Để giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi và thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ, biện pháp lâu dài và cơ bản, có tính bền vững cao là cải thiện chất lượng bữa ăn, sao cho khẩu phần ăn cung cấp đầy đủ, cân đối nhu cầu về mặt dinh dưỡng.
Thực trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở nước ta
Theo thống kê, Việt Nam hiện nay đang đối mặt với thách thức về tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi. Kết quả điều tra tình trạng thiếu một số vi chất dinh dưỡng của phụ nữ và trẻ em 6-59 tháng tuổi năm 2014-2015 cho thấy tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng ở trẻ dưới 5 tuổi là 13%, có sự chênh lệch giữa các vùng, một số địa phương miền núi tỷ lệ này lên tới 16,1%, tỷ lệ vitamin A trong sữa mẹ thấp ở mức 34,8%. 80,3% phụ nữ có thai, 63,6% phụ nữ tuổi sinh đẻ và 69,4% trẻ dưới 5 tuổi bị thiếu kẽm...
Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi ở Việt Nam còn cao nhưng đã giảm thấp hơn hầu hết các nước ở khu vực châu Á và hiện nay còn cao hơn các nước như Malaysia, Thái Lan, Singapore, Irắc và Srilanka. Chiều cao trung bình của nam và nữ nước ta là 1,64m và 1,55m thấp hơn các nước phát triển như Trung Quốc (1,70m và 1,59m), Nhật Bản (1,72m và 1,58m) Singapore (1,71m và 1,60m). Suy dinh dưỡng thấp còi và thiếu vi chất dinh dưỡng là nguyên nhân chính dẫn đến chiều cao thấp ở thanh niên nước ta. Ngoài ra, thiếu vi chất dinh dưỡng còn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tới sự phát tiển thể lực, tầm vóc, trí tuệ, cản trở sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em và khả năng sinh sản cũng như năng suất lao động của người lớn.
Hội thi Kiến thức và thực hành phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng tại Yên Bái.
Cải thiện tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng nhờ đa dạng hóa bữa ăn
ThS. Nguyễn Văn Tiến (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho biết, phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng là 1 trong 6 mục tiêu quan trọng của Chiến lược Quốc gia dinh dưỡng 2011-2020, với các giải pháp: Bổ sung vi chất dinh dưỡng cho các đối tượng có nguy cơ cao là một giải pháp cần thiết để khắc phục nhanh chóng, kịp thời tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng; Tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm là giải pháp trung hạn; Đa dạng hóa bữa ăn là biện pháp cải thiện tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng lâu dài và bền vững.
Tăng cường vi chất dinh dưỡng vào các thực phẩm thiết yếu là biện pháp đơn giản, có hiệu quả và dễ đạt độ bao phủ bền vững để giảm thiểu sự thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày, nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống người dân. Tuyên truyền và giáo dục cho người tiêu dùng có nhu cầu tiêu thụ và biết lựa chọn đối với các thực phẩm tăng cường vi chất là điều kiện để thực hành thành công công tác phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng.
Nhằm đẩy mạnh truyền thông về phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, vừa qua Viện dinh dưỡng Quốc gia đã phối hợp với Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Kiên, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái tổ chức Hội thi Kiến thức và thực hành phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng. Tham gia hội thi có 8 đội với gần 100 người đại diện cho 8 thôn thuộc xã Vĩnh Kiên. Hội thi gồm 2 phần: Hiểu biết về vi chất dinh dưỡng và thực hành nấu ăn. Kết quả đội của thôn Chanh Yên đã đạt giải nhất với tổng số điểm gần như tuyệt đối. Qua hội thi, người dân nơi đây được biết thêm về các kiến thức và thực hành phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng. Nhờ đó người dân tổ chức bữa ăn hợp lý, giầu chất dinh dưỡng tại gia đình.
Chị Ninh Thị Sơn (Thôn Đồng Chùa, người dân tộc Cao Lan), xã Vĩnh Kiên, người tham gia hội thi, hồ hởi nói: “Đây là lần đầu tiên em được tham gia hội thi về dinh dưỡng. Nhờ đó, em đã biết thêm về cách phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho mình và gia đình. Sau hội thi em sẽ phổ biến cho người nhà, bạn bè những điều mình học được. Em hy vọng sau này sẽ thường xuyên có các cuộc thi thế này để đông đảo người dân quê em biết thêm cách bảo vệ sức khỏe nhờ bữa ăn hàng ngày”. Chị Hoàng Thị Xuân (40 tuổi, thôn Chanh Yên, Yên Bình, Yên Bái), cho hay, từ trước đến nay tôi không mấy khi để ý đến đâu là chất dinh dưỡng trong các thực phẩm ăn hàng ngày. Nhưng nhờ có hội thi này, nhiều người như chúng tôi dù không tham gia hội thi nhưng cũng biết thêm kiến thức về chất dinh dưỡng và sau này tôi nhất định sẽ áp dụng vào các bữa ăn hàng ngày cho gia đình mình.
Ông Nguyễn Văn Chiến, Chủ tịch xã Vĩnh Kiên (Yên Bình, Yên Bái) cho biết: Đây là một chiến dịch tuyên truyền có ý nghĩa cho nhân dân nhằm nâng cao ý thức của người dân về dinh dưỡng trong việc chuẩn bị bữa ăn hàng ngày. Sau hội thi, các hội viên sẽ chính là các tuyên truyền viên tích cực cho người dân bản địa trong việc thực hành bữa ăn dinh dưỡng trong gia đình. Hiện nay, xã Vĩnh Kiên có 50% là người dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn. Tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi còn cao. Trong thời gian tới chúng tôi sẽ tiến hành nhiều biện pháp nhằm giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng xuống dưới 10% đến năm 2020. Trong đó đặc biệt chú trọng truyền thông ở các đoàn thể (đoàn thanh niên, hội phụ nữ, các cuộc họp làng xã...), nhất là những gia đình đang nuôi con nhỏ, để người dân hiểu biết về dinh dưỡng từ đó có trách nhiệm thay đổi suy nghĩ, tập quán để chăm sóc sức khỏe cho gia đình từ những bữa ăn quen thuộc hàng ngày...
ThS. Nguyễn Văn Tiến khẳng định, hội thi đã mang đến cho người dân các kiến thức về phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, để biết thực hành chọn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng cho bữa ăn hàng ngày. Hy vọng, sức lan tỏa của hội thi sẽ đến được với nhiều người dân hơn nữa. Như thế, trẻ suy dinh dưỡng thấp còi và thiếu vi chất dinh dưỡng ở nước ta sẽ không còn là nỗi lo.
