Khoảng giữa tháng 10/2021 đến tháng 2/2022, 9 trẻ em từ 1-6 tuổi ở tiểu bang Alabama (Mỹ) đã được đưa vào bệnh viện vì viêm gan cấp tính. Trong đó, có 2 ca phải ghép gan.
Các trường hợp tương tự cũng xuất hiện ở Bắc Carolina và châu Âu. Cơ quan An ninh Y tế Anh đã báo cáo hơn 100 trường hợp viêm gan không rõ nguồn gốc ở trẻ em dưới 10 tuổi kể từ tháng 1/202, 10 trường hợp trong số đó cần ghép gan.
Dưới đây là những điều cần biết về bệnh viêm gan và những triệu chứng phụ huynh cần lưu ý.
1. Viêm gan là gì?
Viêm gan là một thuật ngữ được sử dụng rộng để mô tả triệu chứng viêm lá gan, cơ quan thực hiện hàng trăm chức năng cần thiết mỗi ngày, từ hỗ trợ tiêu hóa đến loại bỏ độc tố trong máu. Khi gan bị viêm hoặc tổn thương, nó không thể làm nhiều nhiệm vụ đã nêu.
Viêm gan cấp tính xuất hiện tương đối nhanh chóng và không kéo dài quá 6 tháng. Nó có thể nguy hiểm và dẫn đến suy gan, tương tự trường hợp một vài trẻ em ở Alabama. Nhưng viêm gan cũng có thể tương đối nhẹ. Không lạ nếu bệnh nhân - đặc biệt là trẻ em mắc viêm gan trong quá trình bị một căn bệnh do virus, không biến chứng, tiến sĩ Alexander Weymann - Giám đốc Trung tâm gan tại Bệnh viện Nhi đồng Toàn quốc tại Columbus, Ohio giải thích.
2. Những triệu chứng phụ huynh cần lưu ý
Các triệu chứng viêm gan có phạm vi rộng rãi và xen lẫn với nhiều bệnh thường gặp. Trẻ bị viêm gan có thể sốt (mức độ nhẹ hoặc nghiêm trọng), mệt mỏi, nhức khớp hoặc cơ bắp, chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy và nôn mửa. Trẻ em cũng có thể bị đau bụng hoặc nhạy cảm, đặc biệt ở vùng trên bên phải, đó là vị trí của gan, Tiến sĩ Weymann cho biết.
Điều quan trọng là tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp bất cứ lúc nào khi một đứa trẻ xuất hiện dấu hiệu đau dữ dội ở bụng. Các bác sĩ có thể cân nhắc các nguyên nhân khác gây đau bụng như viêm ruột thừa. Một số trẻ em có thể có nước tiểu sẫm màu, phân nhợt nhạt hoặc màu đất sét.
Vàng da hoặc vàng da và mắt là 1 dấu hiện đặc trưng của viêm gan - dù có thể bị viêm gan nghiêm trọng và không xuất hiện dấu hiệu vàng da.
"Thay đổi đầu tiên là ở mắt: Phần màu trắng bắt đầu chuyển màu vàng", Tiến sĩ Weymann cho hay.
Ông lưu ý rằng, có thể khó phát hiện vàng da ở trẻ nhỏ có làn da sẫm màu, do đó phụ huynh nên có những quan sát tinh tế về tông màu. "Thông thường, người ta sẽ không thấy vàng da 'nghiêm trọng' cho đến khi tình trạng viêm hoặc rối loại chức năng của gan đã tiến triển khá nặng", tiến sĩ Weymann nói.
3. Điều gì gây ra hàng loạt ca viêm gan gần đây?
Viêm gan có thể do nhiều nguyên nhân, từ bệnh từ miễn dịch đến tác dụng phụ của một số loại thuốc. Thông thường, nó được gây ra bởi một trong năm loại virus viêm gan (viêm gan A, B, C, D và E). Phụ thuộc vào từng loại, viêm gan siêu vi có thể lây qua tiếp xúc với máu và các chất dịch cơ thể khác hoặc phân, hoặc cách tiêu thụ thịt sống hoặc chưa nấu chín. Nhưng viêm gan siêu vi đã được loại trừ trong các loạt bệnh nhi gần đây ở Hoa Kỳ và nước ngoài.
