Sau sự vụ “sữa có melamine” được phát hiện từ Trung Quốc gây bệnh sạn thận cho trẻ, và nay lại phát hiện một số mặt hàng sữa, nguyên liệu từ sữa nhập khẩu từ Trung Quốc có chứa melamine đang lưu hành tại Việt Nam; rất nhiều phụ huynh vô cùng hoang mang và lo lắng muốn biết cụ thể về các triệu chứng của bệnh, cách phát hiện và có nhu cầu cho con em mình đi khám để kiểm tra khả năng mắc bệnh thận ở trẻ. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên Báo Sức khỏe & Đời sống đã có cuộc trao đổi với ThS.BS. Nguyễn Đức Quang, Phó trưởng khoa Thận Niệu, Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM: Bệnh nhi đang khám bệnh tại khoa Thận Niệu, Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP. HCM. Ảnh: TN
PV: Bác sĩ có thể cho biết một số bệnh lý về thận mà trẻ em hay mắc phải là gì? Nó ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của trẻ?
ThS. BS.Nguyễn Đức Quang: Một số bệnh lý thận thường gặp ở trẻ em là các dị tật bẩm sinh ở thận (thận đôi, thận đơn, thận móng ngựa, thận đa nang, thận ứ nước …) và một số bệnh thận mắc phải thường gặp như: nhiễm trùng tiểu, hội chứng thận hư, viêm cầu thận cấp… Các bệnh lý thận nếu không phát hiện và điều trị thích hợp, bệnh có thể tiến triển đến tổn thương thận không hồi phục, dẫn đến suy thận mạn. Khi đó, thận hoàn toàn không còn các chức năng lọc nước tiểu và các chất thải độc hại trong cơ thể, chức năng ổn định nội môi và chức năng nội tiết. Bệnh nhi suy thận mạn giai đoạn cuối cần phải được điều trị thay thế thận bằng thẩm phân phúc mạc, chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận để tránh tử vong do các biến chứng của bệnh.
- PV: Nguyên nhân bệnh thận ở trẻ em là do đâu? Xin bác sĩ đề cập cụ thể đối với bệnh sỏi đường tiểu mà trẻ hay gặp phải là gì?
ThS.BS.Nguyễn Đức Quang: Mỗi loại bệnh thận khác nhau, có những nguyên nhân khác nhau. Riêng đối với bệnh sỏi đường tiểu, sỏi được hình thành là do sự mất cân bằng giữa các yếu tố kích thích và ức chế tạo sỏi. Các yếu tố thúc đẩy sự tạo sỏi gồm: thể tích nước tiểu ít, độ pH nước tiểu thấp, ứ đọng nước tiểu, nhiễm trùng tiểu và nước tiểu bị cô đặc. Một số nguyên nhân thường gặp của sỏi đường tiểu: tăng canxi niệu, tăng acid uric niệu, tăng oxalate niệu, tiểu cystein, nhiễm trùng tiểu.
- PV: Theo bác sĩ thì các triệu chứng điển hình ở trẻ khi có dấu hiệu mắc bệnh lý ở thận là gì, đặc biệt là các triệu chứng đối với bệnh sỏi đường tiểu?
ThS.BS.Nguyễn Đức Quang: Một số triệu chứng gợi ý trẻ có thể mắc bệnh thận như các rối loạn đi tiểu (tiểu lắt nhắt, tiểu đau, tiểu són, tiểu đêm), rối loạn màu sắc nước tiểu (tiểu máu, tiểu đục, tiểu màu đen), phù toàn thân, cao huyết áp, thiếu máu…. Một số trường hợp, bệnh thận tiến triển âm ỉ không triệu chứng, khi đến khám bệnh đã có biểu hiện của suy thận mạn giai đoạn cuối. Vì vậy, định kỳ hằng năm nên cho trẻ đi kiểm tra nuớc tiểu một lần để phát hiện sớm bệnh lý thận tiềm ẩn.
Riêng các triệu chứng gợi ý bệnh sỏi đường tiểu điển hình là: khóc không rõ nguyên nhân, đặc biệt khi đi tiểu (trẻ lớn có thể mô tả đau bụng hoặc đau hông lưng), tiểu khó, tiểu máu, tiểu đục, tiểu ra sỏi, sốt khi có biến chứng nhiễm trùng tiểu. Một số trường hợp sỏi đường tiểu hoàn toàn không có triệu chứng mà phát hiện tình cờ khi siêu âm bụng.
- PV: Có nên đưa trẻ đi khám bệnh và xét nghiệm để phát hiện sớm bệnh lý về thận trong thời gian nhạy cảm xảy ra vấn đề “sữa nhiễm melamine” hay không? Nếu phụ huynh có nhu cầu thì cần đưa trẻ đến đâu để khám?
ThS.BS.Nguyễn Đức Quang: Nếu trẻ có triệu chứng gợi ý sỏi đường tiểu, phụ huynh nên đưa trẻ tới các cơ sở y tế để các bác sĩ khám và cho xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán bệnh. Siêu âm bụng và tổng phân tích nước tiểu là những xét nghiệm ban đầu để tầm soát sỏi tiết niệu.
- PV: Xin cám ơn bác sĩ đã dành cho báo cuộc trao đổi này.
Anh Kiệt (thực hiện)