Ngọc trai giả được bày bán rất nhiều!
Mùa du lịch, rất nhiều điểm bày bán những chuỗi ngọc trai rất đẹp, giá thành rẻ để thu hút du khách. Quan niệm "chẳng mấy khi đi du lịch, tiêu tiền không tiếc" khiến không ít người sẵn sàng xuống tiền tậu cho mình những chuỗi ngọc trai lấp lánh. Nhưng nếu không có kiến thức, bạn có thể bị lừa bất cứ lúc nào.
GS. Phan Trường Thị, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Vàng, Đá quý, Trang sức Việt cho biết, ngọc trai có 3 loại là ngọc trai tự nhiên, ngọc trai nuôi và ngọc trai giả.
Ngọc trai tự nhiên do người ta mò được là rất hiếm, có giá đến vài nghìn USD/viên. Đa số ngọc trai trên thị trường hiện nay là ngọc trai nuôi. Loại ngọc trai này có chất lượng cũng khá tốt. Và cuối cùng là ngọc trai làm bằng nhựa, là ngọc trai giả.
Ngọc trai được bày bán ở rất nhiều điểm du lịch như Phú Quốc, Côn Đảo...
"Tôi có đi Phú Quốc và tôi thấy người ta bán ngọc trai giả nhiều lắm, với đủ loại giá khác nhau, có khi chỉ vài trăm đồng/viên, vài chục ngàn đồng là có thể mua được cả chuỗi ngọc trai. Thậm chí có những viên to như ngón chân, cũng lấp lánh rất đẹp, nhưng thực ra lại làm bằng nhựa. Nhiều người không biết, ham rẻ, cứ thấy ngọc trai bán ở Phú Quốc là "hàng chuẩn" nên mua về. Đối với ngọc trai, giá thành một hai triệu đồng/dây đã có khả năng lớn là ngọc trai giả, chưa nói gì đến dây vài chục hay vài trăm ngàn đồng", GS. Phan Trường Thị chia sẻ.
Theo kinh nghiệm của GS. Phan Trường Thị, người có nhiều năm nghiên cứu về đá quý, trang sức, thì có một mẹo rất đơn giản để nhận biết ngọc trai thật hay ngọc trai giả là sử dụng lưỡi. Chỉ cần để viên ngọc trai dưới đầu lưỡi, nếu lưỡi có cảm giác hơi lạnh lạnh thì chắc chắn là ngọc trai thật. Ngược lại, nếu có cảm giác ấm ấm thì là ngọc trai giả. Hoặc cảm nhận bằng tay, giống như khi tay sờ vào xốp với sờ vào đá. Khi sờ vào ngọc trai thật sẽ có cảm giác lạnh lạnh, ngược lại thì sẽ chỉ thấy ấm ấm.
"Một chuỗi ngọc trai nuôi có giá khoảng từ 5 triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng tùy thuộc vào chất lượng. Ngọc trai mà có giá chỉ từ 1-2 triệu đồng/chuỗi thì khả năng cao là ngọc trai giả. Giá thành dựa trên chất lượng của viên ngọc. Viên ngọc trai chất lượng tốt là có lớp xa cừ bên ngoài dày từ khoảng gần 1mm trở lên, lớp xa cừ càng dày thì ngọc trai càng có giá. Ngọc trai Phú Quốc có lớp xa cừ dày hơn ngọc trai Quảng Ninh. Độ lớn càng cao thì ngọc trai càng đắt. Đường kính phổ biến là ừ 8-12mm, loại tốt có đường kính từ 15-18mm và loại đặc biệt có đường kính từ 18-22mm", GS. Phan Trường Thị cho biết.
Chọn viên màu sáng, tròn đều
Theo GS. Phan Trường Thị, muốn chọn ngọc trai tốt thì nên để ý nhiều yếu tố. Đó là viên ngọc có màu sáng, độ cầu tròn đồng đều, nhìn ở mọi phía đều như nhau, không bị móp, méo. Mắt thường nhìn viên ngọc phẳng, không xù xì. Một viên ngọc có thể có 1-2 nốt sần, nhưng nếu có từ 5 nốt trở lên là không được. Viên ngọc có bề mặt phẳng lỳ là loại vô cùng xuất sắc. Hiện nay với kỹ thuật đánh bóng ngọc trai, người ta có thể cho ra đời những viên ngọc rất bóng đẹp.
