Tháp tùng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan có Bộ trưởng Tài chính Berat Albayrak, Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu và Bộ trưởng Công nghệ và công nghiệp Mustafa Varank. Theo người phát ngôn của Thủ tướng Đức, tại buổi làm việc, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về các biện pháp thúc đẩy, tăng cường hợp tác kinh tế giữa hai nước. Trước đó, tại cuộc hội đàm diễn ra ngày 28/9, Thủ tướng Merkel và Tổng thống Erdogan đã nhất trí cần hàn gắn và xây dựng lại các mối quan hệ truyền thống vốn bị "đóng băng" sau cuộc khủng hoảng kéo dài 2 năm qua kể từ sau cuộc đảo chính quân sự bất thành tại Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7/2016. Thủ tướng Merkel tuyên bố Berlin sẽ tăng cường hợp tác với Ankara trong các lĩnh vực kinh tế, năng lượng và an ninh bất chấp những khác biệt chính trị giữa hai nước trong một số vấn đề.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu đến Đức ngày 27/9 trong khuôn khổ chuyến thăm kéo dài 3 ngày. Chuyến thăm Đức lần này của ông Erdogan diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa Ankara với Berlin cũng như Washington - hai đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - đều xuống dốc nghiêm trọng trong những năm qua do một loạt mâu thuẫn.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và người đồng cấp Đức trong cuộc gặp ngày 28/9.
Căng thẳng giữa Đức và Thổ Nhĩ Kỳ bùng phát từ khi Quốc hội Đức thông qua nghị quyết hồi tháng 6/2016, cho rằng cuộc thảm sát hơn 1,5 triệu người Armenia dưới thời Đế chế Ottoman, tiền thân của Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay, vào năm 1915 là tội ác diệt chủng. Cuộc đảo chính quân sự bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7/2016 như "đổ thêm dầu vào lửa", khiến bất đồng giữa hai nước thêm trầm trọng. Ankara chỉ trích thái độ của Berlin đối với các lực lượng liên quan đến giáo sĩ Fethullah Gülen, vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc đứng sau vụ đảo chính, cũng như các tổ chức khác mà nước này liệt vào danh sách khủng bố, trong khi Đức phản đối mạnh mẽ biện pháp Thổ Nhĩ Kỳ xử lý vụ đảo chính, đặc biệt là các đợt mạnh tay trấn áp và bắt giữ sau đó.
Hàng loạt hành động "ăn miếng, trả miếng" giữa hai nước đã khiến căng thẳng không ngừng leo thang, đến độ Berlin ngăn cản hàng loạt quan chức Thổ Nhĩ Kỳ tới Đức để vận động cộng đồng người gốc Thổ Nhĩ Kỳ, hiện khoảng hơn 4 triệu, ủng hộ sửa đổi Hiến pháp trong cuộc trưng cầu ý dân hồi tháng 4 năm ngoái. Đáp lại, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng kêu gọi cử tri gốc Thổ ở Đức không bỏ phiếu cho đảng của Thủ tướng Đức Angela Merkel trong cuộc bầu cử quốc hội liên bang ở Đức cách đây 1 năm.
Thực chất của mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước thời gian qua chính là bất đồng giữa chính quyền Đức với chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ trong nhiều vấn đề. Không chỉ là cách nhìn nhận trái ngược về những vấn đề lịch sử hay sự khác biệt lớn về một số vấn đề chính trị, mâu thuẫn giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Đức còn bắt nguồn từ sự nghi kỵ lẫn nhau. Thổ Nhĩ Kỳ luôn cho rằng Berlin và các nước phương Tây "ngầm hậu thuẫn" cho các nhóm tiến hành cuộc đảo chính bất thành chống Tổng thống Erdogan, còn Đức chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ trì hoãn thực hiện các thỏa thuận với Liên minh châu Âu (EU) giải quyết vấn đề người tị nạn để gây sức ép, làm con bài "mặc cả" trong vấn đề gia nhập EU.
Chỉ đến đầu năm nay, Thổ Nhĩ Kỳ mới bắt đầu có những động thái xoa dịu tình hình, điển hình là việc Ankara thả một số nhân vật người Đức gốc Thổ bị bắt trước đó. Cùng thời điểm đó, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binaili Yildirim đã đến Đức, khởi động tiến trình "phá băng" mối quan hệ giữa hai nước. Trong khi đó, phía Đức cũng để ngỏ cánh cửa sẵn sàng cải thiện quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan sau cuộc hội đàm chiều 28/9, Thủ tướng Đức Angela Merkel tuyên bố Berlin và Ankara có thể tăng cường hợp tác trong rất nhiều lĩnh vực khác nhau vì "lợi ích chiến lược chung". Hàn gắn mối quan hệ giữa hai đồng minh trở thành nhu cầu cấp thiết đối với cả Đức lẫn Thổ Nhĩ Kỳ trong bối cảnh cả hai đang phải giải quyết nhiều thách thức. Theo giới phân tích, việc cải thiện quan hệ hai nước mang lại những lợi ích thực tế trên nhiều khía cạnh. Với vị trí địa chính trị chiến lược, Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một một đối tác quan trọng của Đức nói riêng và EU nói chung trong hàng loạt vấn đề mà châu Âu đang đối mặt, từ khủng hoảng người di cư tới mối đe dọa khủng bố...
Yếu tố giúp Berlin và Ankara xích lại gần nhau hơn có lẽ bắt nguồn từ việc hai nhà lãnh đạo Đức và Thổ Nhĩ Kỳ cùng lên tiếng phản đối chính sách thương mại hiện hành của Mỹ. Cả hai cùng chia sẻ quan điểm rằng chủ nghĩa bảo hộ thương mại là nguy cơ lớn đe dọa an ninh toàn cầu, bởi Đức và Thổ Nhĩ Kỳ cùng đang hứng chịu những hậu quả kinh tế do các biện pháp siết chặt thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong một chừng mực nào đó, Đức đang nắm trong tay chiếc "phao cứu sinh" mà Thổ Nhĩ Kỳ cần khi kinh tế nước này đang suy giảm nghiêm trọng. Thổ Nhĩ Kỳ có thể tìm thấy ở Đức những nguồn hàng chất lượng cao để thay thế hàng hóa Mỹ, còn Berlin nhận ra ở Ankara một phần thị trường thay thế cho xuất khẩu khi Mỹ thực hiện chính sách bảo hộ mậu dịch. Bất chấp những biến động chính trị xảy ra liên tục trong vài năm qua, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là một nền kinh tế lớn và tương đối ổn định, góp phần giúp các doanh nghiệp Đức có thể yên tâm đầu tư, làm ăn lâu dài.
Cái bắt tay của hai nhà lãnh đạo Đức và Thổ Nhĩ Kỳ cũng sẽ thúc đẩy hai nước hợp tác sâu rộng hơn trong lĩnh vực an ninh và nhiều lĩnh vực khác. Các nguồn thạo tin cho biết đây là chuyến thăm được chuẩn bị kỹ lưỡng suốt gần một năm qua, được Đức đảm bảo an ninh ở mức cao nhất. Mặc dù không phải mọi khúc mắc đã được giải tỏa, song rõ ràng Berlin và Ankara đã có những nỗ lực đưa mối quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ và Đức vượt qua giai đoạn sóng gió để có thể bắt tay hợp tác.