Chuối già lùn mở lối thay đổi đời sống ở A Lưới
Các xã thuộc khu vực A Lưới (thành phố Huế) là nơi có hơn tám mươi phần trăm cư dân là đồng bào dân tộc thiểu số, cuộc sống trước đây vốn dựa nhiều vào các loại cây trồng truyền thống như khoai, sắn, keo tràm với hiệu quả không ổn định.
Nhờ sự hỗ trợ từ Trung ương, thành phố Huế và chính quyền địa phương cùng nguồn vốn từ các Chương trình Mục tiêu quốc gia, diện mạo kinh tế A Lưới những năm gần đây có nhiều thay đổi rõ rệt. Nhiều mô hình sản xuất mới ra đời, trong đó nổi bật là việc phát triển diện tích chuối già lùn mang lại thu nhập ổn định, giúp nhiều hộ dân vươn lên thoát nghèo bền vững.
Khoảng năm năm trước, ông Lê Năng Thọ (trú xã A Lưới 2) tham gia lớp tập huấn trực tuyến do Hội Nông dân thành phố Huế phối hợp UBND xã tổ chức. Lớp học hướng dẫn người dân chuyển đổi cây trồng theo hướng bền vững, áp dụng kỹ thuật mới và tìm đầu ra thông qua sàn thương mại điện tử.
Người dân địa phương gọi cây chuối già lùn là cây "xoá nghèo".
Nhờ thay đổi tư duy và áp dụng đúng quy trình canh tác, ba hecta chuối già lùn của gia đình ông bắt đầu cho năng suất cao, ổn định và hiệu quả vượt xa mong đợi. Mỗi năm, vườn chuối mang về gần 200 triệu đồng, giúp gia đình ông chính thức thoát nghèo, con cái được học hành đầy đủ.
Ông Thọ chia sẻ rằng cây chuối già lùn đã làm thay đổi toàn bộ cuộc sống gia đình. Theo ông, loại cây này có chi phí đầu tư ban đầu không quá lớn, rủi ro thấp, kỹ thuật chăm sóc tương đối đơn giản nhưng năng suất lại cao và đầu ra ổn định. Chính nhờ những ưu điểm đó, đời sống người dân đã được cải thiện đáng kể.
Không chỉ riêng gia đình ông Thọ, nhiều hộ dân khác trong vùng cũng đang hưởng lợi từ việc phát triển chuối theo hướng hữu cơ và đạt chuẩn VietGAP. Thu nhập tăng giúp họ có điều kiện sửa lại nhà cửa, mua sắm phương tiện đi lại và chăm lo việc học cho con em. Với bà con, chuối già lùn ngày càng được xem là loại cây có thể thực sự giúp họ thoát nghèo trong thời gian dài.
Trong số những người mạnh dạn đầu tư mô hình này có ông Nguyễn Hải Teo (xã A Lưới 2). Từ năm 2018, sau khi tìm hiểu điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng, ông nhận thấy chuối già lùn phù hợp với vùng đất A Lưới.
Ông quyết định vay vốn để mua giống, chuyển đổi diện tích trồng keo sang làm vườn trồng chuối. Nhờ kết hợp bón phân hữu cơ và tuân thủ quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, chỉ sau chưa đầy một năm, vườn chuối đã cho lứa thu hoạch đầu tiên với trái to, đều và giá bán cao.
Từ thành công của vụ đầu tiên, gia đình ông Teo tiếp tục mở rộng diện tích, trồng thêm hàng trăm gốc chuối mới. Đến nay, mỗi mùa thu hoạch mang về hơn một trăm triệu đồng lợi nhuận, giúp ông và gia đình thoát nghèo và có cuộc sống ổn định hơn.
Chuỗi liên kết tạo giá trị và hướng đi lâu dài cho cây chuối
Bà Hồ Thị Nga, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản an toàn A Lưới cho biết, chuối khi chín có vị dẻo, ngọt dịu và rất thơm nên thị trường luôn đón nhận. Tuy vậy, đặc tính của chuối chín khiến thời gian sử dụng ngắn, nếu tiêu thụ không kịp sẽ gây thất thoát và khó khăn cho hộ trồng cũng như các thành viên Hợp tác xã.
Để giải quyết bài toán này, Hợp tác xã đã mở rộng hướng chế biến nhằm kéo dài thời gian sử dụng và tăng giá trị sản phẩm. Ngoài việc đẩy mạnh sản xuất chuối sấy dẻo, đơn vị đã liên kết với một công ty nông sản sạch tại trung tâm thành phố Huế để tạo ra các sản phẩm chế biến sâu. Những sản phẩm mới không chỉ đáp ứng tiêu chí an toàn mà còn giúp tiêu thụ ổn định hơn, đem lại lợi ích cho bà con.
Sự phát triển của chuối già lùn giúp người dân nâng cao thu nhập, mở rộng kinh tế vườn và có cơ hội thoát nghèo một cách bền vững.
Theo bà Nga, Hợp tác xã đảm nhận việc thu mua chuối xanh trực tiếp từ người dân rồi chuyển cho đơn vị liên kết để chế biến. Nhờ quy trình này, chuối già lùn A Lưới đã có thêm các sản phẩm tiêu thụ lâu dài, tiếp cận nhiều nhà hàng, trường học và một số mối bán sỉ. Điều này giúp tăng thu nhập cho người dân và giảm rủi ro tồn đọng sau thu hoạch.
Thống kê cho thấy diện tích canh tác chuối già lùn ở A Lưới hiện vào khoảng hơn 166 hecta. Với năng suất trung bình khoảng mười bốn tấn mỗi hecta và có thể tăng gấp đôi nếu chăm sóc đúng kỹ thuật, mức thu nhập từ sáu mươi đến bảy mươi triệu đồng trên mỗi hecta không còn là khó đạt được. Nhờ hiệu quả kinh tế rõ rệt, chuối già lùn A Lưới đã được Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm thủy sản thành phố Huế cấp giấy chứng nhận an toàn và được công nhận là sản phẩm OCOP.
Ông Phan Duy Khanh, Chủ tịch UBND xã A Lưới 2 cho biết, địa phương xác định muốn người dân thoát nghèo bền vững thì trước hết phải giúp họ có thông tin và biết cách tìm tòi, học hỏi. Xã thường xuyên cập nhật cho bà con các nội dung liên quan kỹ thuật trồng chuối, giá cả thị trường, mô hình sản xuất hiệu quả. Bên cạnh đó, địa phương còn tổ chức tập huấn kỹ năng sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Sự phát triển của chuối già lùn đã giúp người dân địa phương nâng cao thu nhập, mở rộng kinh tế vườn và có cơ hội thoát nghèo một cách bền vững. Với những kết quả đạt được, mô hình này đang tiếp tục được khuyến khích nhân rộng, trở thành một trong những hướng phát triển kinh tế chủ lực cho đồng bào A Lưới trong thời gian tới.
Hoàng Dũng