Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, sau khi nghe Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường.
Đây là một trong hai chuyên đề giám sát tối cao của Quốc hội trong năm 2022, được đánh giá là điểm nhấn trong công tác giám sát của Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.
Quốc hội tiến hành giám sát tối cao “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành đến nay”.
Theo chương trình, đầu giờ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Phó trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát trình bày Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội.
Tiếp đó, các đại biểu xem video clip về kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành.
Toàn bộ thời gian làm việc còn lại trong ngày, Quốc hội thảo luận ở hội trường về việc nội dung này.
Đánh giá toàn diện, khách quan việc triển khai thực hiện Luật Quy hoạch
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 09/2021/QH15 ngày 25/7/2021 về Chương trình giám sát tối cao năm 2022 và Nghị quyết số 19/2021/QH15 ngày 27/7/2021 thành lập Đoàn giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành" nhằm đánh giá toàn diện, khách quan việc triển khai thực hiện Luật Quy hoạch của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, các cơ quan liên quan để từ đó đề xuất giải pháp xử lý tồn tại, hạn chế, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch, góp phần hoàn thiện thể chế về quy hoạch.
Đoàn giám sát đã xây dựng đề cương yêu cầu Chính phủ, các Bộ, ngành có liên quan và Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân, Đoàn đại biểu Quốc hội 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương báo cáo phục vụ giám sát.
Đến nay, các cơ quan đã cơ bản gửi đầy đủ báo cáo theo yêu cầu của Đoàn giám sát, các báo cáo nhìn chung được xây dựng công phu, đánh giá sâu sắc, bám sát đề cương của Đoàn giám sát nhưng cũng có trường hợp báo cáo chưa đầy đủ. Quá trình giám sát, các Bộ, ngành, địa phương đã nghiêm túc tiếp thu và báo cáo bổ sung theo yêu cầu.
Do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, Đoàn giám sát đã tổ chức làm việc với 11 Bộ và 14 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Xây dựng và ban hành Luật Quy hoạch là sự nỗ lực, cố gắng lớn của Quốc hội, Chính phủ
Báo cáo về những kết quả chính đã đạt được, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh khẳng định, xây dựng và ban hành Luật Quy hoạch là sự nỗ lực, cố gắng lớn của Quốc hội, Chính phủ trong việc thể chế hóa Nghị quyết 13-NQ/TW ngày 16/01/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI.
Sau khi Luật Quy hoạch được thông qua, Quốc hội đã ban hành 07 luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 01 pháp lệnh; Chính phủ đã ban hành 43 nghị định, các Bộ, ngành ban hành 96 thông tư hướng dẫn.
Bên cạnh đó, để triển khai Luật Quy hoạch, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các văn bản có liên quan đến công tác quy hoạch; Thủ tướng Chính phủ cũng đã tổ chức 03 Hội nghị trực tuyến toàn quốc về quy hoạch.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên họp.
Công tác lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch cơ bản đã hoàn thành
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, công tác lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch cơ bản đã hoàn thành; kinh phí lập quy hoạch đã được quan tâm bố trí.
Qua giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, vẫn còn những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh; trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, quy hoạch xây dựng và quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.
Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác lập quy hoạch trong thời gian tới, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch và một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch.
Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành.
Nêu cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu trong triển khai thực hiện Luật Quy hoạch
Theo đó, cho phép Chính phủ và các cơ quan liên quan được thực hiện các nội dung Luật Quy hoạch và các luật hiện hành chưa quy định hoặc đã quy định nhưng bất cập, vướng mắc thì được thực hiện khác với các Luật này để đẩy nhanh tiến độ lập, phê duyệt các quy hoạch cho đến khi Luật Quy hoạch được sửa đổi và có hiệu lực thi hành.
Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành có liên quan khẩn trương rà soát, xây dựng và ban hành theo thẩm quyền các quy định về điều kiện, quy chuẩn kỹ thuật, chuyên ngành; rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật về công tác quy hoạch còn mâu thuẫn, chồng chéo để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc;
Nêu cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu, cá thể hóa trách nhiệm; bảo đảm tính công khai, minh bạch; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về quy hoạch; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; tổ chức thanh tra, kiểm tra, ngăn chặn, xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về quy hoạch...
