Sốt xuất huyết lây từ người bệnh sang người lành qua trung gian muỗi vằn. Gần đây thời tiết nắng nóng liên tục kéo dài xen lẫn các đợt mưa bất chợt thuận lợi cho sự phát sinh lăng quăng, muỗi, làm tăng nguy cơ lây lan bệnh sốt xuất huyết. Năm nay mùa mưa lại đến khá sớm với TP.HCM và các tỉnh lân cận, do đó dịch sốt xuất huyết có nguy cơ lan rộng. Thực tế hiện nay đã có nhiều ca bệnh nặng, thậm chí thành phố đã ghi nhận một số trường hợp tử vong.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM, tính đến giữa tháng 4, TP.HCM ghi nhận gần 4.500 ca mắc sốt xuất huyết Dengue, trong đó có 109 ca nặng đang điều trị tại các bệnh viện. Năm 2019, sốt xuất huyết bùng phát thành dịch với hơn 20.000 ca mắc thì số ca bệnh nặng cũng chỉ 38 ca. Bên cạnh đó, số ca mắc của năm 2022 đang gia tăng và cao hơn so với cùng kỳ năm 2020, 2021.
Ghi nhận của phóng viên Báo Sức khỏe và Đời sống tại các bệnh viện nhi trên địa bàn TP cho thấy, trẻ nhập viện vì sốt xuất huyết đang gia tăng; đặc biệt, các trường hợp nặng bị tổn thương đa cơ quan như gan thận và phải thở máy, lọc máu. Hiện nay, nhóm tuổi bị mắc nặng hay gặp là từ 8 -13 tuổi.
Trao đổi với phóng viên Báo Sức khỏe và Đời sống, BSCKII Nguyễn Trần Nam – Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng TP HCM cho biết, các trường hợp mắc sốt xuất huyết nặng đa số do nhập viện trễ. Nguyên nhân nhập viện trễ có thể do dịch COVID-19 nên người dân quên đi bệnh sốt xuất huyết là bệnh lý nguy hiểm thường gặp. Triệu chứng ban đầu của bệnh sốt xuất huyết khá tương đồng với một số bệnh nhiễm siêu vi khác như cúm, đặc biệt giai đoạn khởi phát của bệnh có khi giống với COVID-19 nên dễ bỏ sót. Ngoài ra, tâm lý còn sợ COVID-19 nên các phụ huynh ngại đưa trẻ đến khám tại bệnh viện dù đã có triệu chứng.
Đặc điểm nhận biết bệnh sốt xuất huyết là sốt cao liên tục 2-7 ngày kèm các dấu xuất huyết như chấm xuất huyết, chảy máu răng, máu mũi, vết bầm, xuất huyết âm đạo (trẻ gái ở tuổi dậy thì)… Bệnh thường trở nặng vào ngày thứ 4 đến thứ 6 với biểu hiện trụy tim mạch (tay chân lạnh, mạch nhẹ, khó bắt) và thường ít kèm các triệu chứng hô hấp (ho, sổ mũi) và tiêu chảy.
BSCKII Nguyễn Trần Nam – Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng TP HCM.
"Phụ huynh cần lưu ý khi trẻ sốt cao liên tục từ 3 ngày trở lên phải đến khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và được điều trị kịp thời. Không nên tự mua thuốc điều trị bệnh cho trẻ, tuân thủ việc tái khám, không nên chủ quan khi thấy trẻ bớt sốt bởi trẻ có thể chuyển nặng đột ngột vào ngày thứ 3-7 của bệnh – thời điểm thường giảm hoặc hết sốt, gây nhiều biến chứng, thậm chí biến chứng đe dọa đến tính mạng. Bệnh sốt xuất huyết nếu được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời thì hầu hết diễn tiến thuận lợi, ít có trường hợp tử vong", BSCKII Nguyễn Trần Nam chia sẻ.
Theo BSCKII Nguyễn Trần Nam, người dân có thể tự phòng bệnh sốt xuất huyết, bắt đầu từ những việc làm nhỏ nhất nhưng lại vô cùng hiệu quả như dành 10 - 15 phút mỗi ngày để dọn dẹp nơi mình làm việc, sinh sống, không để có vật chứa đọng nước làm phát sinh lăng quăng. Lật úp các xô, lọ, chai cũ không dùng đến; dọn dẹp mái hiên, nóc nhà, máng xối; đậy kín lu, hồ, phuy chứa nước khi không dùng đến để tránh muỗi đẻ trứng và phát sinh lăng quăng, muỗi. Đối với những nơi chứa nước không dùng để uống, sinh hoạt có thể thả cá để diệt lăng quăng; sử dụng bình xịt, nhang, kem thoa xua muỗi, mặc áo quần sáng màu, ngủ mùng kể cả ban ngày… để tránh muỗi đốt.
Theo đó, Với sự phát triển về xét nghiệm hiện nay có thể phát hiện sớm bệnh sốt xuất huyết ngay từ ngày đầu của bệnh. Xét nghiệm NS1 Ag (phát hiện kháng nguyên của siêu vi trong máu bệnh nhân) có thể phát hiện nhiễm sốt xuất huyết từ ngày sốt đầu tiên. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng phát hiện được bệnh bằng xét nghiệm này, có 1 số trường hợp mặc dù âm tính vẫn có thể bị mắc sốt xuất huyết.
Vì vậy, phụ huynh cần cho bé đi khám tại các cơ sở y tế các trường hợp bé có sốt > 2 ngày để được khám, xét nghiệm và dặn dò các dấu hiệu nặng cần khám ngay. Các biểu hiện nặng cần khám ngay là:
- Chảy máu mũi, chảy máu chân răng, ra máu kinh bất thường, ói ra máu hoặc đi tiêu phân đen.
- Đau bụng, nôn ói, nhợn ói nhiều. Ăn uống ít và không thể uống nước.
- Mệt mỏi nhiều hơn, đi tiểu ít, tay chân lạnh.
- Khó thở, xanh tím, da nổi bông
Cũng theo BSCKII Nguyễn Trần Nam Trong, trường hợp không có dấu hiệu nặng cần chăm sóc trẻ tại nhà. Khi chăm sóc trẻ tại nhà cần lưu ý sau:
- Uống hạ sốt khi sốt, mỗi lần có thể dùng paracetamol 10 – 15mg/kg/lần. Chỉ cần giảm nhiệt độ sau khi uống chứ không cần phải hoàn toàn hết sốt sau khi uông.
- Bổ sung nước uống cho trẻ nhiều hơn, uống nước nhiều lần, mỗi lần ít một. Uống nước đun sôi để nguội, nước bù điện giải, nước trái cây. Hạn chế uống nước có gas, có màu đỏ, màu đen để tránh nhầm lẫn với ói ra máu nếu bé bị nôn ói.
- Ăn đồ mềm, đồ lỏng, đồ dễ tiêu, với lượng ít một, nhiều bữa trong ngày. Hạn chế ép trẻ ăn nhiều vì nguy cơ làm nôn ói.
- Tắm rửa bình thường, mặc đồ thoáng mát nhằm giảm nhiệt cho bé.
- Tránh cắt lể, cạo gió hoặc những thuốc tự uống không theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
