Nhằm siết chặt công tác quản lý thu – chi trong trường học và bảo vệ quyền lợi của học sinh, phụ huynh, Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, trong đó đáng chú ý là Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT về điều lệ ban đại diện cha mẹ học sinh và Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT, quy định rõ các nguyên tắc trong tổ chức dạy thêm, học thêm.
Theo các văn bản này, có 9 khoản thu mà nhà trường và ban đại diện cha mẹ học sinh tuyệt đối không được phép thực hiện, bất kể dưới hình thức bắt buộc hay tự nguyện. Việc thu các khoản này không chỉ vi phạm quy định pháp luật, mà còn đi ngược lại tinh thần công bằng, minh bạch trong giáo dục.
Cụ thể, nhà trường không được thu bất kỳ khoản tiền nào từ học sinh hoặc phụ huynh nếu không đảm bảo tính tự nguyện tuyệt đối. Các khoản đóng góp "tự nguyện nhưng không thể từ chối" được xem là hình thức lạm thu trá hình và bị nghiêm cấm.
Ngoài ra, các khoản như tiền bảo vệ cơ sở vật chất, đảm bảo an ninh, vệ sinh lớp học, trông giữ xe cho học sinh cũng không thuộc trách nhiệm tài chính của phụ huynh. Những chi phí này cần được nhà trường chi trả từ ngân sách hoặc các nguồn tài trợ hợp pháp khác.

Ảnh minh hoạ.
Đáng chú ý, các khoản khen thưởng giáo viên, mua sắm thiết bị giảng dạy, hỗ trợ công tác quản lý hoặc tổ chức dạy học, cũng như sửa chữa, nâng cấp cơ sở vật chất, đều không được phép huy động từ học sinh. Đây là trách nhiệm của cơ quan quản lý và nguồn lực xã hội hóa được phê duyệt, không thể chuyển thành gánh nặng tài chính cho gia đình học sinh.
Đặc biệt, theo Thông tư 29/2024, kể từ năm 2024, các trường công lập không được tổ chức dạy thêm – học thêm có thu tiền như trước đây. Kinh phí cho các lớp phụ đạo hoặc dạy tăng cường, nếu có, phải được bố trí từ ngân sách nhà nước hoặc nguồn được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Việc thu tiền học thêm trong trường công vì vậy chính thức bị nghiêm cấm.
Trong trường hợp nhà trường hoặc ban đại diện cha mẹ học sinh thu các khoản trái quy định, cơ quan quản lý giáo dục có quyền áp dụng các hình thức xử lý kỷ luật, bao gồm khiển trách, cảnh cáo hoặc các biện pháp nghiêm khắc khác tùy theo mức độ vi phạm. Nhà trường cũng buộc phải hoàn trả toàn bộ số tiền đã thu sai cho phụ huynh và học sinh, đồng thời chịu trách nhiệm chi trả các chi phí phát sinh do sai phạm gây ra.