Khắc phục ngay những khó khăn, vướng mắc, bất cập
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ: Sau một ngày làm việc tích cực, khẩn trương, đã có 39 đại biểu phát biểu ý kiến và 01 ý kiến tranh luận; đại diện Chính phủ có 5 Bộ trưởng (Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã phát biểu trước Quốc hội.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, nội dung thảo luận đã bao quát toàn diện, các ý kiến phong phú, sâu sắc, có giá trị cao về lý luận và thực tiễn, thể hiện sự quan tâm, tâm huyết và trách nhiệm của đại biểu đối với công tác quy hoạch; không khí thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, đầy trách nhiệm và mang tính xây dựng.
Về các nội dung cụ thể, các đại biểu Quốc hội đều đánh giá cao nỗ lực, trách nhiệm và quyết tâm của Đoàn giám sát để hoàn thành tốt mục đích, yêu cầu và nhiệm vụ giám sát chuyên đề của Quốc hội.
Đồng thời, Quốc hội đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ của Chính phủ, các cơ quan Chính phủ, sự tham gia tích cực, hiệu quả của Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, Kiểm toán Nhà nước, các chuyên gia, các nhà khoa học và các đại biểu Quốc hội góp phần nâng cao chất lượng giám sát tối cao của Quốc hội, bước đầu tác động tạo chuyển biến trong nhận thức, hành động của các cấp, các ngành.
Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, qua thảo luận, một số đại biểu Quốc hội đã phát biểu nhiều ý kiến có giá trị bổ sung cho những nhận định, đánh giá trong Báo cáo giám sát và góp ý kiến trực tiếp vào các nội dung của dự thảo Nghị quyết giám sát.
Bên cạnh đó, ý kiến của các Bộ trưởng đã giải trình, làm rõ thêm những vấn đề về quản lý nhà nước thuộc lĩnh vực được phân công.
Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, trước mắt cần khắc phục ngay những khó khăn, vướng mắc, bất cập nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Bên cạnh đó, các giải pháp trong trung và dài hạn Quốc hội giao Chính phủ tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Luật Quy hoạch và các luật, văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến quy hoạch để kiến nghị sửa đổi, bổ sung quy hoạch, các luật có liên quan đến quy hoạch nhằm đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về công tác quy hoạch, bảo đảm đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.
Trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Trần Quang Phương cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Đoàn giám sát phối hợp các cơ quan liên quan nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội và hoàn thiện các nội dung dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét, thông qua.
Giải quyết dứt điểm vấn đề quy hoạch "treo"
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết để giải quyết dứt điểm vấn đề quy hoạch "treo" kéo dài nhiều năm ở các địa phương.
Đóng góp ý kiến về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết để giải quyết dứt điểm vấn đề quy hoạch "treo" kéo dài nhiều năm ở các địa phương và có những đột phá về các chủ trương, chính sách để giải quyết tình trạng quy hoạch "treo".
Ngoài ra, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND các tỉnh, thành giải quyết một số điểm quy hoạch treo nổi bật, kéo dài.
Theo đại biểu, giải pháp để thực hiện dựa trên các tiêu chí: Tính Hợp lý, khả thi và hài hòa các lợi ích.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong công tác quy hoạch
Đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) nhất trí cao với báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội. Báo cáo đã đánh giá khá toàn diện những kết quả đạt được, đồng thời chỉ ra còn nhiều hạn chế, bất cập, tồn tại.
Theo đại biểu, vấn đề nổi lên là tiến độ lập quy hoạch rất chậm do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân do công tác lập quy hoạch theo Luật Quy hoạch đòi hỏi phải đổi mới toàn diện theo phương pháp tích hợp.
Đây là phương pháp tiếp cận tổng hợp và phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành, các lĩnh vực có liên quan đến kết cấu hạ tầng, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường trên một phạm vi lãnh thổ xác minh nhằm đạt được mục tiêu phát triển cân đối, hài hòa, hiệu quả và bền vững, trong khi chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện cũng còn nhiều bất cập, thiếu thống nhất, thiếu đồng bộ.
