Trong khi đó, một số ít bảo tàng đã chuyển sang hình thức trưng bày trực tuyến. Tuy nhiên, công chúng đang băn khoăn: Cách xoay sở này có thể giúp các bảo tàng cầm cự được trong bao lâu?
Không khí ảm đạm bao quanh các bảo tàng nổi tiếng ở châu Âu.
Bảo tàng Hamburger nằm gần một chợ cá nổi tiếng ở Berlin hiện đã đóng cửa. Các bức tường xung quanh bảo tàng được làm mới bằng những bức tranh của bậc thầy người Ý Giorgio de Chirico (1888 - 1978). Phong cảnh thành phố đẹp như mơ của ông được vẽ từ năm 1909-1919 là tiền thân của chủ nghĩa siêu thực, nhưng giờ đây, công chúng chỉ có thể thưởng thức nó qua một chuyến tham quan trực tuyến.
Tại buổi khai mạc triển lãm mang tên ‘Magical Reality’ được truyền trực tiếp tới công chúng, giám đốc bảo tàng Kunsthalle, Alexander Klar, phát biểu: ‘De Chirico là họa sĩ của những khoảng không, họa sĩ của những cơn ác mộng giữa xã hội’.
Bên cạnh tác phẩm của De Chirico, bảo tàng Hamburger còn có các tác phẩm của Carlo Carrà, Giorgio Morandi, Alberto Magnelli và Pablo Picasso. Cuộc triển lãm đã diễn ra trong bối cảnh khủng hoảng. Tuy nhiên, Hamburger cũng chỉ như vô số bảo tàng, phòng trưng bày và địa điểm triển lãm trên khắp thế giới đang cố gắng để thích nghi với việc đóng cửa liên quan đến COVID-19.
Triển lãm diễn ra với một cú nhấp chuột
Theo cuộc khảo sát do Hội đồng Bảo tàng Quốc tế thực hiện, khoảng 95% bảo tàng trên toàn thế giới đã phải đóng cửa do COVID-19. Các cơ sở nghệ thuật khác phản ứng bằng cách cho nhân viên nghỉ việc. Nhiều bảo tàng đã tập trung vào việc mở rộng kho lưu trữ kỹ thuật số và hoạt động truyền thông xã hội của họ.
Bảo tàng Rijksmuseum ở Amsterdam chính là một ví dụ tiêu biểu cho sự thay đổi cách thức hoạt động, từ trực tiếp sang trực tuyến. Là ngôi nhà lưu giữ những kiệt tác của các họa sĩ Hà Lan thời kỳ Hoàng kim như Rembrandt và Johannes Vermeer, bảo tàng Rijksmuseum thu hút gần 2 triệu lượt khách tham quan vào năm 2020.
Trong thời gian đó, lượng khán giả kỹ thuật số của bảo tàng cũng tăng lên nhanh chóng. Sau khi đại tu toàn bộ trang web của mình, số người theo dõi trên mạng xã hội của Rijksmuseum đã tăng 23% (khoảng 1,4 triệu người). Tuy nhiên, với lượng người theo dõi nhiều như vậy, liệu việc thu vé trực tuyến có bền vững về mặt tài chính trong dài hạn?
Sự vắng vẻ đáng sợ tại bảo tàng Louvre.
Bảo tàng Louvre ở Paris đã trả lời câu hỏi này bằng cách chuyển sang các chiến dịch gây quỹ nhằm hạn chế thiệt hại tài chính mà nó phải gánh chịu trong đại dịch. Mặc dù một cuộc triển lãm lớn của Leonardo da Vinci đã diễn ra vào mùa xuân năm 2020, doanh thu của bảo tàng Louvre vẫn hao hụt khoảng 90 triệu euro.
Trong khi đó, ở bên kia Đại Tây Dương, các viện bảo tàng của Hoa Kỳ cũng phải đối mặt với những thách thức tương tự. Tháng 7 năm 2021, Liên minh Bảo tàng Hoa Kỳ (AAM) báo cáo rằng có tới 12.000 viện bảo tàng ở đất nước này có thể đóng cửa.
Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành AAM Laura Lott cho biết: ‘Không có mạng lưới an toàn tài chính cho nhiều bảo tàng’. Việc đóng cửa vĩnh viễn của 12.000 bảo tàng sẽ có sức ảnh hưởng lớn đối với cộng đồng, nền kinh tế, hệ thống giáo dục và lịch sử văn hóa của chúng ta’.
Bảo tàng là không gian an toàn?
COVID-19 cũng đang tấn công các viện bảo tàng của Đức. Susanne Gaensheimer, giám đốc bảo tàng Düsseldorf Kunstsammlung NRW, nói với nhật báo Süddeutsche Zeitung rằng các bảo tàng thực sự có thể mở cửa trở lại khi chúng cung cấp không gian rộng rãi nhằm đáp ứng yêu cầu về khoảng cách an toàn.
Các giám đốc bảo tàng, rạp chiếu phim và nhân viên văn hóa đã nhiều lần nhấn mạnh thực tế rằng không có chuỗi lây nhiễm COVID-19 nào được chứng minh có nguồn gốc từ các địa điểm văn hóa như vậy.
Giờ đây, công chúng chỉ có thể thưởng thức cảnh quan thành phố siêu thực của De Chirico qua hình thức trực tuyến.
Trong một lá thư gửi đến các cơ quan quản lý văn hóa, giám đốc các bảo tàng hàng đầu của Đức đã cầu xin được mở cửa trở lại: ‘Mối quan tâm của chúng tôi là ngăn chặn đại dịch, nhưng đồng thời mở cửa trở lại các bảo tàng thích ứng với diễn biến của COVID-19’.
Trong khi đó, Chủ tịch Hiệp hội Bảo tàng Đức, Eckart Köhne nhấn mạnh: ‘Các bảo tàng là không gian an toàn. Nhiều bảo tàng không có tài chính để tồn tại sau nhiều tháng buộc phải đóng cửa. Trước sự bùng nổ của đại dịch, chúng ta phải bắt đầu một cuộc tranh luận sâu sắc về vai trò của các bảo tàng trong tương lai’.
Xem thêm video đặc sắc của Báo Sức khỏe&Đời sống:
Hướng dẫn sử dụng thuốc điều trị COVID-19 tại nhà
