Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế OCDE dự báo khu vực đồng euro rơi vào suy thoái kinh tế do tác động tàn khốc của khủng hoảng nợ công lây lan. OCDE kêu gọi chính quyền tại 17 nước thành viên khẩn cấp đề ra những biện pháp để đối phó với những rủi ro thực sự đang đe dọa kinh tế toàn cầu.
Báo cáo về viễn cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong quý III vừa được Tổ chức OCDE công bố cho thấy, tình hình chung sẽ còn tiếp tục xấu đi trong ba tháng cuối năm 2011. Đà tăng trưởng chậm lại trong toàn khối EU, khủng hoảng nợ công mà nhiều quốc gia đang phải giải quyết khiến mục tiêu của châu Âu muốn thu hẹp bội chi ngân sách xuống còn 4,5% GDP vào sang năm ngày càng xa vời. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế đặc biệt quan ngại về tình trạng của khối euro và giảm dự báo tăng trưởng trong năm xuống còn 1,6% thay vì 2% như đã thông báo hồi mùa hè vừa qua.
Đáng lo ngại hơn nữa là chỉ số tăng trưởng của khu vực đồng tiền chung châu Âu sẽ rơi xuống còn 0,2% trong tài khóa 2012, tức chỉ bằng 1/8 so với con số đã quá thấp của năm 2011. Đây là hậu quả của khủng hoảng nợ công kéo dài, của sự mất tin tưởng nơi các hộ gia đình và khu vực sản xuất đang đe dọa trực tiếp tới tiềm năng tiêu thụ và đầu tư vốn được xem là những động lực kinh tế vững chắc nhất.
Ngay cả đối với hai đầu tàu kinh tế của khu vực là Đức và Pháp, OCDE cũng không mấy lạc quan: trong kịch bản tối ưu, tăng trưởng của Đức sẽ chỉ là 0,6% vào năm tới và đối với Pháp thì chỉ số ấy chỉ là 0,3%, tức cao hơn trung bình của OCDE 0,1 điểm. Tiêu thụ nội địa của Pháp bảo đảm đến 57% GDP cho quốc gia này.
Cỗ xe kinh tế EU đang như ngồi trên lửa (tranh biếm họa của báo chí nước ngoài). |
Chính quyền của Tổng thống Pháp Sarkozy đang vào thời kỳ vận động tranh cử, có thể làm được những gì để duy trì động cơ tăng trưởng đó, khi các tập đoàn lớn của Pháp liên tục công bố các kế hoạch cắt giảm nhân công? Về phần mình, Đức bị chao đảo vì đây là một nền kinh tế lấy xuất khẩu làm chủ đạo. Cứ trên 100 euro xuất khẩu thì Đức bán ra cho 16 thành viên còn lại của khối euro đến 55 đồng và nếu tính luôn toàn EU bao gồm 27 nước, thì tỷ lệ này tăng lên 71%. Điều đó chứng tỏ rằng, cỗ xe kinh tế Đức dù vững chắc cũng không thể mãi "ngon trớn" được như hiện nay.
Chỉ số tin tưởng của tư nhân đang sụt giảm, đối với người tiêu dùng cũng như đối với các doanh nghiệp. Một trong những yếu tố giải thích cho sự sụt giảm nói trên bắt nguồn từ chỗ tư nhân không tin rằng môi trường kinh tế sẽ được cải thiện. Điều dễ hiểu khi mà các nhà lãnh đạo chậm trễ đề ra những biện pháp thỏa đáng để dập tắt khủng hoảng tại châu Âu cũng như ở Hoa Kỳ.
Sự chậm trễ từ phía các nhà lãnh đạo khiến thị trường tài chính thêm căng thẳng: các quốc gia đang gặp khó khăn phải đi vay tín dụng với lãi suất cao hơn, điều này càng đẩy chi phí ngân hàng lên cao, đè nặng thêm lên ngân sách nhà nước. Tình hình càng trở nên nghiêm trọng khi chúng ta thấy cách biệt về chênh lệch lãi suất lớn dần giữa các nước thành viên khối euro.
Bên cạnh chỉ số tăng trưởng, OCDE lo ngại nạn thất nghiệp sẽ tiếp tục hoành hành và lan rộng đến nhiều tầng lớp trong xã hội. Chỉ riêng tại khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu, trong năm nay có đến 45 triệu người thất nghiệp. Tình trạng càng đáng quan ngại tại ba quốc gia có tỷ lệ tăng trưởng ở số âm: Italy, Hy Lạp, Bồ Đào Nha. Khuynh hướng này khó có thể đảo ngược.
OCDE đã nêu lên hai kịch bản: trong trường hợp khả quan nhất, kinh tế toàn cầu bị "chựng hẳn lại". Nhưng bên cạnh đó là một kịch bản đen tối hơn nhiều khi tổ chức này nói đến "nguy cơ đình đốn kéo dài" bao phủ lên các nền kinh tế công nghiệp phát triển nhất như Mỹ, Nhật Bản và nhất là khối 17 nước sử dụng đồng tiền chung châu Âu cũng như là đe dọa khối euro bị tan vỡ. OCDE kết luận: "Trong hoàn cảnh đầy bất trắc hiện nay, các nhà lãnh đạo châu Âu đã phải chuẩn bị cho tình huống xấu nhất "tránh để " một số nhà nước bị phá sản hoặc phải rút lui khỏi khu vực euro.
Đồng tiền chung châu Âu kể như tan vỡ". Khu vực đồng euro có thể đẩy toàn khối bao gồm 34 thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế vào vòng suy thoái vào thời điểm mà hoạt động kinh tế tại cả Hoa Kỳ lẫn Nhật Bản đều đang bị đình trệ. Trong khi các ngân hàng thì đã sớm chuẩn bị cho giả thuyết đồng euro không tồn tại. Trên thực tế, chuyên gia tài chính và ngân hàng người Pháp, ông Jacques Attali cho biết, nhiều khu vực kinh tế khác cũng đã tính đến khả năng này bằng cách dồn tiền mặt cho những khoản đầu tư được coi là an toàn như bất động sản chẳng hạn hoặc rút về bớt vốn đang lưu hành tại các mắt xích yếu kém nhất trong dây chuyền euro.
Song Hà
