Tình trạng này trực tiếp phá hủy cấu trúc vật lý của van tim, khiến van không thể đóng kín, từ đó gây hở van nặng hơn. Vi khuẩn thường xâm nhập vào máu từ nhiễm trùng răng miệng, nhiễm trùng da hoặc các thủ thuật y tế không đảm bảo vô trùng, rồi đi vào tim và phát triển thành khối sùi ăn mòn van tim.
Một trường hợp điển hình là bệnh nhân nam, 35 tuổi, có tiền sử hở van hai lá 10 năm. Trong hai tháng gần đây, bệnh nhân sốt kéo dài. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM, bác sĩ chẩn đoán viêm nội tâm mạc nhiễm trùng gây hở van nặng.
Trong quá trình theo dõi bệnh tại quê nhà, bệnh nhân không khám răng định kỳ, dẫn đến nhiễm trùng van tim và bệnh tiến triển nặng hơn. Sau khi thăm khám, bác sĩ xác định nguyên nhân là vi khuẩn từ khoang miệng xâm nhập, bám trên van tim, hình thành khối sùi (tổ hợp vi khuẩn và cục máu đông), gây viêm toàn thân với triệu chứng sốt.
Khi nhập viện, buồng tim bệnh nhân đã giãn, xuất hiện triệu chứng suy tim do van hai lá hở nặng, khiến một lượng lớn máu trào ngược về nhĩ trái sau mỗi nhịp bóp. Tâm thất trái phải làm việc gắng sức để bơm máu, lâu dần dẫn đến suy tim.
Các bác sĩ tiến hành phẫu thuật sửa van tim nhằm bảo tồn van tự nhiên, duy trì chức năng tim và giảm nguy cơ biến chứng lâu dài. Do van tim bị hở nặng và vòng van giãn rộng, bác sĩ phải đặt thêm vòng van nhân tạo. Sau ba ngày, bệnh nhân xuất viện và được yêu cầu tái khám định kỳ theo chỉ định.
Triệu chứng viêm nội tâm mạc nhiễm trùng
Những người có bệnh tim mạch hoặc suy giảm hệ miễn dịch có nguy cơ mắc viêm nội tâm mạc nhiễm trùng cao hơn.
- Sốt dai dẳng: có thể sốt cao kèm rét run, hoặc sốt nhẹ kèm gai rét, ớn lạnh.
- Tổn thương màu nâu đỏ ở giường móng tay, thường liên quan đến vi khuẩn liên cầu nhóm B.
- Nốt Osler: mụn mủ mềm trên ngón tay, thường do tụ cầu vàng gây ra.
- Ban xuất huyết ở ngón chân.
- Triệu chứng toàn thân: đau cơ, đau khớp, ớn lạnh, ra mồ hôi nhiều vào ban đêm, khó thở, mệt mỏi kéo dài, chán ăn, thiếu máu, sụt cân nhanh.
- Triệu chứng suy tim cấp hoặc suy chức năng các cơ quan như hô hấp, thận, gan khi bệnh nặng.
Điều trị viêm nội tâm mạc nhiễm trùng
Phác đồ điều trị được lựa chọn tùy từng bệnh nhân. Ban đầu, bác sĩ sẽ điều trị nội khoa ngay cả khi chưa có kết quả cấy máu. Khi có kết quả kháng sinh đồ, sẽ dùng thuốc đặc hiệu (kháng sinh hoặc kháng nấm đường tĩnh mạch, liều cao, phối hợp).
Một số trường hợp cần phẫu thuật, bao gồm:
Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng trên van tim gây hở van cấp nặng, gây tắc nghẽn hoặc dò, kèm suy tim cấp; Phù phổi không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc shock tim; Nhiễm khuẩn không kiểm soát được, kèm áp xe, giả phình, dò, hoặc sùi to dần trên siêu âm; Sùi kích thước lớn gây nhiều đợt thuyên tắc mạch dù đã dùng kháng sinh thích hợp.
Các biện pháp dự phòng
Tăng cường vệ sinh, phòng ngừa nhiễm trùng máu. Dự phòng bằng kháng sinh cho bệnh nhân tim mạch có nguy cơ cao (van nhân tạo, bệnh van tim, tim bẩm sinh…). Sử dụng kháng sinh dự phòng trước các thủ thuật nguy cơ cao, đặc biệt là thủ thuật răng miệng có can thiệp mô nướu hoặc quanh chân răng.
