Sau 11 năm ngồi tù, ông Hàn Đức Long (57 tuổi - quê huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang), người bị tuyên án tử hình về tội “Giết người và Hiếp dâm trẻ em” đã được Viện KSND tỉnh Bắc Giang đình chỉ bị can. Ông Long được trả tự do về với gia đình trong niềm vui vỡ òa của người thân và làng xóm.
Không đủ căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh
Cụ thể, ngày 20/12, Viện KSND tỉnh Bắc Giang đã ban hành 3 quyết định gồm: Quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can Hàn Đức Long, Quyết định hủy bỏ biện pháp tạm giam và Quyết định đình chỉ vụ án “Hiếp dâm” đối với Hàn Đức Long.
Trong Quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can Hàn Đức Long do Phó Viện trưởng Viện KSND tỉnh Bắc Giang Nguyễn Xuân Hùng ký khẳng định, kết quả điều tra lại của Công an tỉnh Bắc Giang theo Quyết định giám đốc thẩm số 20/2014/HS-GĐT ngày 22/11/2014 của Hội đồng thẩm phán, TAND Tối cao thì không có đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Hàn Đức Long về các tội danh “Hiếp dâm”, “Giết người” và “Hiếp dâm trẻ em”. Viện KSND Bắc Giang quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can Hàn Đức Long và yêu cầu các cơ quan chức năng phục hồi các quyền, lợi ích hợp pháp cho Hàn Đức Long theo quy định của pháp luật.
Ông Hàn Đức Long (giữa) đã được đoàn tụ với gia đình.
Vụ án được tóm tắt lại như sau: Vào khoảng 19h ngày 16/5/2005, vợ chồng anh Sơn chị Liễu (ở xã Phúc Sơn, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang) đi làm về thì phát hiện con gái mình là cháu Nguyễn Thị Y. (SN 2000) bị mất tích. Sáng hôm sau, thi thể cháu Yến được tìm thấy ở ngoài cánh đồng với nhiều dấu hiệu bị hiếp dâm. Sau 4 tháng điều tra, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang vẫn không xác định được nghi phạm nên đã quyết định đình chỉ vụ án, đồng thời phát động quần chúng tố giác tội phạm. Đúng thời gian này, Cơ quan điều tra nhận được đơn của bà Ngô Thị Khuyến và con gái là Trương Thị Năm viết đơn tố cáo Hàn Đức Long từng hiếp dâm hai mẹ con mình, đồng thời tố giác người đàn ông này chính là hung thủ hiếp dâm cháu Y.
Từ tố giác này, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Giang bắt giam Hàn Đức Long để điều tra. Trong quá trình hỏi cung, Hàn Đức Long khai nhận hiếp dâm rồi giết cháu Y. TAND tỉnh Bắc Giang đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm, tuyên Hàn Đức Long án tử hình. TAND Tối cao xử phúc thẩm tuyên y án. Sau đó, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao xử giám đốc thẩm đã quyết định hủy 2 bản án sơ thẩm, phúc thẩm để điều tra lại từ đầu. Đến năm 2011, TAND tỉnh Bắc Giang xử sơ thẩm lần hai và TAND Tối cao xử phúc thẩm lần hai vẫn giữ nguyên phán quyết tử hình đối với Hàn Đức Long. Cuối năm 2014, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xử giám đốc thẩm lại quyết định tuyên hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm tuyên tử hình Hàn Đức Long. Sau đó vụ án được giao cho Cơ quan tố tụng tỉnh Bắc Giang điều tra lại...
Sau khi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang yêu cầu xem xét đơn thư kêu oan của vợ ông Hàn Đức Long, các cơ quan tiến hành tố tụng xem lại tất cả các chứng cứ buộc tội, gỡ tội và căn cứ ngoại phạm được các luật sư đưa ra. Đến tháng 6/2016, Cơ quan cảnh sát điều tra đưa ông Long về Trại giam T6 của Bộ Công an phối hợp cùng Công an tỉnh Bắc Giang làm rõ một số nội dung chưa rõ. Sau gần 6 tháng thẩm tra lại các chứng cứ, các cơ quan tiến hành tố tụng đã thống nhất trả tự do cho ông Hàn Đức Long.
Tiếp tục truy tìm hung thủ thực sự của vụ án
Đánh giá, nhận định về vụ án Hàn Đức Long và một số vụ án oan sai khác, Thượng tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng, bên cạnh việc không để lọt tội phạm, công an còn có nhiệm vụ quan trọng là không để oan sai. “Thời gian qua, lực lượng công an cơ bản làm tốt công tác phát hiện, đấu tranh, phòng chống tội phạm song vẫn còn một số vụ oan sai” - Thượng tướng Tô Lâm cho biết và khẳng định, Bộ Công an không chấp nhận oan sai cho một cá nhân nào.
Nói về nguyên nhân dẫn đến các vụ án oan sai, Bộ trưởng Bộ Công an nhận định, trước tiên là tinh thần, thái độ, động cơ của cán bộ chiến sĩ công an. Cán bộ chiến sĩ làm nhiệm vụ không khách quan, biến chất, tiêu cực dễ dẫn đến oan sai. Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Tô Lâm, một số trường hợp cán bộ điều tra thiếu hiểu biết, nghiệp vụ kém hoặc vì thành tích mà nóng vội, dẫn đến điều tra không chính xác, gây oan sai.
Liên quan đến vụ việc này, ông Ngô Văn Tuấn, Chánh văn phòng Viện KSND tỉnh Bắc Giang cho biết, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục điều tra làm rõ ai là hung thủ trong vụ án giết, hiếp bé gái 5 tuổi khiến ông Hàn Đức Long phải chịu cảnh 11 năm giam cầm. Cụ thể, cơ quan này mới ra quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can Hàn Đức Long trong vụ án giết người, hiếp dâm trẻ em, nhưng chưa đình chỉ đối với vụ án giết người, hiếp dâm mà nạn nhân là cháu Nguyễn Thị Y. Nghĩa là, vụ án sẽ tiếp tục được điều tra làm rõ ai là hung thủ thực sự.