Tuổi dậy thì ở bé gái thường ở độ tuổi từ 9 - 14 và ở bé trai dậy thì muộn hơn ở độ tuổi từ 12 -15. Tuy nhiên, đôi khi các bé cũng gặp phải trường hợp dậy thì quá muộn và gây cảm giác hoang mang lo lắng.
Thế nào là dậy thì muộn?
Con bạn đang đi qua tuổi dậy thì, những thay đổi sinh lý trên cơ thể là bình thường. Nếu con bạn là gái, bạn sẽ nhận thấy rằng, ngực và lông mu phát triển. Hình dáng cơ thể cũng có thể thay đổi, hông của con bạn sẽ mở rộng ra và bắt đầu xuất hiện những đường cong.
Nếu con bạn là trai, bạn sẽ thấy con cao hơn, nặng cân hơn, vai mở rộng và cơ bắp bắt đầu phát triển, thanh quản (cơ quan phát âm) to rộng ra hơn nên tiếng nói trở nên trầm đục. Hệ thống lông phát triển, có ria mép và mọc râu, có khi còn là râu quai nón... Đặc biệt, có hiện tượng phóng tinh lần đầu.
Những thay đổi đó là do các hormone giới tính (testosterone ở nam và estrogen ở nữ) mà cơ thể của bé bắt đầu phát triển hơn rất nhiều so với trước đây. Vì vậy, nếu trong độ tuổi trên vẫn chưa thấy quá trình dậy thì ghé thăm thì có thể liệt vào danh sách dậy thì muộn. Khi ấy, các em vẫn trải qua lứa tuổi này mà không thấy bất kỳ dấu hiệu của sự thay đổi cơ thể.
Nguyên nhân
Do di truyền: Thông thường, nó chỉ đơn giản là do di truyền từ thế hệ trước. Khi bạn thấy rằng, cha mẹ, chú bác, cô, dì, anh em, chị em, hoặc anh em họ cũng phát triển muộn hơn bình thường. Trường hợp này không cần bất kỳ một điều trị nào, bạn sẽ dậy thì nhưng chỉ có điều là muộn hơn bình thường một chút thôi.
Do có bệnh mạn tính: Một số vấn đề về bệnh mạn tính cũng có thể gây ra sự chậm trễ trong tuổi dậy thì như bệnh đái tháo đường, bệnh thận, hoặc bệnh suyễn, thậm chí có thể sẽ chỉ dậy thì khi đã nhiều tuổi, vì bệnh tật có thể làm cho các cơ quan trong cơ thể phát triển khó hơn. Khi con bạn gặp những bệnh như vậy, gia đình nên cho cháu đi khám để các bác sĩ chuyên khoa tư vấn và điều trị giúp con bạn bạn vượt qua tuổi dậy thì một cách bình thường.
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Suy dinh dưỡng dẫn đến không đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cũng có thể làm cho dậy thì muộn hơn những người cùng tuổi có chế độ ăn uống tốt, khỏe mạnh, cân đối. Trạng thái chán ăn, rối loạn ăn uống, thường xuyên giảm cân rất nhiều sẽ làm cho cơ thể không thể phát triển được.
Vấn đề về tuyến yên và tuyến giáp
Dậy thì muộn cũng có thể xảy ra vì các vấn đề trong các tuyến yên hoặc tuyến giáp. Các tuyến sản xuất hormon quan trọng cho sự tăng trưởng cơ thể và phát triển.
Vấn đề nhiễm sắc thể: Một số người cũng có thể không dậy thì bình thường vì có vấn đề với nhiễm sắc thể. Vấn đề này có thể gây trở ngại cho quá trình tăng trưởng bình thường. Đối với nữ, hội chứng Turner là một ví dụ của một chứng rối loạn nhiễm sắc thể.
Những bạn gái có hội chứng Turner thường có cơ thể nhỏ bé hơn bình thường và có thể có những vấn đề về các bệnh mạn tính khác. Đối với phái nam, hội chứng Klinefelter được sinh ra với một nhiễm sắc thể X thêm (XXY thay vì XY). Điều này có thể làm chậm sự phát triển của bộ phận sinh dục. Đối với những trường hợp không do di truyền, bạn nên tìm đến bác sĩ để được tư vấn và giải quyết. Nếu bạn cảm thấy chán nản về những vấn đề khác liên quan đến sự chậm trễ của bạn, hãy nói chuyện với cha hoặc mẹ mình, bác sĩ hoặc người lớn mà bạn tin tưởng để có kế hoạch điều trị kịp thời.
BS. Đinh Thị Vui