Theo các tài liệu, lăng vua Tự Đức (Khiêm Lăng) được xây dựng trong một thung lũng hẹp thuộc làng Dương Xuân Thượng (nay thuộc phường Thủy Xuân, TP Huế) vào năm 1864. Đây là một trong những công trình tiêu biểu, điển hình cho cảnh quan kiến trúc truyền thống Huế.
Với 36 năm trị vì, Tự Đức là ông vua tại vị lâu nhất trong số 13 vua nhà Nguyễn.
Tổng thể kiến trúc lăng nằm trong một vòng La thành rộng khoảng 12ha, gồm gần 50 công trình kiến trúc lớn nhỏ dàn trải thành từng cụm trên những thế đất cao, thấp hơn nhau chừng 10m. Bố cục khu lăng gồm hai phần chính, trên hai trục song song với nhau... Các công trình trong Lăng ở cả hai khu vực tẩm điện và lăng mộ đều có chữ Khiêm đặt tên gọi.
Toàn cảnh lăng Tự Đức như một công viên rộng lớn, yếu tố được tôn trọng triệt để là sự hài hòa của đường nét.
Những năm qua, các công trình thuộc lăng vua Tự Đức được quan tâm đầu tư trùng tu từ nhiều nguồn kinh phí khác nhau. Tuy nhiên vẫn còn một số công trình quan trọng tại di tích đang trong tình trạng xuống cấp, hư hỏng chưa được bảo tồn, tu bổ.
Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, hiện nay đơn vị đang triển khai công trình dự án bảo quản, tu bổ phục hồi di tích lăng vua Tự Đức. Theo đó, dự án bảo quản, tu bổ phục hồi di tích lăng vua Tự Đức (phần còn lại) được UBND tỉnh phê duyệt ngày 2/11/2023 với các hạng mục Điện Hòa Khiêm, Minh Khiêm Đường, Ôn Khiêm Đường, La thành - Cổng Vụ Khiêm, Bình phong trước Vụ Khiêm và tôn tạo hạ tầng kỹ thuật. Thời gian hoàn thành dự kiến tháng 10/2027.
Theo kế hoạch, tại công trình điện Hòa Khiêm, các đơn vị sẽ tu bổ, gia cường nền móng bó vỉa, bậc cấp, chân tảng đá thanh, phục hồi nền lát gạch, bảo quản chống ẩm và chống mối nền. Tu bổ tường xây theo hiện trạng; tu bổ, phục hồi hệ khung gỗ, hệ mái, ván vách, cửa, liên ba, sàn gỗ. Phục hồi mái lợp ngói âm dương hoàng lưu ly, bờ nóc, bờ quyết ô hộc, phục hồi các con giống bằng pháp lam; tu bổ án thờ, tủ thờ và đồ nội thất, điện chiếu sáng...
Tại công trình Minh Khiêm Đường sẽ được tu bổ, gia cường và cân chỉnh nền móng bó vỉa, bậc cấp, chân tảng đá thanh. Phục hồi nền lát gạch Bát Tràng theo hiện trạng. Tu bổ, phục hồi hệ khung gỗ, hệ mái, cửa, chi tiết cấu kiện gỗ; phục hồi mái lợp ngói liệt men xanh, bờ nóc, bờ quyết ô hộc gắn gạch gốm tráng men, phục hồi con giống bả màu truyền thống.
Ngoài ra, các hạng mục nền móng, tường, hệ khung gỗ, cửa, hệ mái công trình Ôn Khiêm Đường cũng sẽ được trùng tu.
Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, dự án tu bổ, phục hồi di tích lăng vua Tự Đức hoàn thành sẽ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đặc biệt, di sản văn hóa thế giới.
Đang trong quá trình trùng tu một số công trình, lăng vua Tự Đức mỗi ngày vẫn thu hút đông đảo người dân, du khách đến tham quan.
