Chậm tăng trưởng và hiếu hụt hormone tăng trưởng là gì?
Chậm tăng trưởng chiều cao được định nghĩa khi chiều cao dưới -2 chỉ số độ lệch chuẩn (< -2SD) và tốc độ tăng chiều cao trong 1 năm < 1,5 độ lệch chuẩn so với quần thể tham khảo cùng tuổi giới. Tình trạng chậm tăng trưởng chiều cao có thể cải thiện khi điều trị bằng hormone tăng trưởng gặp trong: Hội chứng Turner, suy tuyến yên toàn bộ, thiếu hormone tăng trưởng đơn thuần, hội chứng Prader Willi, suy thận mạn tính, chậm phát triển so với tuổi thai, lùn đơn thuần.
Khoảng 25% trẻ có chiều cao < -3 chỉ số độ lệch chuẩn có thiếu hụt hormone tăng trưởng. Tần số gặp thiếu hormone tăng trưởng khoảng 1/3500 – 1/4000, thể nhẹ hơn có thể gặp ở 1/2000.
Hormone tăng trưởng có tác dụng kiểm soát sự phát triển của xương, cơ và một số cơ quan trong cơ thể. Thiếu hụt hormone tăng trưởng xảy ra khi não không sản xuất đủ hormone tăng trưởng. Điều này thường do các vấn đề ở vùng dưới đồi hoặc tuyến yên, là một phần cấu trúc của não chịu trách nhiệm sản xuất hormone.
Có nhiều nguyên nhân gây ra thiếu hụt hormone tăng trưởng nhưng hầu hết vẫn chưa được biết rõ. Thường gặp nhất là do tổn thương của tuyến yên khi sinh.
Nguyên nhân gây thiếu hụt hormone tăng trưởng
Có nhiều nguyên nhân gây ra thiếu hụt hormone tăng trưởng nhưng hầu hết vẫn chưa được biết rõ. Thường gặp nhất là do tổn thương của tuyến yên khi sinh. Những tổn thương này có thể là do những chấn thương nặng vùng đầu. Một số trường hợp thiếu hụt hormone tăng trưởng là do di truyền.
Bố mẹ nên đưa con đến bác sỹ Nội tiết Nhi nếu nghi ngờ trẻ chậm tăng trưởng. Các bác sỹ chuyên khoa sẽ thăm khám để xác định chính xác trẻ có chậm tăng trưởng hay không và tìm nguyên nhân trẻ chậm tăng trưởng.
Điều trị thiếu hụt hormone tăng trưởng
Những bệnh nhân bị thiếu hormone tăng trưởng không được điều trị bổ sung hormone GH thường có chiều cao cuối cùng (chiều cao khi trưởng thành) là:
Nam: 134 – 146 cm
Nữ: 128 – 134 cm
Khi điều trị bổ sung hormone tăng trưởng GH thì chiều cao cuối cùng đã cải thiện với con số trung bình ghi nhận được:
Nam: tăng 8.7 – 10.7 cm
Nữ: 7.7 – 9.5 cm.
Sau khi được bác sỹ Nội tiết Nhi chẩn đoán chậm tăng trưởng do thiếu hụt hormone tăng trưởng hoặc một số bệnh lý khác như hội chứng Turner, hội chứng Prader Willi, suy thận mạn tính, chậm phát triển so với tuổi thai, lùn đơn thuần, trẻ sẽ được chỉ định tiêm hormone tăng trưởng.
Hormone tăng trưởng có tên là Growth hormone (gọi tắt là hormone GH), còn được gọi là somatotropic hormone (SH) hoặc somatotropin. Hormone này do thùy trước tuyến yên tiết ra.
Hormone tăng trưởng GH ảnh hưởng đến hầu như toàn bộ các mô bào trong cơ thể người, GH kích thích tăng trưởng của tế bào cả về kích thước và quá trình phân bào, ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình trao đổi chất như: Tăng tổng hợp protein tế bào, tăng phân giải mô mỡ để giải phóng năng lượng, giảm sử dụng glucose, GH còn tác động gián tiếp đến mô sụn và xương. Quá trình sản xuất hormone tăng trưởng GH được cơ thể tự điều hòa theo nhịp sinh học, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cơ thể.
Liều lượng hormone tăng trưởng thay đổi tùy theo cân nặng/diện tích da của con bạn. Điều này có nghĩa là liều cho con bạn sẽ tăng lên khi trẻ lớn hơn.
Hormone tăng trưởng thường được khuyến cáo dùng hàng ngày bằng cách tiêm dưới da. Nên tiêm vào buổi tối, ngay trước khi đi ngủ. Bệnh nhân phải đảm bảo việc khám định kỳ 3-6 tháng/lần: kiểm tra sự tăng chiều cao và tốc độ tăng chiều cao để đánh giá đáp ứng với điều trị GH, theo dõi tác dụng phụ của GH.
