Khi tuổi “Chẳng còn xuân sắc như xưa /Quỹ thời gian đã quá trưa sang chiều…” cho dù “sang chiều”, nhưng khả năng tình dục vẫn còn tốt tuy có suy giảm đôi chút. Đặc biệt với phái nam, có tài liệu cho hay khả năng tình dục còn cho đến tuổi 90, có tài liệu thì cho rằng khả năng đó là suốt đời.
Thay đổi tình dục do tuổi tác
Sức khỏe tình dục gồm có hai yếu tố chính, đó là: ham muốn tình dục và thực hiện ham muốn đó một cách có hiệu quả. Nhưng với nhiều người, lứa tuổi xế chiều thường hay bị rối loạn một trong hai, hoặc suy giảm dần cả hai chức năng này. Sự suy giảm đó trong sinh hoạt tình dục (SHTD) do tuổi tác ở nam và nữ có những đặc điểm khác nhau:
Với nữ, hầu hết thay đổi về tình dục xảy ra trong thời gian sau mãn kinh. Ở tuổi mãn kinh có sự rối loạn cân bằng hai hormon là progesteron và estrogen. Lúc đầu có sự giảm progesteron và tăng estrogen, nhưng sau đó estrogen cũng giảm dần. Sự giảm mất nội tiết tố nữ estrogen là nguyên nhân chủ yếu làm giảm ham muốn tình dục ở phụ nữ. Do các tuyến nội tiết ở cơ quan sinh dục giảm hoặc không còn hoạt động, làm teo niêm mạc âm đạo, âm đạo trở nên khô và niêm mạc mỏng hơn. Sự giảm độ trơn láng ở âm đạo khi giao hợp khiến người phụ nữ không thoải mái, thậm chí có cảm giác khó chịu, đau, rát… nên không đạt được khoái cảm khi sinh hoạt tình dục.
Với nam giới, khi tuổi cao những thay đổi về phản ứng tình dục rất đa dạng. Có hiện tượng giảm nội tiết tố nam là testosteron, tương tự như giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ. Một chứng cứ rõ nhất là dương vật giảm nhạy cảm với các kích thích cơ học. Một số nhà nghiên cứu tình dục học đã chứng minh rằng ngưỡng kích thích của dương vật ở người cao tuổi tăng nhiều, khi dùng các dụng cụ rung tiếp xúc để kích thích. Những thay đổi thường gặp là: Dương vật khó cương hơn, muốn cương được phải mất thời gian lâu hơn, dương vật và bìu đều giảm cảm xúc nên cần nhiều kích thích tình dục trực tiếp, nhiều ve vuốt hơn mới cương lên được. Mức độ cứng rắn của dương vật khi cương cũng không hoàn hảo: so với thời trai trẻ, nó có thể kém dũng mãnh đôi chút, tuy nhiên vẫn đủ cứng cần cho giao hợp. Lại nữa, nó cũng dễ bị xìu mềm, thậm chí đang mải mê giao hợp thì dương vật tự nhiên ỉu xìu. Đó là do hệ thống sợi chun giãn và mạch máu ở dương vật đã bị suy yếu. Sự phóng tinh cũng giảm đi, độ phóng không mạnh mẽ như thời sung mãn và sự ỉu xìu đến nhanh hơn, thậm chí có khi đang phóng đã xìu ngay, tinh dịch như tự chảy ra, chứ không còn là phóng nữa. Cuối cùng, giai đoạn trơ ì sau xuất tinh (khoảng thời gian không thể xuất tinh lần nữa) cũng kéo dài hơn: ở tuổi 20 - 30 sau khi xuất tinh rồi chỉ cần vài chục phút, dương vật có thể cứng lại, lần giao hợp thứ hai vẫn xuất tinh bình thường, và có thể thực hiện 3 - 4... lần trong cùng ngày. Nhưng từ tuổi 50, có khi cả tuần hoặc lâu hơn mới cương được. Còn khi già hơn (60 tuổi trở lên) đã thiếu nhiều nội tiết tố testosteron nên còn thưa hơn nữa. Các nghiên cứu hiện đại đều cho hay, quá trình tuổi tác tăng dần sản sinh ra những biến đổi trong dương vật về giải phẫu mô học và về những biến đổi phân tử trong tế bào có liên quan đến chức năng tình dục nói chung, cương cứng nói riêng.
Nên sinh hoạt tình dục thế nào?