Cơ bản nhất trí với những nội dung trong dự thảo Nghị quyết, đại biểu Trần Văn Tuấn đề nghị bổ sung vào dự thảo Nghị quyết một số nội dung có tính giải pháp như: Cần bổ sung quy định sau thời kỳ lập quy hoạch 2021-2030, việc lập quy hoạch phải tuân thủ nguyên tắc quy hoạch cấp cao hơn lần trước, làm cơ sở cho việc lập quy hoạch cấp thấp hơn, để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất và khắc phục những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong công tác quy hoạch.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị bổ sung vào dự thảo Nghị quyết giải pháp đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong công tác quy hoạch.
"Dự thảo Nghị quyết chưa có nội dung này, trong đó đối với các địa phương đã hoàn thành việc lập và được phê duyệt quy hoạch tỉnh, đề nghị Chính phủ cần giao cho UBND tỉnh chủ động phê duyệt quy hoạch đối với khu công nghiệp có quy mô diện tích từ 200 ha trở lên mà không cần xin ý kiến các Bộ, ngành Trung ương đối với các trường hợp quy định tại Khoản 6 Điều 12 Nghị định 82 năm 2018 của Chính phủ,..", đại biểu Trần Văn Tuấn nhấn mạnh.
Khẩn trương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế trong công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch
Bày tỏ thống nhất cao với báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát, khẳng định đây là chuyên đề giám sát tối cao rất quan trọng của Quốc hội, đại biểu Mai Văn Hải (Hải Phòng) ghi nhận chuyên đề giám sát lần này thể hiện được sự đổi mới của Quốc hội ngay từ đầu nhiệm kỳ để nâng cao chất lượng giám sát chuyên đề.
Đại biểu nêu rõ, việc lựa chọn nội dung, thời điểm giám sát mang tính kịp thời trước những vấn đề đang gặp khó khăn, vướng mắc ngay trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch là điểm mới trong nội dung giám sát. Đại biểu cho rằng, điều này sẽ có tác động rất tốt để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế cũng như các giải pháp để thúc đẩy tiến độ và nâng cao chất lượng quy hoạch.
Góp ý về các nội dung cụ thể, đại biểu Mai Văn Hải cho biết, lần đầu tiên chúng ta tiến hành lập quy hoạch tích hợp đa ngành. Trong khi đó, cách hiểu về nội dung tích hợp, thứ tự lập quy hoạch cũng còn nhiều khác nhau giữa các bộ, ngành và địa phương.
Qua giám sát cho thấy mặc dù đã có nhiều nỗ lực của các cơ quan hữu quan trong việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc lập quy hoạch.
Song vẫn còn những tồn tại, hạn chế mà nguyên nhân là do nhiều văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn ban hành còn chậm, chưa kịp thời, còn chồng chéo như hướng dẫn thi hành luật, hướng dẫn lập quy hoạch tích hợp... đã khiến cho nhiều địa phương lúng túng, ảnh hưởng tới tiến độ và chất lượng của quy hoạch.
Mặt khác, hiện nay mới chỉ có 7/111 quy hoạch đã được quyết định; 108/111 quy hoạch đã được phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch. Như vậy, tiến độ so với yêu cầu đặt ra là rất chậm. Đại biểu Mai Văn Hải bày tỏ,
Theo đại biểu, bên cạnh việc chậm tiến độ, chất lượng các quy hoạch cũng là vấn đề. Bởi lần đầu lập quy hoạch tích hợp, trong khi hướng dẫn thì chưa cụ thể, cách hiểu còn nhiều khác nhau, quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch ngành quốc gia chưa xong. Việc lựa chọn các đơn vị tư vấn còn gặp nhiều khó khăn, năng lực đơn vị tư vấn kinh nghiệm chưa có nhiều, có đơn vị tư vấn làm nhiều quy hoạch cùng một lúc.
Trước thực trạng trên, đại biểu Mai Văn Hải đề nghị với Chính phủ cân nhắc thêm về tiến độ để đảm bảo quy hoạch được lập với chất lượng tốt; đề nghị Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần tập trung khẩn trương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế trong công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch.
Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành liên quan sớm có hướng dẫn cụ thể để việc lập quy hoạch tích hợp đa ngành, tháo gỡ những khó khăn trong lựa chọn tư vấn quy hoạch, bổ sung quy định về điều chỉnh cục bộ quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch chung xây dựng nông thôn và quy hoạch chi tiết điểm khu dân cư nông thôn.
