Hàng đêm tại nhiều văn phòng ở trung tâm TP HCM, đèn điện vẫn bật sáng trưng đến tận 1-2h sáng, nơi đó nhiều nhân viên và quản lý vẫn tất bật làm việc cho kịp tiến độ. Chị Ngọc Anh, nhân viên một công ty nước ngoài có trụ sở tại quận 1, cho biết vì công việc trái múi giờ nên hầu như cả tuần chị phải làm việc xuyên đêm. Quanh năm đầu tắt mặt tối với công việc ở cơ quan, về đến nhà, bà mẹ một con chỉ kịp tắm rửa, ăn uống rồi vội vã rồi leo lên giường ngủ, chẳng còn thời gian trò chuyện hỏi thăm chồng con.
Ngọc Anh tâm sự: “Có muốn cũng không thể về nhà sớm với gia đình được. Có những dự án làm rất gấp, cả nhóm phải ngồi lại thực hiện cho xong, lúc về nhà đã một giờ sáng. Cả tuần lễ mình không có thời gian trò chuyện cùng con dù chỉ vài phút ngắn ngủi, thật thẹn với lòng”.
Hạnh phúc gia đình được vun đắp từ sự quan tâm và những khoảng thời gian sinh hoạt chung giữa các thành viên. Ảnh minh họa: Tổ Ấm Việt.
Cũng gặp khó khăn trong việc sắp xếp thời gian dành cho gia đình, anh Trịnh Thanh Bình bộc bạch ngoài thời gian làm việc 8 tiếng trong văn phòng, anh phải “chăm sóc” các mối quan hệ làm ăn. Quỹ thời gian của anh vô cùng hạn hẹp đến nỗi chỉ mong một ngày có 28 tiếng đồng hồ để dành cho gia đình được vài giờ.
Ông bố trẻ hiện là trưởng phòng kinh doanh một công ty xuất nhập khẩu tại Bình Dương. Anh chia sẻ: “Nhiều hôm về trễ nhìn vợ con ôm nhau ngủ cũng thấy áy náy trong lòng lắm. Nhưng biết làm sao được, có nhiều việc giải quyết ở quán nhậu dễ hơn là gặp nhau ở văn phòng”.
Buổi chiều thứ sáu tại một khu biệt thự cao cấp ở quận 7, cậu bé trượt patin hào hứng cùng bạn bè. Chốc chốc mồ hôi đổ nhễ nhại, cu cậu dừng lại ngồi sà xuống ghế đá để được một phụ nữ lấy khăn bông lau mặt cho. Quân cho biết người phụ nữ ấy là người giúp việc được bố mẹ "ủy quyền" nuôi dưỡng và dạy dỗ em.
Như rất nhiều đứa trẻ ở các thành phố này, cậu bé rất ít khi trò chuyện hay tham gia các hoạt động cùng cha mẹ nên em yêu thương người giúp việc hơn cả hai đấng sinh thành của mình. "Tập thể thao và đi chơi thì em đi cùng với cô giúp việc. Hôm nào được nghỉ học, em ở nhà trồng cây với bác làm vườn. Ba mẹ của em suốt ngày bảo bận rộn với công việc ở công ty…", giọng cậu bé chùng xuống khi kể về gia đình mình.
Gặp gỡ một số gia đình tại TP HCM, phó giáo sư, tiến sĩ Tâm lý Huỳnh Văn Sơn cho biết, nhiều công trình nghiên cứu xã hội và tâm lý khẳng định gia đình là môi trường giáo dục quan trọng nhất giúp hình thành nên nhân cách của một con người. Hạnh phúc gia đình cần được vun đắp qua những việc rất nhỏ trong cách ứng xử, đối xử giữa các thành viên, qua sinh hoạt cụ thể diễn ra hàng ngày trong đời thường như ăn uống, nghỉ ngơi, chuyện trò và vui chơi.
Nhà tâm lý khuyến cáo, thời gian vắng nhà của các ông bố bà mẹ càng tăng lên thì quan hệ gia đình càng “lạnh” đi. Ông ví sự gặp gỡ giữa các thành viên cũng như những ngón tay của hai bàn tay đan lại với nhau. Một khi thiếu đi sự đối thoại gần gũi sẽ để lại những khoảng trống không được làm ấm từ bàn tay mỗi thành viên. Tình cảm vợ chồng nhạt nhòa dần vì thiếu vắng sẻ chia. Khoảng cách giữa cha mẹ và con cái cũng ngày càng xa dần vì hầu hết việc chăm sóc dạy dỗ con cái đều giao cho người giúp việc.
Một cuộc điều tra về gia đình Việt Nam do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Tổng cục thống kê, Viện nghiên cứu gia đình Australia, Viện Nghiên cứu gia đình thế giới và Tổ chức UNICEF, ghi nhận có đến 20% các ông bố và 7% bà mẹ Việt không dành đủ thời gian tối thiểu để chăm sóc, dạy dỗ con cái.
Thậm chí Tết cổ truyền dân tộc vốn là dịp cả nhà quây quần bên nhau để trò chuyện, ăn uống thì ngày nay phụ huynh do quá bận rộn đi chúc Tết khách hàng, đối tác nên không còn thời gian để quan tâm đến gia đình. Vì thế Tết được nhiều trẻ em định nghĩa là dịp “chơi iPad suốt cả ngày”. Người già cũng chỉ biết bầu bạn với tivi và tiếc nuối về ngày Tết đoàn viên năm xưa như một điều xa xỉ.
"Với những gia đình vẫn còn giữ được truyền thống sum họp ngày Tết, thì đó là dịp gặp gỡ hiếm hoi của các thành viên. Tết hết, nhịp sống thường ngày trở lại thì cũng là lúc 'lửa nhà' bắt đầu nguội lạnh dần", ông Sơn nhận xét.
Lý giải thực trạng nhiều phụ huynh ngày nay không dành nhiều thời gian chăm sóc dạy dỗ con cái, ông Sơn cho rằng gia đình có thể ví như một "thể chế", có thể bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố khác nhau, đặc biệt là vấn đề kinh tế. Nền kinh tế thị trường một mặt tạo cơ hội cho mọi người cơ hội thăng tiến bằng chính năng lực lao động, sáng tạo, nhưng mặt khác lại cuốn họ vào vòng xoáy cạnh tranh khốc liệt. "Con người buộc phải gồng mình gắng sức bươn chải mưu sinh nhằm đáp ứng các nhu cầu vật chất ngày càng tăng lên của bản thân và gia đình. Vì vậy thời gian họ dành cho ngôi nhà ngày càng ít ỏi", ông nhìn nhận.
Theo ông, để thích nghi với lối sống hiện đại mà vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống và hạnh phúc, mỗi gia đình phải tự tìm ra cho mình một phương pháp “giữ lửa” thích hợp. Chẳng hạn cả nhà cùng thích trượt patin thì dành ra vài chục phút đi trượt cùng nhau hoặc cùng xem phim, làm từ thiện, du lịch...
"Nếu bạn quá bận rộn, chỉ cần dành ra 20 phút cho gia đình mỗi ngày, để cùng ăn cơm tối hoặc buổi sáng trước khi con đi học, cha mẹ ngồi uống cốc sữa với bé và trò chuyện về việc học, về kế hoạch chung của cả nhà. Như thế cũng đủ giúp hâm nóng tình cảm gia đình và khiến con bạn cảm thấy tự tin, vui vẻ, học tập tốt hơn", ông Sơn nhấn mạnh.
