Suy giảm nhận thức ảnh hưởng đến khả năng tập trung, ghi nhớ và đưa ra quyết định của một người. Mức độ nghiêm trọng của nó có thể từ nhẹ đến nặng và có thể dẫn đến chứng mất trí nhớ. Những người mắc chứng mất trí nhớ có thể thấy khó khăn khi thực hiện các công việc hàng ngày và khi phải sống độc lập.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 50 triệu người mắc chứng mất trí nhớ. Tại Hoa Kỳ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) ước tính rằng hơn 5 triệu người từ 65 tuổi trở lên mắc bệnh Alzheimer .
Điều đáng lưu ý là, khoảng 85% người cao tuổi chỉ trải qua một loạt các suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác (ARCIs) và sẽ không phát triển bệnh Alzheimer. Tuy nhiên, suy giảm nhận thức nhẹ có thể làm giảm chất lượng cuộc sống.
Mới đây, các nhà khoa học Đại học Arizona (Mỹ) đã mượn ý tưởng từ các nguyên tắc y học chính xác, thiết kế một mô hình lão hóa não để điều tra về các yếu tố góp phần làm suy giảm nhận thức và các mục tiêu tiềm năng để phòng ngừa và trị liệu. Nó bao gồm ba lĩnh vực chính:
Các loại rủi ro: Các nhà khoa học có thể phân loại nhiều yếu tố thành một loại rủi ro duy nhất do cách chúng cùng xảy ra trong cuộc sống thực. Những yếu tố này bao gồm suy tim, rối loạn glucose, căng thẳng mãn tính…
Sự điều khiển não: Các loại rủi ro có khả năng ảnh hưởng đến não thông qua các trình điều khiển não phổ biến, chẳng hạn như viêm não và lưu lượng máu não bị tổn thương. Những điều kiện này đẩy nhanh quá trình lão hóa và có thể đẩy nhanh sự phát triển của các điều kiện thoái hóa thần kinh.
Biến thể gen: Các biến thể gen có thể làm tăng ảnh hưởng của các loại rủi ro, nhưng chúng cũng có thể bảo vệ cá nhân trong một số trường hợp, bằng cách kiểm duyệt tác động của các trình điều khiển não. Xác định vai trò của các biến thể gen là điều cần thiết để hiểu tác động của các loại rủi ro đối với sức khỏe của não.
Các nhà khoa học cho biết, tuổi tác là một yếu tố chính trong suy giảm nhận thức, nhưng tiền sử gia đình, trình độ học vấn, lười vận động và các tình trạng mãn tính như bệnh tim mạch và tiểu đường… có thể góp phần làm suy giảm nhận thức. Các yếu tố này ảnh hưởng đến từng cá nhân khác nhau, vì thế, không có cách tiếp cận chung phù hợp cho tất cả mọi người.
Giáo sư Lee Ryan, trưởng khoa Tâm lý của Đại học Arizona cho biết thêm, các yếu tố nguy cơ cá nhân có thể góp phần làm suy giảm nhận thức theo tuổi tác, chẳng hạn như căng thẳng mãn tính và bệnh tim mạch. Tuy nhiên, những yếu tố đó có thể ảnh hưởng đến những người khác nhau theo những cách khác nhau. Bên cạnh đó còn tùy thuộc vào các biến khác như di truyền và lối sống. Phải biết kết hợp tất cả những điều này lại với nhau để dự đoán về sự lão hóa não của một người.
Mô hình lão hóa chính xác cho phép các chuyên gia mô tả đặc điểm của từng cá nhân dựa trên hồ sơ cụ thể về các loại rủi ro và biến thể di truyền, làm sáng tỏ tác động của các yếu tố rủi ro đối với sự lão hóa não. Giáo sư Ryan hy vọng rằng trong tương lai gần, mọi người sẽ đến bác sĩ, thu thập tất cả thông tin về sức khỏe và lối sống của mình vào một ứng dụng. Cách tiếp cận này sẽ cho phép các bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân hướng tới các giải pháp cá nhân tập trung vào việc duy trì sức khỏe của não trong suốt cuộc đời.
Vì vậy, hãy ngừng suy nghĩ về lão hóa như một quá trình duy nhất và nhận ra rằng nó phức tạp và không ai giống ai, nên cách tiếp cận cá nhân hóa cho từng người để đưa ra cách ngăn ngừa và điều trị cụ thể sẽ là giải pháp tối ưu nhất. GS. Ryan nhấn mạnh.
