Trường hợp ngược lại, sử dụng sai cách sẽ khiến tình trạng hăm tã nặng hơn, dễ bội nhiễm vi khuẩn và nấm, khiến việc điều trị sẽ khó khăn hơn.
Bé bị hăm tã, vì sao?
Hăm tã thường gặp ở trẻ dùng bỉm thường xuyên và tầm từ 3 đến 15 tháng tuổi. Hăm tã là phản ứng của da khi hệ thống bài tiết tại da bị bít kín như đổ mồ hôi nhiều mà không được thông thoáng, da bị chà xát dẫn đến tổn thương. Hăm có thể gây ra mụn nhọt nếu như bé gãi vì ngứa ngáy, da sẽ bị trầy xước, dễ nhiễm khuẩn hoặc có thể nhiễm nấm do ẩm ướt.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hăm tã nhưng phổ biến nhất là do nước tiểu của bé đọng lại quá lâu. Hăm cũng có thể xảy ra do khi tắm xong, người bé còn ẩm mà mẹ đã vội quấn tã... Một nguyên nhân hay gặp nữa là do lạm dụng phấn rôm. Thực chất phấn rôm dễ làm bít tắc lỗ chân lông, gây khó khăn cho việc thoát ẩm của da và khiến hăm da xuất hiện. Ngoài ra, hăm tã còn do một số nguyên nhân khác như da bị kích ứng với chất liệu của tã lót, quấn tã quá chặt, bé ăn thực phẩm mới, bị tiêu chảy kéo dài...
Khi trẻ bị hăm tã, có thể nhận biết những dấu hiệu bằng mắt thường: Đỏ da ở vùng quấn tã; đỏ da ở xung quanh bộ phận sinh dục, kèm theo mùi khai. Vùng da đỏ có thể bắt đầu từ hậu môn của bé sau đó lan dần ra tới mông và đùi, da căng và có lốm đốm đỏ, ở giữa có mủ…Nếu hăm da do bé bị tiêu chảy, bệnh thường xuất hiện vào ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 sau khi đi ngoài nhiều. Quan sát da vùng quanh hậu môn có màu đỏ tươi, sau thành loét đỏ, chảy nước, chảy máu, diễn tiến có mủ. Bé bị hăm thường đau lúc đi tiêu, quấy nhiều, thậm chí kém ăn, ít ngủ rất khó chăm sóc.
Hăm tã có thể xảy ra nếu không biết chăm sóc đúng cách.
Nên cho trẻ đi khám chuyên khoa da liễu nhi ngay, nếu thấy có các dấu hiệu như: Tình trạng hăm xấu hơn, lan rộng hơn và không hết sau 2-3 ngày. Hăm lan tới bụng, tay, lưng, mặt. Trẻ sốt, vùng da bị hăm tấy đỏ, nổi mụn, phồng, loét hoặc vết thương đầy mủ... thì có thể vùng da đó đã bị bội nhiễm hay nhiễm nấm.
Điều trị thế nào khi bé bị hăm?
Việc điều trị hăm tã cho trẻ còn tùy thuộc tình trạng hăm của trẻ. Nếu được phát hiện sớm và xử lý ngay thì vùng da hăm sẽ nhanh chóng lành lặn. Quan trọng nhất là chú trọng vệ sinh cho bé. Phải rửa sạch vùng kín cho bé ngay sau khi đi vệ sinh bằng nước ấm, thấm khô và thay tã mới. Khi rửa cần nhẹ nhàng, tránh để bé đau và xây xước da thêm. Dùng khăn ướt có thể làm khô da bé, cần cẩn thận chọn loại khăn ướt không cồn và không mùi. Càng hạn chế cho bé dùng bỉm thì càng tốt. Luôn luôn rửa sạch tay trước và sau khi thay tã cho bé.
Trường hợp hăm tã nhẹ, chỉ cần bôi kem chống hăm vào các vết hăm. Làn da trẻ nhỏ có cơ chế bảo vệ vô cùng non yếu. Do đó nên lưu ý lựa chọn kem chống hăm có chứa chất dexpanthenol (chất tiền vitamin B5) để duy trì độ ẩm tối đa cho làn da của bé, giúp da nhanh hồi phục mà không làm khô da hay bong vẩy. Loại thuốc chống hăm có chứa lanolin (chiết xuất từ mỡ cừu tự nhiên) cũng rất tốt. Lanolin là hoạt chất được sản sinh từ tuyến bã nhờn của cừu, có cấu tạo lipid gần gũi với chất bã nhờn của người. Lanolin vừa có chức năng tạo “hàng rào bảo vệ” không cho da bé tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng da như nước tiểu, phân mà lại không ngăn cản sự trao đổi khí ở da bé, giúp da bé luôn khỏe mạnh. Loại kem có thành phần là kẽm oxyt hoặc có chiết xuất hydrocarbon cũng phù hợp để chống hăm cho bé, giữ vùng da bị ngứa không dính nước tiểu.
Không nên dùng phấn rôm để rắc vào chỗ hăm vì có thể làm nặng thêm vùng da đang bị tổn thương. Cũng không nên sử dụng các loại kem thoa có chứa corticoid trừ trường hợp được bác sĩ chỉ định và hướng dẫn cách sử dụng.
Nếu bị hăm ở dạng nặng hoặc có mủ, tốt nhất là không bôi kem. Sau khi vệ sinh xong, vệ sinh sạch sẽ cho bé rồi nhúng mông của bé vào chậu nước có pha baking soda (một bát nhỏ baking soda vào một chậu nước). Cách này giúp trung hòa axit trong phân và nước tiểu. Sau đó, lau khô bằng khăn mềm.
Với trường hợp nặng, hăm tã có bội nhiễm hoặc do nhiễm nấm ngày càng nặng hơn thì phải đưa bé đi khám để dùng thuốc. Bác sĩ sẽ căn cứ tình trạng bội nhiễm để kê thuốc cho bé. Có thể bé phải dùng thuốc hạ sốt acetaminophen (nếu bé sốt cao), thuốc kháng sinh đường uống (nhóm beta lactam, các cephalosporin…) khi bội nhiễm lan rộng, sử dụng dung dịch vệ sinh làm sạch vùng da bị tổn thương, kèm thuốc kháng khuẩn có chứa kháng sinh, corticoid bôi tại chỗ. Trường hợp bội nhiễm theo dạng viêm da thì phải cho bé dùng thuốc theo phác đồ trị viêm da.
Nếu hăm tã có dấu hiệu nhiễm nấm thì phải dùng kem chống nấm. Các loại thuốc thông dụng là nystatin, miconazole, clotrimazole và ketoconazole bôi lên vùng da tổn thương theo chỉ định của bác sĩ. Có thể dùng loại kem imidazol hay kem nystatin kết hợp với một loại kem có steroid, giúp thương tổn mau lành hơn.
