Theo các chuyên gia, tồn tại một số sai lầm trong chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ dẫn đến tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng ở trẻ đặc biệt là vi chất dinh dưỡng:
Ăn bổ sung quá sớm hoặc quá muộn
Hiện nay vẫn nhiều chị em quan niệm rằng cho trẻ ăn bổ sung sớm, trẻ sẽ cứng cáp hơn và trẻ không bị đói, vì vậy trẻ được ăn bổ sung từ tháng thứ 4, 5 thậm chí không ít trẻ còn được ăn bổ sung từ tháng tuổi thứ 3. Điều đó đã ảnh hưởng đến việc tận dụng nguồn sữa mẹ, trẻ dễ bị rối loạn tiêu hóa do thức ăn bổ sung thường khó tiêu, dẫn đến tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng đặc biệt là các vi chất. Không đủ chất dinh dưỡng, bé sẽ chậm tăng cân và dễ bị suy dinh dưỡng.
Ngược lại, khi cho trẻ ăn bổ sung muộn, sữa mẹ không đủ đáp ứng nhu cầu năng lượng thì trẻ sẽ chậm tăng cân, thiếu hụt chất dinh dưỡng để phát triển.
Hội chứng máy xay sinh tố
Theo thói quen các mẹ thường xay tất cả các thức ăn của trẻ, sau đó mới nấu lên. Chính khâu chế biến đó đã làm mất đi rất nhiều các chất dinh dưỡng có trong thức ăn. Theo nghiên cứu của viện dinh dưỡng, lượng kẽm mất đi trong quá trình chế biến của các bà mẹ có thể lên tới 90% dẫn đến tình trạng thiếu hụt kẽm phổ biến ở trẻ.
Bên cạnh đó, “hội chứng máy xay sinh tố” của các bà mẹ còn góp phần làm cho trẻ mất đi phản xạ nhai, dẫn đến khả năng phát triển răng rất kém. Nhiều khi thức ăn chỉ lợn gợn 1 chút cũng đã dẫn đến nôn trớ. Hay có những trẻ 4, 5 tuổi vẫn chưa biết ăn cơm.
Chế độ ăn không cân đối
Dạ dày của trẻ nhỏ, hệ tiêu hóa lại còn rất yếu, nếu mẹ bổ sung cùng lúc quá nhiều chất bổ dưỡng trẻ rất dễ bị tiêu chảy. Ví dụ nếu khẩu phần ăn quá nhiều chất đạm trẻ có thể rối loạn tiêu hóa, gây phân sống.. Trẻ suy dinh dưỡng thể thừa cân béo phì phần lớn là do ăn nhiều chất đạm, chất béo, ăn nhiều chất bột đường.
Một sai lầm khác cũng hay gặp là một số bà mẹ vẫn cho rằng nước thịt, nước hầm xương là đủ bổ, không cho trẻ ăn cái... trong khi các loại nước hầm này hầu như không chứa đạm. Các thức ăn cung cấp chất đạm vẫn còn được sử dụng đơn điệu. Nhiều bà mẹ không cho con ăn cá, cua, tôm, trứng,... sợ trẻ bị dị ứng với thức ăn, sợ chất tanh, ... dễ gây chán ăn, thiếu hụt các vi chất như kẽm, sắt… đồng thời tạo thói quen ăn uống thiên lệch, khó thay đổi về sau.
Bên cạnh đó hầu hết trẻ em ăn ít rau và trái cây- là nhóm thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng. Theo nghiên cứu, hiện tại trẻ em Việt Nam chỉ đáp ứng khoảng 50% nhu cầu khuyến nghị về rau, trái cây, có tới 60% trẻ em tiểu học không thường xuyên ăn rau.
Vì vậy, các bà mẹ nên chú ý bổ sung các vi chất dinh dưỡng theo nhu cầu của bé, tránh ăn quá nhiều chất bổ dưỡng không hợp lý.
Quan niệm: nhỏ không được nuôi dưỡng/chăm sóc, lớn lên sẽ “nuôi dưỡng/chăm sóc bù”
Do tác động của lối sống hiện đại, các bậc cha mẹ thường không có điều kiện chăm sóc con từ bé, vì họ quan niệm rằng sau này con lớn lên, họ có thể chăm sóc “bù”. Đây là một quan điểm hết sức sai lầm, vẫn còn tồn tại ở không ít phụ huynh, nhất là những gia đình trẻ.
Thực tế khoa học đã chứng minh suy dinh dưỡng đầu đời có thể dẫn đến những tổn thương không phục hồi được đối với sự phát triển của não, hệ miễn dịch và tăng trưởng thể lực. Trẻ có não kém phát triển những năm đầu đời sẽ có nguy cơ về các bệnh của hệ thần kinh sau này: học tập kém, bỏ học sớm hơn, kỹ năng làm việc kém,...Giai đoạn 1000 ngày đầu đời chính là cửa sổ cơ hội để phòng ngừa các bệnh mạn tính không lây có liên quan đến dinh dưỡng như: thừa cân béo phì, rối loạn chuyển hóa, các bệnh tim mạch, huyết áp, loãng xương. Nếu giai đoạn 1000 ngày vàng không được chăm sóc nuôi dưỡng tốt thì dù chúng ta có nỗ lực đến đâu cũng không thể bù đắp được vì hầu như mọi chuyện đã được “an bài”. Vì vậy, việc hỗ trợ dinh dưỡng ở giai đoạn này đạt kết quả tối ưu so với bất kỳ giai đoạn nào khác trong cuộc đời của trẻ.
