Bước chuyển lớn trong quản lý nhà nước về KH&CN
Ngày 13/11, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức hội nghị trực tuyến với các địa phương để tổng kết việc triển khai phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ. Đây là bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa chủ trương của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp, tăng tính chủ động, linh hoạt cho chính quyền các cấp trong quản lý, tổ chức hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN).
Ông Bùi Thế Duy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu tại sự kiện.
Trong năm 2025, Bộ KH&CN đã ban hành hàng loạt văn bản pháp quy tạo nền tảng pháp lý cho tiến trình này. Tiêu biểu là Nghị định số 132/2025/NĐ-CP về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp; Nghị định số 133/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ; cùng các thông tư hướng dẫn như 07, 08, 10 và 13/2025/TT-BKHCN, quy định chi tiết từng nhiệm vụ, lĩnh vực và cơ chế phối hợp thực hiện.
Bộ cũng đã phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền tổng cộng 103 nhiệm vụ, trong đó 96 nhiệm vụ được giao trực tiếp cho chính quyền địa phương và 7 nhiệm vụ được phân định cho chính quyền hai cấp. Những nhiệm vụ này bao phủ toàn bộ các lĩnh vực KH&CN, từ tiêu chuẩn đo lường chất lượng, sở hữu trí tuệ, đổi mới sáng tạo, đến viễn thông và chuyển đổi số.
Địa phương chủ động hơn, người dân hưởng lợi
Theo thống kê của Bộ KH&CN, chỉ riêng trong năm 2025 đã có 125 thủ tục hành chính được phân cấp cho địa phương, được công bố công khai qua 4 quyết định của Bộ trưởng (số 1442, 1446, 1466 và 2179/QĐ-BKHCN). Nhờ đó, nhiều quy trình cấp phép, chứng nhận, kiểm định – trước đây phải trình Bộ – nay đã được giải quyết ngay tại địa phương, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng tính minh bạch.
Lĩnh vực bưu chính – viễn thông có số lượng nhiệm vụ được phân cấp nhiều nhất với 29 nhiệm vụ, tiếp theo là tiêu chuẩn đo lường chất lượng (18 nhiệm vụ), khoa học và công nghệ (16 nhiệm vụ), sở hữu trí tuệ (15 nhiệm vụ) và đổi mới sáng tạo (13 nhiệm vụ).
Việc trao quyền này giúp các Sở KH&CN địa phương có điều kiện gắn kết hoạt động quản lý nhà nước với nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội thực tế tại địa phương, đồng thời phát huy vai trò "trạm đầu" trong việc hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, phát triển sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Không chỉ dừng lại ở ban hành quy định, Bộ KH&CN còn triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ kỹ thuật và tập huấn thực tế. Từ tháng 8 đến tháng 9/2025, Bộ đã thành lập 12 đoàn công tác làm việc trực tiếp với 34 tỉnh, thành phố, 34 trung tâm hành chính công và 39 xã, phường. Qua đó, các đoàn đã giải đáp nhiều vướng mắc, đồng thời ghi nhận kiến nghị để tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật về phân cấp và phân quyền.
Bộ cũng ban hành Công văn số 5865/BKHCN-PC hướng dẫn áp dụng pháp luật theo Điều 61 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nhằm tháo gỡ kịp thời những vấn đề phát sinh khi địa phương thực hiện các thông tư mới.
Toàn cảnh sự kiện hội nghị trực tuyến với các địa phương để tổng kết việc triển khai phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ KH&CN.
Đáng chú ý, Bộ đã xây dựng Bộ tài liệu hướng dẫn địa phương gồm 13 mục, hướng dẫn 146 nhiệm vụ cụ thể, cung cấp quy trình, thủ tục, hồ sơ và thẩm quyền giải quyết thống nhất trên toàn quốc. Tài liệu này giúp các Sở KH&CN dễ dàng tra cứu, áp dụng, giảm sai sót và bảo đảm thực thi đúng quy định.
Để mô hình chính quyền hai cấp vận hành ổn định từ 1/7/2025, Bộ KH&CN đã chỉ đạo các địa phương nâng cấp hạ tầng số, bảo đảm đường truyền và băng thông phục vụ giải quyết thủ tục hành chính 24/7. Đồng thời, Bộ phối hợp cùng doanh nghiệp tổ chức tập huấn kỹ năng số, vận hành hệ thống thông tin và nghiệp vụ mới cho cán bộ cấp xã – những người trực tiếp thực hiện thủ tục sau phân cấp.
Một điểm sáng khác là việc Bộ thiết lập đường dây nóng và nhóm tương tác trực tuyến 24/7 với 34 Sở KH&CN nhằm tiếp nhận, giải đáp vướng mắc tức thời. Hệ thống này giúp địa phương được hỗ trợ liên tục, bảo đảm các thủ tục hành chính và dịch vụ công không bị gián đoạn trong quá trình chuyển giao nhiệm vụ.
Tăng năng lực, gắn kết trung ương – địa phương
Bộ KH&CN khẳng định, mục tiêu của phân cấp, phân quyền không chỉ là chuyển giao thẩm quyền mà còn là nâng cao năng lực quản lý và điều hành của chính quyền địa phương trong lĩnh vực KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Thông qua việc trao quyền, hướng dẫn và hỗ trợ, Bộ mong muốn địa phương trở thành trung tâm sáng tạo tại chỗ, có khả năng chủ động thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, quản lý sở hữu trí tuệ, đồng thời khai thác hiệu quả tiềm năng của doanh nghiệp, viện trường trên địa bàn.
Phân cấp quản lý KH&CN là bước đi mang tính chiến lược trong quá trình cải cách hành chính, góp phần đưa hoạt động khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo đến gần hơn với đời sống, sản xuất của người dân và doanh nghiệp. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ và các địa phương, mô hình quản lý mới hứa hẹn sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển kinh tế tri thức, xây dựng nền hành chính hiện đại và phục vụ tốt hơn nhu cầu của xã hội.