Thay vào đó, CDC nghi ngờ rằng virus adeno đang gây ra các trường hợp mắc bệnh viêm gan hiện nay, mặc dù các quan chức y tế cảnh báo cuộc điều tra đang diễn ra. Có hơn 50 loại virus adeno có xu hướng gây bệnh nhẹ, ví dụ như cảm lạnh và sốt, đau mắt đỏ hoặc nôn mửa và tiêu chảy.
Tại Alabama, tất cả 9 trẻ em đều cho kết quả dương tính với virus adeno. Trong số 5 trường hợp được giải trình tự gen, tất cả đều chứa virus adeno loại 41, thường gây nôn mửa và tiêu chảy. Phần lớn trẻ em bị ảnh hưởng ở Anh, dù không phải tất cả, cũng có kết quả xét nghiệm dương tính với adeno.
"Thật thú vị khi chúng ta thực sự chỉ thấy điều này ở trẻ dưới 10 tuổi, có nghĩa là hầu hết những người trên 10 tuổi đều có khả năng miễn dịch với virus adeno và đó có thể là lý do tại sao viêm gan xuất hiện nhiều ở trẻ nhỏ", tiến sĩ Jennifer Lighter - chuyên gia về bệnh truyền nhiễm nhi khoa và nhà dịch tễ học bệnh viện với N.Y.U Langone Health tại New York cho biết.
Nhưng các bác sĩ và quan chức y tế đã biết rằng việc nhiễm virus adeno có thể dẫn đến viêm gan. Điều này không mới. Điều bất thường là trẻ nhỏ khỏe mạnh đột nhiên mắc bệnh, đó là lý do vì sao quan chức y tế công cộng đang truyền thông và tiếp tục thăm dò các nguyên nhân cơ bản khả thi khác.
4. Phụ huynh có thể làm gì?
Mặc dù các quan chức y tế không chắc chắc virus adeno đang gây ra các cụm viêm gan gần đây, các bậc cha mẹ có thể thực hiện các bước nhằm ngăn ngừa lây lan. Virus adeno lây từ người sang người qua hô hấp hoặc việc tiếp xúc bề mặt có adeno. Trẻ em nên rửa tay thường xuyên và tránh đưa tay vào mắt, miệng trong phạm vi có thể - nhiều biện pháp tương tự giúp ngăn ngừa sự lây lan của COVID-19.
Các bậc phụ huynh cũng nên nhớ rằng cảnh báo của CDC không phải một lời kêu gọi hành động hoặc báo động. Nguy cơ một đứa trẻ khỏe mạnh đột nhiên phát triển viêm gan nặng vẫn còn thấp. Các quan chức y tế đơn giản chỉ muốn cảnh báo các bác sĩ nhi khoa và các đơn vị cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác. Những trẻ có nguy cơ mắc viêm gan nên sàng lọc virus adeno.
Việc điều trị ở mỗi bệnh nhân là khác nhau dựa trên loại viêm gan mà 1 đứa trẻ có. Đối với một số loại viêm gan siêu vi, có những loại thuốc có thể ức chế hoặc loại bỏ virus, Tiến sĩ Weymann nói. Nhưng đối với phần lớn các trường hợp như khi 1 đứa trẻ bị viêm gan và adeno, các bác sĩ tập trung vào việc ngăn ngừa hoặc quản lý các biến chứng.
"Điều này thường phù hợp, vì gan có khả năng tự chữa lành rất tốt", Weymann cho biết thêm.
"Nếu bạn lo lắng về các triệu chứng như thờ ơ, đau hoặc thay đổi màu da hoặc mắt, hãy liên hệ với bác sĩ nhi khoa để đánh giá ngay lập tức", tiến sĩ Mobeen Rathore - trưởng khoa bệnh truyền nhiễm và miễn dịch học tại Bệnh viện Nhi Wolfson ở Jacksonville, Fla cho biết.
"Cha mẹ quan sát con cái ở mọi lúc. Đó là những gì chúng tôi làm", tiến sĩ Rathore nói. "Tôi không tin rằng nếu màu da của trẻ thay đổi, phụ huynh chúng sẽ nói: Ồ, không sao, chúng ta hãy cứ đợi điều gì sắp xảy ra vào ngày mai".
Bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ- Biểu hiện lâm sàng và triệu chứng ở giai đoạn khởi phát