Khi quan sát viên ngọc trai, có 3 khả năng xảy ra: đó là ngọc tự nhiên, nuôi hoặc là ngọc giả. Ngọc trai nuôi và tự nhiên có vẻ ngoài rất giống nhau nên rất khó phân biệt, tuy nhiên phía bên trong, chúng có cấu trúc và thành phần khác nhau. Thông thường để phân biệt, thường dựa vào nhân và lớp ngọc. Ngọc trai tự nhiên có nhân rất nhỏ, nhiều khi không thể quan sát được nhân, còn các lớp ngọc thì rất dày và có cấu trúc đồng tâm. Ngược lại, ngọc nuôi có nhân rất lớn và lớp ngọc thường mỏng, ranh giới giữa nhân và lớp ngọc rất rõ ràng.
Người ta chế tạo ngọc trai giả để thay thế cả hai loại ngọc trai nước ngọt và nước mặn. Chúng thường được làm bằng thủy tinh, chất dẻo, sáp hay vỏ sò và được phủ bên ngoài bằng những chất liệu khác nhau nhằm làm cho giống vẻ ngoài của ngọc nuôi và tự nhiên. Khảo sát và kiểm tra bằng những phương pháp ngọc học cơ bản là có thể phân biệt được ngọc giả với 2 loại kia. Ngọc trai tự nhiên và ngọc nuôi đều được cấu tạo từ cacbonnat, còn thủy tinh, chất dẻo và sáp là vật liệu không cấu trúc nên không có tính lưỡng chiết.
Có thể thử ngọc trai thật – giả bằng cà răng. Bề mặt của ngọc nuôi và tự nhiên thì không đều, cho nên ta có cảm giác lợn cợn hay thô nhám khi dùng các răng cửa cắn và cà nhẹ vào ngọc trai. Với ngọc giả thì có cảm giác trơn trượt do mướt khi thử.
Theo GS.TSKH Phan Trường Thị, phải quan sát sâu vào bên trong viên ngọc mới xác định được ngọc là tự nhiên hay nuôi. Trong nhiều trường hợp, để khẳng định ngọc trai là nuôi hay tự nhiên, ta phải phá mẫu (cưa đôi viên ngọc) để quan sát cấu trúc bên trong. Hoặc bằng cách chụp Xquang, trên phim tia X, ngọc trai tự nhiên luôn cho thấy các vòng đồng tâm của những lớp ngọc (giống như các vòng tăng trưởng của cây), không có hoặc có một nhân rất nhỏ.
Với ngọc trai nuôi, mẫu mô lớp choàng được cấy vào loài nhuyễn thể để kích thích tạo ngọc, đã để lại một hốc nhỏ bên trong viên ngọc. Khoảng trống này cho phép tia X đi qua tối đa, cho nên trên phim tia X, khoảng trống hiện lên bằng một hình nhỏ, dạng không đều, màu tối hoặc đen và thường ở giữa viên ngọc. Hoặc có thể kiểm tra sự lấp lánh để xác định.
Xoay viên ngọc dưới nguồn sáng mạnh. Nhìn xuyên qua lớp ngọc của viên ngọc nuôi nhân hạt, có thể thấy các vùng bóng trên mặt nhân hạt bằng vỏ xà cừ lóe sáng hay lấp lánh. Điều này chỉ có thể thấy được khi lớp ngọc nuôi khá mỏng và bề mặt nhân hạt phải bóng, ánh sánh mới có thể xuyên qua lớp ngọc và phản chiếu được trở lại khi tiếp xúc bề mặt hạt nhân. Trên thị trường gọi các vùng lấp lánh này là "điểm nóng", vì chúng có vẻ sáng hơn bề mặt của lớp ngọc.
