1. Tiếp xúc với chì trước khi sinh và nguy cơ lo âu, trầm cảm ở tuổi trưởng thành
Mặc dù biết rằng việc tiếp xúc với chì sớm có liên quan đến tâm lý ở trẻ em như các vấn đề về hành vi và chậm phát triển nhưng chúng ta vẫn chưa biết nhiều về các giai đoạn tiếp xúc nhạy cảm và liệu các vấn đề liên quan đến chì có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành hay không.
Một nghiên cứu mới do các nhà nghiên cứu tại Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan đứng đầu đã phát hiện ra, việc tiếp xúc với chì trước khi sinh, đặc biệt là trong ba tháng cuối thai kỳ, có thể làm tăng đáng kể nguy cơ mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng và các triệu chứng lo âu ở tuổi trưởng thành sau này bằng cách đo hàm lượng chì trong răng sữa của những người tham gia nghiên cứu và yêu cầu những người đó (vào thời điểm độ tuổi 60) trả lời các câu hỏi khảo sát nhằm đo lường các triệu chứng trầm cảm và lo âu.
Tiếp xúc với chì trước khi sinh làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng ở tuổi trưởng thành. Ảnh minh họa.
Kết quả, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, phơi nhiễm chì trong ba tháng cuối thai kỳ có liên quan đến nguy cơ cao hơn mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng và các triệu chứng lo âu ở tuổi trưởng thành. Phụ nữ có nguy cơ cao hơn. Việc tiếp xúc với chì muộn trước và sau sinh cũng có liên quan đến các triệu chứng lo âu nghiêm trọng hơn ở giai đoạn trưởng thành sau này.
Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tính đến các kết quả sức khỏe sau này khi xem xét lợi ích của các biện pháp can thiệp phơi nhiễm chì ở trẻ em và cần đầu tư vào sàng lọc các dịch vụ sức khỏe tâm thần để giải quyết gánh nặng lâu dài của việc phơi nhiễm chì trong quá khứ.
2. Nhận biết các nguồn phơi nhiễm chì phổ biến để phòng tránh
Việc nhận biết các nguồn phơi nhiễm chì phổ biến rất quan trọng để bảo vệ sức lâu dài, đặc biệt là đối với trẻ em và phụ nữ mang thai.
Các nguồn phơi nhiễm chì phổ biến bao gồm:
Sơn và bụi chì trong nhà cũ
Nhiều tòa nhà xây dựng đã lâu năm thường sử dụng sơn có chứa chì. Khi lớp sơn này bị bong tróc, mài mòn (ví dụ: do cọ xát cửa sổ, cửa ra vào) hoặc trong quá trình cải tạo nhà, chúng sẽ tạo ra bụi chì.
Phòng tránh: Nên lau dọn thường xuyên, dùng khăn ẩm để lau sàn nhà, bệ cửa sổ và các bề mặt có bụi bẩn (thay vì phủi bụi) để tránh bụi chì bay vào không khí. Nếu cải tạo nhà cũ nên thuê đơn vị chuyên nghiệp xử lý chì an toàn.
Đất bị nhiễm chì
Đất xung quanh nhà gần các khu công nghiệp, đường lớn hoặc nơi từng sử dụng xăng pha chì có thể bị ô nhiễm chì.
Phòng tránh: Nên hạn chế tiếp xúc, tránh để trẻ em chơi trực tiếp trên đất trống. Luôn tháo giày trước khi vào nhà để tránh mang đất nhiễm chì vào trong. Rửa tay kỹ sau khi chơi ngoài trời.
Nguồn nước
Nước có thể bị nhiễm chì khi chảy qua đường ống nước cũ bị ăn mòn, rỉ sét.
Phòng tránh: Nếu hệ thống ống nước cũ, nên xả nước lạnh trong khoảng 30 giây đến 2 phút trước khi sử dụng nước để uống, nấu ăn. Thay hệ thống ống nước hoặc lắp đặt hệ thống lọc nước có khả năng loại bỏ chì.
Mỹ phẩm, son môi kém chất lượng dễ chứa chì.
Sản phẩm gia dụng và đồ chơi
Đồ chơi trẻ em giá rẻ, không rõ nguồn gốc, đồ gốm sứ cũ có men màu (chì trong men gốm có thể thấm vào thức ăn/thức uống); mỹ phẩm, son môi kém chất lượng, thuốc nhuộm tóc…
Phòng tránh: Chọn đồ chơi, mỹ phẩm đảm bảo tiêu chuẩn, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, không chứa chì. Thường xuyên giặt rửa đồ chơi, thú nhồi bông để loại bỏ bụi chì. Tránh dùng đồ gốm sứ cũ để đựng thức ăn/thức uống, đặc biệt là các loại có men màu đậm.
Một số thảo dược không rõ nguồn gốc
Một số loại thảo dược, thuốc Nam (ví dụ: thuốc cam, thuốc tưa lưỡi…) không được cấp phép, không rõ nguồn gốc có thể bị pha thêm các hợp chất chì.
Phòng tránh: Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng các loại thuốc dân gian không rõ nguồn gốc, không có giấy phép.
