Tỷ lệ bệnh đường hô hấp trên chiếm nhiều hơn các bệnh khác
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hàng năm có hơn 4 triệu trẻ em trên thế giới tử vong vì bệnh viêm hô hấp cấp, chủ yếu do viêm phổi. Đáng chú ý hơn, một trẻ dưới 5 tuổi có thể bị viêm đường hô hấp cấp 4 - 6 lần trong 1 năm.
Hệ hô hấp được tính từ cửa mũi trước đến tận các phế nang trong phổi. Đường hô hấp có chức năng lấy không khí bên ngoài cơ thể, làm ẩm, sưởi ấm và lọc không khí trước khi đưa vào phổi. Đường hô hấp dưới có thêm nhiệm vụ trao đổi không khí. Là cơ quan ngoài cùng tiếp xúc với không khí nên mọi bất lợi của môi trường đều do đường hô hấp trên gánh chịu như: Bụi, lạnh, nóng, hơi độc, virus, vi khuẩn, nấm mốc… Bởi vậy, tỷ lệ bệnh đường hô hấp trên chiếm nhiều hơn các bệnh khác.
Viêm đường hô hấp ở trẻ dưới 5 tuổi hầu hết do nhiễm virus.
Đường hô hấp chia ra làm 2 loại:
Đường hô hấp trên gồm: Mũi, hầu, họng, xoang và thanh quản.
Đường hô hấp dưới gồm: Khí quản, phế quản, tiểu phế quản, phổi.
Nguyên nhân gây bệnh viêm đường hô hấp
Viêm đường hô hấp ở trẻ dưới 5 tuổi hầu hết do nhiễm virus (chủ yếu là những loại virus lành tính). Một số loại virus đáng chú ý là virus hợp bào hô hấp (RSV), virus cúm, virus á cúm, virus sởi, Adenovirus (còn gọi là virus hạch), Rhinovirus, Enterovirus, Cornavirus và một số loài nấm...
Ở nước ta, nhiễm vi khuẩn vẫn được xem là nguyên nhân phổ biến gây viêm đường hô hấp cấp ở trẻ, đứng đầu là vi khuẩn Hemophilus Influenzae tuýp B (viết tắt là Hib). Kế đến là phế cầu khuẩn có tên khoa học là Streptococcus Pneumonia, liên cầu khuẩn, tụ cầu, vi khuẩn Bordetella, vi khuẩn Klebsiella Pneumoniae, vi khuẩn Chlamydia Trachomatis...
Ngoài ra, viêm đường hô hấp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau: Do dị ứng với thời tiết, với các loại dị nguyên khác nhau (kháng nguyên) có trong không khí, trong bụi, dị ứng hoặc tác động của hóa chất, khói thuốc lá (hút hoặc hít phải khói thuốc lá, thuốc lào do người khác nhả ra).
Nhiễm vi khuẩn vẫn được xem là nguyên nhân phổ biến gây viêm đường hô hấp cấp ở trẻ.
Các triệu chứng của bệnh đường hô hấp và cách xử trí
Viêm đường hô hấp không phải bệnh đơn lẻ, nó là tổng hợp bệnh do bị lạnh, viêm mũi, viêm họng, viêm xoang, viêm thanh quản… Đặc trưng của bệnh là thời gian ủ bệnh ngắn, tốc độ biểu hiện bệnh nhanh và các biểu hiện mang tính ồ ạt với triệu chứng dễ nhận biết như: Sốt cao, hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mũi, đau rát họng, ho, khàn tiếng, nhức mỏi…
Trong thời gian nhiễm bệnh trẻ thường bị sốt cao, nhiệt độ trung bình tầm 39 độ C. Kèm sốt là hắt hơi, chảy mũi, thở hôi, mệt mỏi, đau bụng, nôn ói, tiêu chảy. Ho cũng xuất hiện hầu hết trong các bệnh viêm đường hô hấp trên, ho từng cơn hay ho khan, ho có đờm. Khó thở là triệu chứng không đặc thù của viêm đường hô hấp trên mà là triệu chứng của viêm đường hô hấp dưới (trẻ bị viêm thanh quản trẻ có thể sẽ bị khó thở). Khó thở là triệu chứng rất ít gặp nhưng đã gặp thường là dấu hiệu của bệnh nặng.
