Tất cả những thắc mắc đó sẽ được TS. BS Phan Bích Nga - Giám đốc Trung tâm Khám Tư vấn Trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia giải đáp ngay sau đây.
TS. BS Phan Bích Nga.
Trẻ thiếu vi chất: Những dấu hiệu cảnh báo sớm
Theo TS. BS Phan Bích Nga: Trẻ sẽ có những biểu hiện đặc trưng khác nhau tùy thuộc vào loại vi chất dinh dưỡng mà cơ thể đang thiếu hụt. Có thể lấy một vài ví dụ điển hình mà trẻ thường gặp như sau:
Thiếu vitamin A: Khô mắt, quáng gà, răng mọc chậm và không đều, sức đề kháng yếu hay bệnh vặt, nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu hóa,…
Thiếu kẽm: Biếng ăn, chậm phát triển chiều cao - thể chất - trí não, tóc khô, móng tay mềm và dễ gãy, thường xuyên bị bệnh vặt, lâu lành vết thương, khó ngủ,…
Thiếu canxi và vitamin D: Còi xương, đổ mồ hôi nhiều, hay giật mình khi ngủ, chậm mọc răng, có dị tật chân vòng kiềng,…
Thiếu vitamin C: Dễ chảy máu chân răng, hay bị nhiệt, đầu lưỡi có những vết nứt sâu, hay mệt mỏi, uể oải,…
Thiếu sắt: Da nhợt nhạt, xanh xao, tóc khô, dễ rụng - gãy, móng tay - chân mềm hay gãy, hay bị ngứa, kém tập trung… Thiếu sắt nặng, trẻ có thể mắc các bệnh nhiễm khuẩn, bệnh đường hô hấp.
Thiếu vitamin B1 và B2: Biếng ăn, hệ tiêu hóa kém, bị phù, mọc mụn quanh miệng,… Trường hợp nặng gây viêm dây thần kinh, suy tim.
Thiếu vitamin K: Xuất huyết não, màng não
Thiếu fluor: Mắc các bệnh răng miệng
Trẻ thiếu vi chất sẽ chậm phát triển chiều cao - thể chất - trí não.
Bổ sung vi chất đúng cách: Lời giải từ chuyên gia
Bằng kinh nghiệm gần 30 năm trong ngành dinh dưỡng, TS. BS Phan Bích Nga đã chỉ ra những sai lầm về bổ sung vi chất cho trẻ mà bố mẹ Việt thường mắc phải. Sai lầm này đến từ việc bổ sung thiếu hoặc thừa các vi chất.
"Nhiều bố mẹ chỉ bổ sung vitamin D3 cho con khi mới sinh khi hết 1 lọ bác sĩ sản kê, sau đó dừng hẳn cho đến khi trẻ có các dấu hiệu còi xương, thấp bé mới cho đi khám. Một số phụ huynh khác thấy con da xanh ánh vàng thì nghĩ con thiếu sắt nên cho con bổ sung, nhưng xét nghiệm máu cho kết quả bình thường và khi phỏng vấn khẩu phần thì thấy con ăn hơi nhiều các loại rau củ màu vàng như bí đỏ, cà rốt.
Một sai lầm khác là bố mẹ nghĩ canxi là vi chất duy nhất và quan trọng nhất giúp con phát triển chiều cao nên thường bổ sung một cách tùy ý. Nhưng trên thực tế, còn có nhiều vi chất quan trọng khác tham gia vào việc tạo xương và hấp thu canxi vào xương như: vitamin D3, vitamin K2 và nhiều vi chất khác như vitamin, sắt, kẽm và chế độ ăn đủ dầu mỡ để hấp thu vi chất tan trong dầu… Thiếu một trong các yếu tố này đều ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ" - TS. BS Phan Bích Nga chia sẻ.
TS. BS Phan Bích Nga cũng khuyến cáo: Ở giai đoạn sơ sinh 0-6 tháng tuổi, trẻ sơ sinh không thể thiếu vitamin D3 và vitamin K. Sang giai đoạn sau sơ sinh, để phát triển khỏe mạnh và toàn diện trẻ nên bổ sung thêm một số vitamin, khoáng chất như: vitamin A, kẽm, Canxi, vitamin D3, vitamin K2, sắt,… Vì thế, để giúp các bậc phụ huynh bổ sung đủ vi chất không thừa không thiếu vào đúng thời điểm vàng để tối ưu phát triển cho con, TS. BS Phan Bích Nga đã đưa ra lời khuyên về một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý như sau:
Nguyên tắc 4-5-1 theo khuyến cáo của Bộ Y tế (Nguồn: Bộ Y Tế)
Trong bữa ăn hàng ngày của trẻ nên cân đối tỉ lệ giữa 3 nhóm chất sinh năng lượng như gợi ý dưới đây:
Các nhóm chất | Trẻ bé | Trẻ trên 10 tuổi |
Chất đạm (Protein) | 20% | 13 - 20% |
Chất béo (Lipid) | 30 - 40% | 20 - 25% |
Tinh bột (Carbohydrate) | 40 - 50% | 55 - 65% |
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, các bậc phụ huynh có thể bổ sung thêm các thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng khi chế độ ăn của trẻ chưa được cân bằng. Ví dụ: Trẻ ăn ít thịt cá, trứng,... cần thêm sắt, kẽm; Ăn ít rau và hoa quả thêm vitamin; Trẻ chậm mọc răng, chậm vận động thì chú ý canxi và vitamin D3. TS. BS Phan Bích Nga lưu ý nên chọn các thực phẩm bổ sung vi chất cho trẻ uy tín được đảm bảo bởi các thương hiệu lâu đời, rõ nguồn gốc xuất xứ, được mua tại những nơi chính hãng.
Thiếu vi chất ở trẻ: Lật ngược tình thế với Fitobimbi vi chất
