Mô tả
Phân bố
Cây an xoa có tên khoa học là Helicteres hirsuta Lour, thuộc họ sterculiaceae. Ngoài tên an xoa, có nhiều địa phương còn gọi với tên khác là cây dó lông, tổ kén cái, thâu kén lông.
Về đặc điểm phân bố, cây an xoa được tìm thấy nhiều ở Ấn Độ, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam và ở vùng Nam Trung Quốc. Riêng ở nước ta, cây an xoa thường tập trung nhiều ở vùng đồi núi từ Bắc đến Nam. Tuy nhiên, vùng tập trung nhiều nhất là các tỉnh miền núi phía Bắc và ở tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng.
Đặc điểm hình thái
Cây an xoa cao trung bình từ 1-3m, là cây thân gỗ nhỏ, có lông, phân thành nhiều nhánh. Phần lá cây có chiều dài khoảng từ 5 – 7cm, rộng từ 3 – 7cm. Lá cây hình xoan, phần đầu thon. Cả hai mặt lá đều có lông, nhưng mặt dưới của lá có màu trắng.
Thời điểm cây an xoa ra hoa kết trái kéo dài từ tháng 7 – 11. Khi ra hoa sẽ mọc thành cụm có màu hồng tím nằm sát gốc lá. Còn phần quả có hình trụ nhọn.
Bộ phận dùng làm dược liệu của cây an xoa là phần thân cây và lá. Sau khi thu hái sẽ băm thành từng khúc nhỏ, rồi phơi khô để bảo quản. Tuỳ theo mục đích sẽ được sử dụng trong nhiều bài thuốc khác nhau.
Cây an xoa.
Công dụng
Theo Đông y
Theo Đông y, cây an xoa có mùi thơm nhẹ, vị gần giống trà không quá đắng như hầu hết các loại thuốc nam khác nên khá dễ uống.
Từ lâu, cây an xoa đã được dùng trong nhiều bài thuốc hỗ trợ khắc phục nhiều bệnh. Đặc biệt là bệnh liên quan đến gan điển hình là: Viêm gan, xơ gan, men gan cao, vàng da, tăng cường chức năng gan, thúc đẩy quá trình hồi phục khi tế bào gan bị tổn thương.
Ngoài ra, cây an xoa còn có tác dụng:
● Hỗ trợ thải độc cơ thể, giúp kiểm soát cân nặng.
● Hỗ trợ phòng ngừa và khắc phục bệnh gan.
● Phần lá cây có tác dụng tốt trong khắc phục sưng lở, mụn nhọt.
● Rễ cây dùng trong bài thuốc giải cảm mạo, giảm đau, tiêu độc, bệnh sởi, lỵ, đái dắt...
● Cải thiện chứng mất ngủ.
● Cải thiện triệu chứng nhức mỏi, đau lưng.
Theo y học hiện đại
Ngày nay, có nhiều nghiên cứu về thành phần và tác dụng của cây an xoa. Các nhà khoa học đã phát hiện ra trong loại cây này chứa nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe.
Cụ thể, trong cây an xoa có chứa:
● Chất alkaloid: Đây là chất kháng ung thư, có khả năng hỗ trợ ngăn chặn sự phát triển nhanh chóng của khối u.
● Flavonoid: Đây là chất chống oxy hoá. Nhờ đó có tác dụng tốt trong hỗ trợ bảo vệ các tế bào gan trước tổn thương.
● Petroleum Ether (PE) và Dichloromethane (DC): Góp phần hỗ trợ việc điều trị ung thư gan.
● Ngoài ra, trong cây an xoa con chứa một số loại enzyme và những thành phần có lợi khác giúp kháng khuẩn và có lợi cho sức khỏe.
PV