Theo thống kê chưa đầy đủ, hàng năm có hàng trăm ca dị ứng thuốc với những hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Có rất nhiều lý do, nhưng có một lý do đơn giản là tự dùng thuốc trị bệnh cho mình mà không hề cần đến một lời khuyên nào của thầy thuốc...
Tự làm bác sĩ
Ông Nguyễn Văn T. (Định Công-Hà Nội) bị mẩn ngứa, nghe theo lời mách bảo đã tự ý mua thuốc dị ứng về uống. Ngay sau đó ông phải đi cấp cứu vì khó thở, đau ngực. Sau khi thăm khám, các bác sĩ kết luận thuốc chống dị ứng đã làm bệnh tim mạch của ông trầm trọng thêm. Mặc dù thuốc chống dị ứng vẫn được coi là những thuốc an toàn nhưng một số loại thuốc thế hệ 2 có thể gây ra một số biến cố trên tim mạch như gây xoắn đỉnh, tức là tim tự nhiên ngừng đập sau một chu kỳ. Điều này là nguy hiểm vì nó có thể gây thiếu máu cơ tim. Chính vì vậy, với những bệnh nhân có rối loạn tim mạch thì không nên dùng một số thuốc chống dị ứng thế hệ hai.
Cách đây không lâu, chị P.T.H. (Quảng Ninh) đã tử vong do dị ứng thuốc mà nguyên nhân ban đầu chỉ là “mệt xoàng”. Khi có cảm giác đau đầu, chị H. đã tự ý mua và uống một viên thuốc chống rối loạn tuần hoàn và một viên giảm đau. Sau khi uống thuốc, chị H. bị mẩn ngứa, chân tay bủn rủn. Chị tìm đến một phòng khám tư và được kê cho uống một viên thuốc chống dị ứng. Hết cảm giác ngứa nhưng chị vẫn bủn rủn, người mệt hơn. Chỉ vài giờ sau, chị H. đã rơi vào trạng thái hôn mê sâu, trụy mạch, tụt huyết áp và tử vong ngay sau đó.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Trường (Trung tâm Dị ứng – miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, tai biến do dùng thuốc thật sự cần báo động đối với bộ phận không nhỏ những người thường xuyên “tự chỉ định thuốc” cho mình. Một số khác tự dùng thuốc cho trẻ em, dùng thuốc theo lời mách bảo... Đã có rất nhiều ca trẻ em bị tai biến nặng do dùng thuốc không đúng và đã để lại những hậu quả đau lòng. Nhiều bệnh nhân hen phế quản sinh tai biến do tự ý sử dụng glucocorticoid kéo dài như tăng đường máu, loét dạ dày tá tràng, teo cơ, chậm phát triển ở trẻ em, rối loạn tâm thần... Đặc biệt những bệnh nhân tiêm bắp K-cort thì nguy cơ bị apxe cơ rất cao. Điều nguy hiểm là glucocorticoid dạng này có tác dụng chậm kéo dài hàng tháng, ứ đọng lâu tại chỗ tiêm nên hay bị phát hiện tai biến chậm, gây nguy hiểm.
Và tai biến do dùng thuốc
Những biểu hiện của dị ứng thuốc phức tạp hơn ngộ độc thuốc. Theo bác sĩ Nguyễn Hữu Trường, những biểu hiện ban đầu của dị ứng thuốc giống như bệnh ngoài da: sốt, đỏ da, ngứa, viêm loét mắt miệng. Nặng có thể nổi bọng nước toàn thân, suy thận, suy gan, sốc phản vệ, tụt huyết áp, trụy mạch, thậm chí tử vong trong vài phút. Một số triệu chứng hiếm gặp hơn: co thắt phế quản, ngạt, sổ mũi, phù nề thanh quản, viêm da, ngộ độc da, hồng ban nhiễm sắc cố định, hồng ban đa dạng…
Tự ý dùng thuốc là một trong những nguyên nhân khiến gia tăng số vụ dị ứng thuốc.
Bác sĩ Trường đặc biệt lưu ý đến những trường hợp dùng thuốc dẫn đến phù Quinkce. Phù Quinkce là những nốt mề đay lớn có thể làm biến dạng môi, bầu mắt... Những trường hợp nặng, dị ứng thuốc gây phù Quinkce ở thanh quản gây khó thở nặng, bắt đầu bằng những cơn khó thở cấp, nếu không nhập viện kịp thời rất dễ dẫn đến tử vong. Nhóm thuốc kháng sinh đứng đầu trong danh sách gây dị ứng. Tiếp đó là thuốc Đông y, nhóm giảm đau hạ sốt, thuốc nhỏ mắt, thuốc chữa gout, nhóm vitamin và thuốc bổ…
Dự phòng dị ứng thuốc không phải dễ, nhiều khi ngay cả bản thân thầy thuốc cũng không thể lường trước được phản ứng của từng bệnh nhân đối một loại thuốc nào đó. Vì vậy, cách mọi người không nên lạm dụng thuốc và không tự mua thuốc để điều trị, nhất là kháng sinh và một số thuốc chuyên khoa đặc trị, kể cả thuốc nhỏ mắt, bôi da có chứa kháng sinh cũng phải tuân theo chỉ định của thầy thuốc chuyên khoa.
