Tiêu chí cốt lõi của Giải Báo chí toàn quốc về HIV/AIDS 2025: Tác động, sáng tạo và nhân văn

Thay đổi nhận thức và hành vi là ưu tiên hàng đầu

Trong công tác chấm giải, yếu tố tác động xã hội luôn được Ban Giám khảo đặt lên hàng đầu. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Thị Thu Hương, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Y Hà Nội và Chủ tịch Hội đồng Giám khảo cuộc thi, nhấn mạnh: "Chúng tôi sẽ đánh giá tác phẩm qua nhiều vòng thảo luận, phân tích và cả tranh luận thẳng thắn để lựa chọn ra những tác phẩm thực sự nổi bật."

Theo PGS. TS. Phan Thị Thu Hương, một tác phẩm được đánh giá cao phải chứng minh được ảnh hưởng tích cực của nó đến cộng đồng thông qua khả năng thúc đẩy chính sách. Tác phẩm cần phản ánh những bất cập, những điểm nghẽn và đưa ra kiến nghị xây dựng, điều chỉnh chính sách liên quan đến phòng, chống HIV/AIDS, Bảo hiểm Y tế (BHYT) hay quản lý điều trị một cách có căn cứ.

Song song đó, tác phẩm phải có khả năng khuyến khích hành vi tích cực. Điều này có nghĩa là nội dung phải truyền cảm hứng để người dân chủ động đi xét nghiệm HIV, tham gia chương trình dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) hoặc hỗ trợ người sống chung với HIV (PLHIV).

Yếu tố quan trọng không kém là khả năng phá bỏ kỳ thị. Tác phẩm phải giúp công chúng hiểu đúng và đầy đủ về HIV/AIDS, đặc biệt là thông điệp khoa học "Không phát hiện = Không lây truyền" (K=K). Từ sự hiểu biết chính xác này, tác phẩm sẽ giúp thay đổi thái độ, xóa bỏ sự xa lánh, thúc đẩy xã hội "dang tay chào đón" người nhiễm HIV.

Tính chuyên môn sáng tạo và giá trị nhân văn song hành

Bên cạnh tác động xã hội, Hội đồng Giám khảo cũng đặc biệt chú trọng đến Tính chuyên môn sáng tạo và Giá trị nhân văn.

Về Tính chuyên môn sáng tạo, yêu cầu đầu tiên là nội dung chuyên môn phải tuyệt đối chính xác, khách quan, được kiểm chứng. Tránh mọi thông tin sai lệch có thể gây hoang mang hoặc làm gia tăng kỳ thị. Cùng với đó, tác phẩm cần có hình thức thể hiện mới lạ, hiện đại, dễ tiếp cận, đặc biệt là các tác phẩm đa phương tiện, infographic hoặc loạt bài điều tra chuyên sâu về những vấn đề ít được khai thác. Ban Giám khảo đặc biệt khuyến khích các tác phẩm khai thác các góc nhìn đột phá, chẳng hạn như ứng dụng công nghệ 4.0 trong dự phòng và quản lý điều trị, hoặc phản ánh các thách thức mới đang nổi lên như nguy cơ lây nhiễm HIV qua các nền tảng số hoặc vấn đề sức khỏe tâm thần cho PLHIV.

Về Giá trị nhân văn, tác phẩm cần tập trung vào câu chuyện của con người, khắc họa chân thực những nỗ lực vượt lên của cá nhân, gia đình và cộng đồng. Ngôn ngữ sử dụng trong bài phải tôn trọng, tránh giật gân, thương hại. Mỗi tác phẩm phải thể hiện được góc nhìn đa chiều, đặt nhân vật vào bối cảnh xã hội và phản ánh sự đồng hành, hỗ trợ của y tế, chính quyền và các tổ chức xã hội. Mục tiêu cuối cùng là truyền tải thông điệp về hy vọng, sự kiên cường và niềm tin vào một cuộc sống bình thường của người nhiễm HIV.

Giải Báo chí toàn quốc về HIV/AIDS năm 2025 không chỉ là một giải thưởng mà còn là sự kiện truyền thông lớn. Việc đưa ra các tiêu chí rõ ràng, chi tiết này là lời kêu gọi sự đồng hành của giới báo chí trong việc xây dựng một xã hội không kỳ thị, góp phần hiện thực hóa mục tiêu quốc gia: không còn ca nhiễm mới, không còn người tử vong liên quan đến AIDS và không còn sự phân biệt đối xử vào năm 2030.