(Châu Minh Tỷ - Bình Dương)
Dây thần kinh quay xuất phát từ bó sau của đám rối thần kinh cánh tay, đám rối này được cấu tạo bởi nhánh trước của các dây thần kinh gai sống từ cổ IV đến ngực I. Dây thần kinh quay đi ở vùng cánh tay sau, đi sau động mạch cánh tay, chui qua lỗ tam giác cánh tay tam đầu ra vùng sau. Dây thần kinh quay đi sát rãnh thần kinh quay của xương cánh tay, ra khỏi rãnh sẽ xuống khuỷu rồi chia hai nhánh xuống cẳng tay. Nhánh nông thần kinh quay và thần kinh gian cốt sau là nhánh cùng của thần kinh quay, về vận động sẽ giúp nâng cổ tay lên nên khi tổn thương sẽ làm rớt cổ tay.
Về mặt cảm giác, dây thần kinh quay chi phối một số vùng da ở cẳng tay. Dây thần kinh quay bị chèn ép dẫn đến tổn thương triệu chứng gặp tùy thuộc vào mức độ tổn thương, nặng nhất là liệt gây rũ bàn tay. Triệu chứng tùy thuộc bên tổn thương nhưng thường gặp nhất là cổ tay bị rớt (liệt), nếu tổn thương thần kinh quay ở trên khuỷu có thể có triệu chứng ở cả cẳng tay và bàn tay về cảm giác và vận động. Có thể gặp triệu chứng đau cẳng tay giống trong hội chứng khuỷu tennis, xảy ra vài ngày đến vài tuần.
Nếu tổn thương thần kinh quay ngay cổ tay sẽ có thay đổi cảm giác ở mu bàn tay mà không yếu vận động. Nếu tổn thương thần kinh quay ở nách sẽ ảnh hưởng đến cơ tam đầu. Nguyên nhân gây ra tổn thương thần kinh quay: chấn thương xuyên thấu làm tổn thương bất cứ vị trí nào của dây thần kinh; do chèn ép dây thần kinh, gặp khi để cánh tay trên ghế khi uống rượu say làm tổn thương dây thần kinh hoặc gãy xương cánh tay; ngoài ra cũng gặp trong bệnh lý viêm khớp khuỷu, túi hoạt dịch khuỷu to ra, khối u của xương; một số trường hợp do bị còng tay quá lâu; nếu bị tổn thương cả hai bên thì người ta nghi ngờ đến ngộ độc chì….