Viêm đường hô hấp thông thường cần xử trí thế nào?
- Nếu trẻ ho, sổ mũi, nghẹt mũi phải làm thông thoáng đường thở cho trẻ bằng việc lau mũi, hút mũi, nhỏ mũi thường xuyên. Thường là nhỏ mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý trước, sau đó hút sạch bằng dụng cụ hút mũi. Nếu trẻ lớn thì bảo trẻ hỉ mũi ra.
- Nếu ho khan gây kích thích nhiều thì mới cần sử dụng thuốc giảm ho. Các thuốc giảm ho nên dùng loại chứa thảo dược vì hiếm khi gây tác dụng phụ, nhưng tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
- Nếu có sốt, cho trẻ uống thuốc hạ sốt và uống nhiều nước, sau đó đưa trẻ đi khám bệnh . Trong thời gian trẻ bệnh, cha mẹ vẫn tiếp tục cho trẻ ăn, bú như bình thường, chia nhỏ các cữ ăn trong ngày giúp tăng khả năng tiêu hóa và giảm bớt nôn trớ. Nếu bắt trẻ ăn kiêng, trẻ sẽ không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để có sức đề kháng chống lại bệnh tật.
Để virus không có cơ hội xâm nhập vào đường hô hấp cần cho trẻ rửa tay sạch sẽ.
Dấu hiệu chứng tỏ bệnh viêm đường hô hấp trở nặng?
Đó là khi trẻ bị khó thở, thở nhanh, thở co rút lồng ngực, thở có tiếng bất thường hoặc trẻ bị sốt cao co giật. Trẻ nhỏ hơn mà bỏ bú hoặc tím tái là trường hợp nặng, cần phải cấp cứu ngay.
Cách phòng bệnh viêm đường hô hấp
Bệnh chủ yếu do virus gây ra, nên các phương pháp điều trị triệu chứng mà chưa có điều trị nguyên nhân. Các thuốc chủ yếu được sử dụng là thuốc giảm đau, hạ sốt, chống viêm tại chỗ, nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Khi trẻ có diễn tiến nặng hay bội nhiễm, bác sỹ sẽ tùy từng trường hợp để điều trị cho trẻ.
Các biện pháp phòng ngừa viêm đường hô hấp
Để dự phòng trước tiên cần tạo cho trẻ miễn dịch chủ động như thực hiện đầy đủ chương trình tiêm chủng quốc gia. Trẻ mới sinh ra cần tận dụng nguồn dinh dưỡng quý giá từ sữa mẹ.
- Phụ huynh không nên đưa trẻ đến nơi đông người trong mùa dịch bệnh. Hạn chế cho trẻ ra ngoài khi thời tiết chuyển mùa.
- Giữ đôi bàn tay luôn sạch sẽ (rửa tay bằng xà phòng) sẽ loại trừ virus khỏi bàn tay. Để virus không có cơ hội xâm nhập vào đường hô hấp.
- Đeo khẩu trang cách ly với mầm bệnh.
- Tránh cho trẻ chơi, học tập trong môi trường đông đúc nhiệt độ quá cao, quá lạnh, không cho quạt xoáy thẳng vào trẻ khi chơi hoặc ngủ.
- Tạo thói quen cho trẻ uống nước ấm vào buổi sáng sớm sau khi ngủ dậy, để cổ họng trẻ không bị khô, giữ ấm cổ cho trẻ khi ngủ tránh nhiễm lạnh, giữ nhà cửa luôn thông thoáng, sạch sẽ.
- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để chủ động tăng sức đề kháng cho trẻ.
Tất cả những cách dự phòng trên, tuy đơn giản nhưng giúp phòng tránh tốt với những bệnh về hệ hô hấp cho trẻ. Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi các dấu hiệu nặng lên như sốt cao, ho nhiều, nôn ói kéo dài, tiêu chảy nặng, có các dấu hiệu biến chứng về tai, phổi, tiêu hóa, mắt.
Mời độc giả xem thêm video:
Một ngày bạn nên ăn bao nhiêu hộp sữa chua để không bị tăng cân-
