Tự Long là một trong những gương mặt diễn viên hài sáng giá, được đông đảo công chúng mến mộ. Ăn nói hoạt ngôn, thông minh, hài hước, chịu khó và pha chút lãng tử trong phong cách, gặp Tự Long ngoài đời cảm giác không khác là bao với khi anh trên sàn diễn hài. Ấy vậy mà con người đó không có vẻ gì là nông nổi, đôi khi cũng khá trầm tư, có những nhận định khiến người khác thoắt giật mình.
- Quê anh ở Bắc Ninh, cái nôi của quan họ, có gì thuận lợi cho anh khi đến với nghệ thuật chèo?
- Tôi đến với nghệ thuật chèo cũng là cái thuận. Bởi quan họ về cơ bản có rất nhiều nét tương đồng với chèo. Lớn lên ở mảnh đất quan họ, từ bé tôi cũng rất thích những vở chèo như Quan âm Thị Kính, Trương Viên... và ở làng, ngoài quan họ thì các liền anh liền chị cũng có nhiều người biết hát những làn điệu chèo cổ rất hay. Khi đỗ vào ngành chèo của Trường đại học Sân khấu Điện ảnh HN, tôi được các thầy khen có nhạc cảm tốt, có lẽ cũng là nhờ được lớn lên từ những làn điệu dân ca quan họ chăng?
 |
- Những hoạt động nghệ thuật của Tự Long?
- Ra trường năm 1998, năm sau đầu quân về đoàn chèo Tổng cục Hậu cần, truân chuyên từ những vai cầm cờ chạy hiệu mà đi lên. Tôi vẫn thường trả lời rằng, sự xuất hiện trên sàn diễn của mình bắt đầu từ những vai chỉ chạy qua sân khấu rồi được dừng lại nói hai ba câu cho đến khi kịch bản có đến mười phút thoại. Trời cũng không phụ người. Nhờ kiên trì học và chờ đợi, cơ hội rồi cũng đến. Khán giả biết đến, nhớ tên, yêu quí tôi từ các chương trình Gặp nhau cuối tuần, Gặp nhau cuối năm... Và với nghề chèo mà tôi vẫn xác định là cái đích phấn đấu cho mình, tôi cũng đã có những thành công như HCV vai Chúa Trịnh trong Chuyện người xưa Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc 2005; Giải nhì Tài năng trẻ 2007; HCV vai Hoàng Trọng Vinh trong Đêm trắng, Hội diễn toàn quân 2008...
- Khán giả biết đến Tự Long như một gương mặt hài ăn khách nhiều hơn là một Tự Long diễn viên chèo, dù rằng nghiệp diễn chèo mới là sự nghiệp lớn của anh. Vậy anh có mang được lợi thế nghề chèo vào diễn hài?
- Khi diễn các vai hài trên sân khấu, khán giả hay thấy Tự Long hát, múa và tôi rất muốn đưa hát, múa chèo vào vai để làm mềm cách diễn, để đưa đến cho công chúng một món ăn nhiều màu sắc hơn. So với các diễn viên trẻ như Xuân Bắc, Vân Dung, Hiệp gà... thì tôi có khả năng hát dân ca, hát và diễn chèo lồng ghép vào các vai diễn hài. Nhưng khi về với chèo thì tôi lại diễn chèo thuần tuý, rất tránh trộn lẫn khi làm nghề ở hai mảng này vì một là bên diễn sinh hoạt đời thường, một bên lại là khuôn vàng thước ngọc được đúc kết hàng trăm năm nay.
 Tự Long vai Hoàng Trọng Vinh vở Đêm trắng. |
- Người ta biết đến anh ở các vai hài nhưng trong bảng thành tích của anh đóng góp với đoàn lại là những loại vai không hề hài. Sự đổi màu đó có khó khăn nhiều cho anh không?
- Mọi người thấy tôi diễn ở Gặp nhau cuối tuần, Gặp nhau cuối năm, trên truyền hình... thường là những vai rất bắng nhắng. Nhưng từ khi về đoàn đến nay, tôi chưa hề được giao những vai đúng sở trường mà thường là những vai khá "khoai", không ra chính, không phải phản mà cũng chẳng ra ngang. Mỗi thứ đá nhau một tí, hơi khó và hơi ngang một chút. Chính những vai đó đã tạo cho Tự Long một tư duy mới để có thể làm tốt vai diễn, đòi hỏi mình phải học, phải tư duy nhiều hơn. Tất nhiên trong nghệ thuật có những người cả đời chuyên đóng một loại vai, mà rất giỏi. Nhưng có lẽ với tôi cũng là một điều hạnh phúc khi được đóng nhiều loại vai. Chính có, phản diện có, hài cũng có, nó giúp tôi có được một tư duy tốt hơn, có sự đầu tư về chiều sâu cho nghề, có được sự bổ sung cần thiết để chín hơn trong nghiệp diễn. Ví dụ như vai Hoàng Trọng Vinh, cục trưởng Cục quân nhu bị Bác Hồ ký lệnh xử tử hình. Trong con người đó có cả cái thiện, cái ác... nhưng có lẽ cái thiện không thể thắng được cái ác nên anh ta đã biến chất. Bối cảnh xã hội hiện nay, hình tượng đó như sự nhắn gửi, một thông điệp thời sự nóng bỏng của hiện tại đưa vào kịch bản này. Đây là một vai khó, tôi thể hiện và được công nhận trên chiếu chèo và thấy có phần hài lòng với diễn xuất trong vai.
- Trong không khí Đoàn đang khẩn trương dàn dựng vở mới tham gia Hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc tháng 12 năm nay, anh được giao vai diễn gì?
- Không ngoài dự đoán của tôi, và tôi rất hạnh phúc khi được tin tưởng giao vai Kiều Công Tiễn, một nhân vật trong giai đoạn lịch sử có sự xuất hiện của anh hùng Ngô Quyền. Đó là nhân vật cõng rắn cắn gà nhà, cầu viện quân Thanh, giết chúa phản quốc. Đây là loại vai có chuyển biến về tâm lý, lúc đầu thiện sau ác, gian giảo, bi bi hài hài. Đó cũng là một thách thức với người nghệ sĩ nhưng tôi sẽ cố gắng với tất cả độ chín chắn từng được tích luỹ trong suốt những năm tháng theo nghề. Tôi mong muốn mình đem được hơi thở, tiếng nói, hình ảnh của mình đến hội diễn mà luôn mới mẻ để được nhận một lời khen từ các bạn nghề. Tôi luôn tâm niệm, sân khấu chèo mới là sự nghiệp lớn của mình.
- Xin có lời chúc cho những ước mơ, mong mỏi có phần rất nghệ sĩ đối với nghệ thuật sẽ là hiện thực với anh, một danh hài dễ mến.
Cao Ngọc (thực hiện)