Đề xuất bổ sung quy hoạch đơn vị hành chính vào hệ thống quy hoạch quốc gia
Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) đề xuất bổ sung quy hoạch đơn vị hành chính vào hệ thống quy hoạch quốc gia.
Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) bày tỏ nhất trí với nhiều nội dung nhận xét, đánh giá được nêu trong báo cáo kết quả giám sát.
Tuy nhiên, đối với phần nhận định về tồn tại, hạn chế, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ cho rằng cần phân tích, đánh giá xác định rõ hơn đâu là những hạn chế, bất cập, có tính thời điểm, bởi đây là lần đầu tiên thực hiện việc lập quy hoạch cho phương pháp tích hợp có sự phối hợp đa ngành và đâu là điểm hạn chế, bất cập, chưa phù hợp sẽ có tác động ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng, hiệu quả của công tác lập, quyết định, tổ chức thực hiện quy hoạch để có giải pháp phù hợp, đặc biệt là đối với việc sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về quy hoạch.
Đại biểu cho rằng việc xây dựng và phê duyệt quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính quốc gia và từng địa phương là vấn đề còn thiếu sót trong quy định của pháp luật về công tác quy hoạch cần có sự bổ khuyết kịp thời nhưng chưa được nhắc đến trong báo cáo kết quả giám sát cũng như trong dự thảo nghị quyết của Quốc hội.
Đại biểu Nguyễn Phương Thủy đề nghị Quốc hội, Chính phủ bổ sung nội dung xây dựng và phê duyệt quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính quốc gia, quy hoạch đơn vị hành chính của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương vào hệ thống quy hoạch quốc gia hoặc bổ sung nội dung quy hoạch này thành một nội dung tích hợp trong quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch cấp tỉnh để làm cơ sở định hướng cho việc sắp xếp, bố trí không gian phát triển, bảo đảm hiệu quả đầu tư và khai thác, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tổ chức bộ máy quản lý hành chính các cấp và trực tiếp làm cơ sở cho việc tiếp tục thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính trong giai đoạn 2022-2030 trên phạm vi cả nước đúng với tinh thần quy hoạch phải đi trước một bước.
Quá trình lập quy hoạch phải tiến hành đồng thời ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương
Đại biểu Hoàng Văn Cường: Quá trình lập quy hoạch phải tiến hành đồng thời ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương.
Bày tỏ tán thành với nội dung báo cáo giám sát "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành", đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nhấn mạnh việc ban hành Luật Quy hoạch đã giảm được hàng trăm quy định của pháp luật về quy hoạch, giúp giảm chi phí, công sức cho việc lập, thực hiện quy hoạch, xóa bỏ tình trạng chồng chéo, cản trở do phải tuân thủ quá nhiều quy định pháp luật khác nhau.
Việc tích hợp quy hoạch đã tạo cơ chế tăng động lực điều phối của Nhà nước, của các ngành, chia sẻ dữ liệu hình thành hệ thống thông tin chung về quy hoạch, nhằm khai thác các nguồn lực một cách thống nhất, công khai, minh bạch, xóa bỏ tình trạng tự điều chỉnh, tự quy hoạch.
Về việc chậm tiến độ quy hoạch, đại biểu nhấn mạnh cần làm rõ nguyên nhân vì sao chậm? Vì sao quy hoạch cấp dưới đã được phê duyệt có nguy cơ phải điều chỉnh, và nếu phải điều chỉnh, ai sẽ chịu chi phí bồi thường cho nhà đầu tư? Vì sao một số chỉ tiêu quy hoạch của ngành vừa được phê duyệt đã trở nên không phù hợp?
Nhấn mạnh quy hoạch tích hợp không đơn thuần là ghép nối quy hoạch một cách cơ học, đại biểu cho rằng để thực hiện tốt tích hợp quy hoạch, quá trình lập quy hoạch phải tiến hành đồng thời ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, để cùng đưa ra các phương án quy hoạch, cùng trao đổi, thảo luận, đi đến phương án chung thống nhất.
Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị, trong các phương án quy hoạch phải quy hoạch các nguồn lực để dành cho phát triển các sản phẩm đã đặt ra trong mục tiêu chiến lược của tỉnh, của vùng, của ngành.
Hậu covid- Phục hồi chức năng cho người mắc COVID-19 nhẹ và không triệu chứng
