Đây là nhấn mạnh của Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam Phạm Lương Sơn tại Hội nghị tập huấn trang bị kiến thức về BHXH, Bảo hiểm y tế (BHYT) cho phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí năm 2017 do BHXH Việt Nam tổ chức tại Huế trong 2 ngày 29 - 30/3/2016. Cũng theo ông Phạm Lương Sơn đánh giá, thời gian qua, các cơ quan thông tấn báo chí đã thực hiện tốt vai trò là cầu nối tuyên truyền, đưa chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về BHXH, BHYT vào cuộc sống nhân dân.
Đã có gần 82% dân số tham gia BHYT
Trong thời gian qua, thông qua các cơ quan truyền thông báo chí, công tác tuyên truyền về BHXH, BHYT được tiến hành mạnh mẽ với độ bao phủ rộng khắp, tần suất tăng. Hình thức tuyên truyền được thể hiện phong phú, nội dung tuyên truyền đảm bảo đúng trọng tâm, trọng điểm về những điểm mới của Luật BHXH, BHYT dự báo tác động đến quyền lợi, tâm lý của người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động. Theo thống kê của BHXH Việt Nam, trong năm 2016, tại tất cả các loại hình báo chí đã đăng tải hơn 9.000 tin, bài phóng sự, phỏng vấn, giao lưu trực tuyến, đối thoại tư vấn trực tiếp về BHXH, BHYT... Sự phối hợp chặt chẽ giữa BHXH Việt Nam và các cơ quan báo chí đã làm xuất hiện nhiều bài báo, phóng sự truyền hình... về BHXH, BHYT được đầu tư công phu, có tính phát hiện những khó khăn, trở ngại, những cách làm hay điển hình tốt cũng như những tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, những cảnh báo về các cách thức gian lận trong trục lợi Quỹ BHYT, trốn đóng BHXH cho người lao động... đã mang lại hiệu ứng tích cực trong việc tổ chức, thực hiện Luật BHXH, Luật BHYT.
Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn phát biểu tại hội nghị
Kết quả công tác tuyên truyền giữa BHXH Việt Nam và các cơ quan báo chí thể hiện rõ nét nhất ở số NLĐ tham gia BHYT đã tăng mạnh với 75,8 triệu người (chiếm 81,8% dân số), vượt 2,8% so với chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao. Bên cạnh đó, công tác giải quyết các chế độ, chính sách được kịp thời, đúng quy định…
Tuy nhiên, Phó Tổng giám đốc BHXH Phạm Lương Sơn cũng thẳng thắn nhìn nhận các hoạt động tuyên truyền đôi khi vẫn còn chưa thực sự phù hợp, nhất là với nhóm đối tượng tại các tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Qua sự phản hồi của khán, thính giả cho thấy, nhận thức của một số bộ phận người dân ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa về chính sách BHXH, BHYT chưa được đầy đủ. Vì vậy, việc tuyên truyền chế độ chính sách pháp luật về BHXH, BHYT cần phải tiếp tục đẩy mạnh một cách thường xuyên, liên tục ở khu vực này.
Người dân tham gia BHYT đã tăng lên gần 82%. Ảnh: TM
Người lao động sẽ thiệt thòi khi hưởng BHXH 1 lần
Cũng tại hội nghị này, TS. Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết, năm 2016 đã có 600.000 người lao động xin hưởng BHXH 1 lần, tương đương với 600.000 trường hợp có nguy cơ không bảo đảm được cuộc sống khi về già.
Chia sẻ về nguyên nhân nhiều người nhận thanh toán “một cục”, ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng, do thực tế đời sống NLĐ trong các khu công nghiệp còn khó khăn, tiền lương thực tế còn thấp nên NLĐ muốn lấy BHXH 1 lần để trang trải cuộc sống trước mắt, chưa nghĩ đến cuộc sống sau này khi về già. Nhiều NLĐ từ khu vực nông thôn vào làm việc cho các doanh nghiệp nhưng không có ý định gắn bó lâu dài. Họ làm việc một thời gian để tích lũy tiền lương, tiền đóng BHXH để làm vốn về quê làm ăn. Thực tế cũng có nhiều người lo sợ sẽ có nhiều rủi ro, trượt giá, rồi sẽ mất hết quyền lợi nên chỉ muốn “cầm tiền trước trong tay cho chắc”. Bên cạnh đó, cũng phải kể đến nguyên nhân về công tác tuyên truyền, giải thích chính sách chưa kịp thời nên NLĐ chưa hiểu cặn kẽ được ý nghĩa, mục đích của các quy định mới của Luật BHXH năm 2014, đặc biệt là quy định về giải quyết BHXH 1 lần.
Theo TS. Bùi Sỹ Lợi, nếu hiểu rõ được các lợi ích của việc bảo lưu thời gian đóng BHXH, nhiều NLĐ sẽ không nhận BHXH 1 lần mà bảo lưu thời gian đóng BHXH để có cơ hội nhận lương hưu khi về già. Quy định Điều 60 của Luật BHXH năm 2014 sẽ giúp NLĐ hưởng nhiều quyền lợi hơn. Quy định này nhằm khuyến khích NLĐ bảo lưu, tích lũy thời gian đã đóng BHXH để có thể hưởng lương hưu theo quy định thay vì nhận BHXH 1 lần…
Phân tích về những thiệt thòi mà NLĐ phải chịu khi hưởng BHXH 1 lần, TS. Bùi Sỹ Lợi cho biết, hiện nay, theo quy định của pháp luật, tổng mức đóng bảo hiểm hưu trí là 22% mức tiền lương tháng, trong đó, NLĐ đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, có nghĩa là tổng mức đóng vào Quỹ BHXH hằng năm bằng 2,64 tháng lương, nhưng nếu hưởng 1 lần thì chỉ được thanh toán bằng 2 tháng lương làm căn cứ đóng BHXH cho 1 năm tham gia BHXH. Như vậy, Quỹ BHXH không hề bị ảnh hưởng nhưng NLĐ lại chịu thiệt thòi, mất đi 0,64 tháng lương mỗi năm.