Thông tin bệnh nhi 13 tuổi ở Đà Nẵng bị xuất huyết não nghiêm trọng do dị dạng mạch máu não vỡ gần đây khiến không ít người lo lắng. Nhiều người băn khoăn liệu dị dạng mạch máu não có thể phát hiện sớm và phòng ngừa được hay không, đặc biệt là với trẻ em.
Nguyên nhân nào dẫn tới dị dạng mạch máu não?
Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, PGS.TS. Hoàng Bùi Hải, Trưởng Khoa Cấp cứu & Hồi sức tích cực - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết, dị dạng mạch máu não là những bất thường về cấu trúc của mạch máu não, có thể là phình động mạch não, hoặc búi thông trực tiếp giữa động mạch và tĩnh mạch não... Mạch máu não ở những vị trí dị dạng thường rất yếu, dễ có nguy cơ bị vỡ, đặc biệt khi có các nguyên nhân tác động như mệt mỏi, căng thẳng, tăng huyết áp.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến dị dạng mạch máu não, nhưng nguyên nhân chủ yếu là do bẩm sinh. Một số trường hợp mắc phải các bệnh lý di truyền bao gồm: bệnh mộ liên kết, rối loạn chuyển hóa, bệnh thận đa nang có thể có nguy cơ cao bị dị dạng mạch não. Ngoài ra, những đối tượng thường xuyên hút thuốc lá, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa mỡ máu cũng có nguy cơ cao mắc các bệnh lý mạch máu, trong đó có dị dạng mạch máu não.
Sau phẫu thuật bệnh nhi hồi phục tốt, tỉnh táo, vận động tứ chi gần như bình thường và đã xuất viện. Ảnh: Bệnh viện Đà Nẵng.
Dị dạng mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm. Với những trường hợp có dị dạng mạch máu não, tình trạng có thể tiến triển dần theo thời gian, đặc biệt khi không được phát hiện kịp thời hoặc không kiểm soát tốt bệnh lý nền. Cuối cùng có thể dẫn đến vỡ mạch máu não gây ra xuất huyết não, là bệnh cảnh vô cùng nghiêm trọng. Khi mạch máu dị dạng nằm ở những vị trí nguy hiểm, không may bị vỡ có thể để lại những di chứng nặng nề như hôn mê, liệt nửa người, thậm chí là tử vong nhanh chóng.
Triệu chứng, cách đề phòng và phương pháp điều trị bệnh dị dạng mạch máu não
Theo PGS.TS Hoàng Bùi Hải, bệnh nhân dị dạng mạch máu não có thể không có triệu chứng, và được phát hiện tình cờ khi đi khám bệnh. Tuy nhiên, một số trường hợp dị dạng mạch máu não có thể biểu hiện những triệu chứng bất thường như: đau đầu, giảm thị lực, sụp mi, liệt thần kinh sọ do khối dị dạng lớn chèn ép vào thần kinh sọ.
Với những trường hợp bẩm sinh, có yếu tố gia đình (nhiều người mắc bệnh), có những triệu chứng nghi ngờ (triệu chứng giống như đột quỵ, khó nói, tê yếu nửa người,…) cần đi khám chuyên khoa, và có thể phải chụp mạch máu não, chụp cộng hưởng từ não để phát hiện bệnh sớm.
Khi dị dạng mạch máu não bị vỡ hoặc dọa vỡ, người bệnh có thể có những biểu hiện: đột ngột đau đầu dữ dội, buồn nôn, gáy cứng, nhìn mờ, liệt nửa người; thậm chí có những biểu hiện nặng nề hơn như co giật, suy giảm ý thức, hôn mê hoặc đột tử. Khi người bệnh có những biểu hiện trên, cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm, tránh những hậu quả nghiêm trọng về sau.
PGS.TS Hoàng Bùi Hải cho hay, có nhiều phương pháp điều trị dị dạng mạch máu não. Với những dị dạng mạch máu não nhỏ, ở vị trí ít nguy hiểm, được phát hiện sớm và có nguy cơ vỡ dị dạng thấp, người bệnh sẽ được bác sĩ chuyên khoa tư vấn về tình trạng bệnh, những nguy cơ của dị dạng mạch máu não, theo dõi định kỳ và dùng thuốc. Người bệnh cần phải thay đổi lối sống, sử dụng thuốc kiểm soát huyết áp, kiểm soát các bệnh lý chuyển hóa, tránh sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, tránh căng thẳng, lo lắng, chấn thương. Cần tái khám định kỳ theo hẹn của bác sĩ.
PGS.TS. Hoàng Bùi Hải, Trưởng Khoa Cấp cứu & Hồi sức tích cực - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Ảnh: BSCC.
Tuy nhiên, đối với những dị dạng mạch máu não ở vị trí nguy hiểm, có nguy cơ vỡ dị dạng cao, hoặc ảnh hưởng đến chức năng thần kinh. Cần áp dụng các biện pháp can thiệp để xử lý triệt để. Có hai biện pháp can thiệp chính đối với dị dạng mạch máu não là can thiệp nội mạch hoặc phẫu thuật. Trước khi quyết định biện pháp can thiệp, cần có sự trao đổi, giải thích kỹ giữa các bác sĩ chuyên khoa và người bệnh
Với trường hợp dị dạng mạch máu vỡ, người bệnh thường có biểu hiện nặng nề và có nguy cơ tử vong cao. Vì vậy người bệnh cần được theo dõi sát, điều trị tại đơn vị chuyên khoa về thần kinh và hồi sức tích cực. Các biện pháp điều trị có thể bao gồm phẫu thuật, chống phù não, dự phòng co thắt mạch, giảm áp lực nội sọ…
"Trường hợp bệnh nhân dị dạng mạch máu nằm ở vị trí nguy hiểm, biến chứng sau khi phẫu thuật vẫn có thể xảy ra. Vì vậy, sau khi xuất viện về nhà, bệnh nhân cần thường xuyên theo dõi sức khỏe, có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, sinh hoạt điều độ. Tuân thủ hướng dẫn chăm sóc sức khỏe và tập luyện tại nhà của bác sĩ sẽ giúp người bệnh hồi phục nhanh và giảm nguy cơ xuất hiện biến chứng nguy hiểm", Trưởng Khoa Cấp cứu & Hồi sức tích cực cho hay.
