từ khách du lịch Trung Quốc cho hai nước này là rất lớn. Myanmar cũng cần một thị trường để xuất khẩu các nguồn năng lượng và Trung Quốc đáp ứng chính xác yêu cầu này".

Quyển sách nói trên còn cảnh báo: Sự can thiệp của Mỹ vào tranh chấp chủ quyền tại biển Đông chỉ làm tình hình thêm phức tạp và cũng sẽ tạo điều kiện cho các quốc gia như Việt Nam và Philippines dễ dàng thao túng và chia rẽ ASEAN.

“Cùng lúc này, các thế lực bên ngoài đang ráo riết tìm cách dụ dỗ ASEAN kiềm hãm một Trung Quốc đang phát triển nhanh, tạo ra bất ổn trong quan hệ Trung Quốc-ASEAN”, theo Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc.

Được biết, Mỹ đã công khai chỉ trích các hành động đơn phương của Trung Quốc tại biển Đông.

Phát biểu tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La ở Singapore, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Chuck Hagel tố cáo Bắc Kinh đang gây bất ổn trong khu vực thông qua việc hung hăng đưa ra các tuyên bố chủ quyền.

Chính phủ Philippines cũng đã đem tranh chấp tại biển Đông giữa nước này với Trung Quốc ra tòa án quốc tế, nhưng Bắc Kinh đã từ chối ra hầu tòa.