Chiều 4/11, Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi, thông tin về một số điểm mới và những định hướng quan trọng trong Dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Vẫn còn tình trạng "luật thì đúng mà làm thì khó"
Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, tiếng nói của các ĐBQH hôm nay không chỉ là ý kiến góp ý cá nhân, mà còn là tiếng nói của cử tri mà các đại biểu đang đại diện. Đó là tiếng nói của thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, là tiếng nói của những người làm luật.
Tổng Bí thư đã gợi mở một số nhóm nội dung để các đại biểu cùng trao đổi, thảo luận:
Về thể chế và pháp luật, chúng ta đã ban hành luật để quản lý xã hội bằng pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Nhưng trong thực tiễn vẫn còn tình trạng "luật thì đúng mà làm thì khó", trên nghị trường thì "thông", nhưng xuống cơ sở lại "vướng".
Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu tập trung nói thật rõ: vì sao có những đạo luật, những nghị định, những thông tư ban hành rất công phu, rất dày, nhưng cán bộ cơ sở không dám làm? Doanh nghiệp loay hoay xoay xở, người dân lúng túng, xuôi ngược. Chỗ nào chồng chéo, chỗ nào còn cách hiểu khác nhau giữa các bộ, ngành; chỗ nào trao quyền mà buộc người ta phải chịu trách nhiệm vượt quá khả năng kiểm soát của họ.
Tổng Bí thư Tô Lâm.
"Chúng ta phải hướng tới một hệ thống pháp luật dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện", Tổng Bí thư nhấn mạnh và yêu cầu câu chữ trong luật phải ngắn gọn, rõ nghĩa, không đánh đố, không để lại khoảng mờ cho sự lạm dụng hay né tránh.
Chính sách ban hành phải đo được bằng tác động, kiểm soát được rủi ro, đặc biệt là tạo thuận lợi chứ không tạo thêm thủ tục. Một đạo luật tốt không phải là đạo luật viết hay, mà là đạo luật đi được vào cuộc sống.
Về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Tổng Bí thư rất mong ý kiến của các đại biểu tập trung vào câu hỏi: Chúng ta đã làm đủ chưa để mỗi quyền lực đều được ràng buộc trong khuôn khổ pháp luật, vận hành đúng thẩm quyền, đúng mục đích, đúng lợi ích của nhân dân chưa?
"Còn khoảng trống nào khiến người dân thấy 'muốn thì được, không muốn thì thôi'? Còn tình trạng nào mà người dân phải 'xin' những thứ lẽ ra họ được 'hưởng'? Nếu chưa có câu trả lời đầy đủ, đó chính là chỗ Nhà nước pháp quyền chưa hoàn chỉnh", Tổng Bí thư nói.
Tổng Bí thư cũng nêu rõ, xây dựng Nhà nước pháp quyền của chúng ta là xây dựng một nhà nước mạnh nhưng không lạm quyền; có kỷ cương nhưng không xa dân; hành động quyết liệt nhưng vẫn nhân văn, thuyết phục, có đối thoại. Những định hướng như thế cần được làm thật rõ trong Văn kiện Đại hội XIV.
Giao quyền phải đi cùng nguồn lực, nhân lực, công cụ và cả vùng an toàn pháp lý
Về phân cấp, phân quyền và tổ chức bộ máy, theo Tổng Bí thư, chúng ta đã bàn nhiều năm; đã có nhiều nghị quyết, nhiều đề án tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại đầu mối, đổi mới mô hình chính quyền địa phương.
Bây giờ cần phải trả lời cho được hai câu hỏi: Phân cấp những gì, cho ai, đi liền với điều kiện gì; và cơ chế chịu trách nhiệm, kiểm tra, giám sát sẽ như thế nào?
Các ĐBQH tham dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu góp ý thẳng vào nội dung này. Nơi nào cấp dưới có thể quyết nhanh, sát dân hơn cấp trên thì phải mạnh dạn giao quyền. Nhưng giao quyền không phải là "đẩy việc xuống", "đẩy rủi ro xuống".
Giao quyền phải đi cùng nguồn lực, nhân lực, công cụ và cả vùng an toàn pháp lý để cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, chứ không phải chịu trách nhiệm cá nhân một cách oan uổng.
Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu cho ý kiến cụ thể về mô hình chính quyền địa phương hai cấp phải thiết kế thế nào để dân không bị xa chính quyền, không bị đứt gãy dịch vụ công. "Đừng để tuyên bố tinh gọn bộ máy mà sinh thêm tầng nấc xin - cho ngoài thực tế".
Cùng với đó là mối quan hệ giữa ba cấp chính quyền: trung ương, tỉnh/thành phố và cơ sở. Ba cấp phải là một chỉnh thể vận hành thông suốt, chia sẻ trách nhiệm và hỗ trợ nhau; tuyệt đối không phải ba lớp chuyên "chuyển trách nhiệm cho nhau" để nhân dân chạy vòng quanh.
Về mối quan hệ gắn bó hữu cơ giữa Đảng, Nhà nước, MTTQ, các đoàn thể và nhân dân, Tổng Bí thư mong các đại biểu góp ý thêm cơ chế nào để Đảng lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện nhưng không làm thay, không bao biện, không buông lỏng.
Chính phủ quản lý, điều hành theo pháp luật, dám chịu trách nhiệm cá nhân; MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội thực sự trở thành cầu nối tin cậy giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà là chủ thể tham gia, giám sát, phản biện, đồng hành.
Về tinh thần đổi mới tư duy, đổi mới cách làm, đổi mới quản trị quốc gia theo phương châm kiến tạo và vì dân, Tổng Bí thư chỉ rõ: Thế giới thay đổi rất nhanh, thực tiễn trong nước cũng thay đổi rất nhanh. Nếu tư duy của chúng ta chậm hơn thực tiễn thì văn kiện sẽ lạc hậu ngay, thậm chí ngay khi vừa thông qua.
Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu đọc văn kiện với tinh thần: Có điểm nào vẫn còn tư duy cũ, cách nói cũ, cách làm cũ? Có điểm nào chúng ta còn giữ thói quen quản lý kiểu xin - cho, trong khi lẽ ra Nhà nước phải đóng vai trò kiến tạo, phục vụ người dân và doanh nghiệp?
Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu đóng góp bằng những ví dụ cụ thể từ ngành, địa phương, lĩnh vực mình phụ trách: chỗ nào còn thủ tục rườm rà làm doanh nghiệp nản lòng; chỗ nào người dân bức xúc vì đi lại nhiều lần mà không giải quyết được việc; chỗ nào còn "chạy cơ chế", chúng ta nêu thẳng, không né tránh. Có nhìn thẳng thì mới sửa được những tồn tại, hạn chế đó.
"Theo các đại biểu, những người sát dân, hiểu đời sống thực tế, hiểu tâm tư cử tri thì còn những vấn đề nào chưa được gọi tên đúng mức trong văn kiện? Còn nút thắt nào nếu không tháo bây giờ thì 5 năm tới chúng ta sẽ phải trả giá đắt hơn? Xin nói thẳng, nói hết, nói rõ những điểm đó, phát hiện đó", Tổng Bí thư lưu ý.