Đa số người cao tuổi, nhất là nam giới, xưa nay ít bệnh, thể trạng tráng kiện thì vẫn còn ham muốn tình dục dài dài. Với họ, đúng là “Đời không ân ái, đời vô vị/Kiếp sống không yêu, kiếp sống thừa…” (Xuân Diệu). Có nhiều người đã qua tuổi “xưa nay hiếm” vẫn cưới vợ trẻ: Vua hề Charlot đến năm 80 tuổi còn cưới vợ mới. Tỷ phú Hugh Hefner 86 tuổi (người Mỹ) vừa mới cưới vợ là cô Crystal Harris 26 tuổi là người mẫu kiêm ca sĩ, ngay trong đêm giao thừa đón năm mới 2013 này… Ở Việt Nam cũng không hiếm: Năm 2012 báo chí đã tốn nhiều giấy mực đưa tin đại gia Lê Ân 74 tuổi, ở thành phố Vũng Tàu tổ chức đám cưới long trọng với cô Mai Mai 20 tuổi. Ông N.H.Đ ở đường Láng - Hòa Lạc (Hà Nội), ở tuổi 80, lấy vợ trẻ, đến năm 84 tuổi ông ta sinh được hai con (một trai,một gái) khỏe mạnh, năm 2012 một số báo đã chụp ảnh ông với hai con và viết bài đưa tin. Điều này cũng chứng minh một luận điểm khoa học là chất lượng của những đứa con sinh ra (dị tật, sức khỏe …) lệ thuộc vào tuổi của người phụ nữ nhiều hơn là tuổi của các ông bố.
Không SHTD kéo dài, có ảnh hưởng xấu đến chức năng tình dục. Với nữ thì âm đạo bị co hẹp lại. Với nam giới thì khó cương cứng, thậm chí dễ liệt dương. Cần lưu ý, tác hại của sự không SHTD lâu ngày ở người cao tuổi còn nghiêm trọng hơn người trẻ nhiều lần. Trong tác phẩm “Tố Nữ kinh” Hoàng đế hỏi Tố Nữ rằng: “Nay ta muốn ngưng việc giao hợp một thời gian dài rồi trở lại có được không? Nguyên tắc tiết độ trong việc nam nữ giao hợp là nguyên tắc nào?”. Tố Nữ đáp: “Không nên, trời đất có hiện tượng đóng mở, khí âm khí dương có hiện tượng thi hóa…Nếu ngưng giao hợp thì tinh khí không tuần hoàn, cái đạo âm dương bị cắt đứt”. Ngày nay, có nhiều nghiên cứu khoa học cũng cho rằng tình dục ở người cao tuổi có thể coi như một phương thuốc để bảo vệ sức khỏe thể lực.
Tuy nhiên, ở lứa tuổi “đã quá trưa sang chiều” thì SHTD bao nhiêu lần mỗi tháng là vừa? Người già vẫn hoàn toàn có thể SHTD, nhưng mức độ và cách thức có thể khác đi để phù hợp với điều kiện sức khỏe của mình. Các yếu tố căn bản trong SHTD là cả hai đồng thuận, khung cảnh thuận lợi (không ồn ào, không vội vàng, sợ hãi…), tinh thần sung mãn. Bao nhiêu lần mỗi tháng là tùy theo độ tuổi, sức khỏe và môi trường thích hợp của từng cá thể không thể đưa ra một con số cứng nhắc. Có thể tham khảo, ở phương Tây, người ta cho rằng trong lĩnh vực này theo công thức con số 9 có một ý nghĩa quan trọng. Nhân 9 với số thập niên (lứa tuổi tính theo con số đầu): ví dụ một người 50 - 57 tuổi thì tính số lần SHTD bằng cách lấy 9 nhân 5=45 (đáp số 45 thì số đầu là tuần lễ, còn số sau (5) là số lần giao hợp) nghĩa là 4 tuần SHTD 5 lần là phù hợp. Cũng tương tự người 83 tuổi: 9 nhân 8 = 72, nghĩa là 7 tuần chỉ được SHTD 2 lần.
Tuổi thọ càng kéo dài thì tình dục càng được coi là một phần quan trọng của chất lượng sống, nhất là khi định nghĩa về tình dục hiện nay không chỉ giới hạn ở việc giao hợp. Mới đây, theo kết quả điều tra quốc gia về người cao tuổi (công bố hồi tháng 5/2012, tại Hà Nội) trong số 4.000 người từ 50 tuổi trở lên được phỏng vấn thì có 71,8% trong độ tuổi từ 50 - 59 vẫn quan hệ tình dục đều đặn. Đặc biệt, ở nhóm các cụ 80 tuổi trở lên, có tới 6% trong số này vẫn còn khả năng quan hệ tình dục tốt. Khoa học thừa nhận SHTD là một nhu cầu của cuộc sống con người, chẳng khác gì ăn uống, hít thở không khí. Bởi vậy, luận bàn về nhu cầu tình dục ở người cao tuổi càng trở nên cần thiết trong bối cảnh tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đã tăng cao hơn trước rất nhiều (hiện tuổi thọ trung bình của người Việt Nam là 73 tuổi, số người từ 60 tuổi trở lên đạt 7,6 triệu người, chiếm 8,74% tổng dân số).
Qua những luận cứ trình bày trên, mọi người nhất là người trẻ, cần thay đổi cách nhìn, không nên có tâm lý không mấy thiện cảm, thậm chí dè bỉu đối với người cao tuổi mà vẫn còn nhu cầu và khả năng SHTD bình thường. Hãy giúp đỡ họ thêm nhiều cơ hội hiện thực hóa nhu cầu chính đáng của mình một cách đúng đắn, đàng hoàng.
BS. Vũ Hướng Văn