Virus cúm không ngừng biến chủng
Bệnh cúm mùa xảy ra trên toàn Thế giới ước tính với khoảng 1 tỷ ca/năm theo tỷ lệ 5-10% ở người lớn và 20-30% ở trẻ em. Bệnh cúm mùa ước tính có tới 5 triệu ca bệnh nặng và khoảng 650.000 ca tử vong do các biến chứng hô hấp. Có khoảng 106.000 trẻ em dưới 5 tuổi trên Thế giới tử vong vì bệnh cúm mùa. Năm 2016, tại Việt Nam, có khoảng 273 ngàn ca nhập viện do các nhiễm trùng hô hấp cấp liên quan tới cúm mùa.
TS. BS Lê Kiến Ngãi, Trưởng Khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Hiện nay có 4 chủng virus cúm gồm A, B, C và D. Trong đó, virus cúm A và cúm B là nguyên nhân gây ra bệnh cúm theo mùa. Virus cúm không ngừng biến chủng.
Virus cúm A là virus cúm duy nhất được biết đến là nguyên nhân gây ra đại dịch cúm, như những lần dịch cúm toàn cầu. Đại dịch thường xảy ra khi có một loại virus cúm A mới hoặc là khác với trước đây xuất hiện, kèm theo có hai đặc tính lây nhiễm mạnh và lây lan nhanh từ người sang người.
Các virus cúm B nói chung thay đổi chậm hơn về đặc tính di truyền và kháng nguyên so với virus cúm A, đặc biệt là virus cúm A (H3N2). Dữ liệu giám sát bệnh cúm từ những năm gần đây cho thấy có sự đồng lưu hành của cả hai dòng virus cúm B trên thế giới. Tuy nhiên, tỉ lệ lưu hành virus cúm B mỗi dòng có thể thay đổi theo vị trí địa lý và theo mùa. Trong những năm gần đây, virus cúm B / Yamagata lưu hành ít thường xuyên hơn nhiều so với virus cúm B/ Victoria trên toàn cầu.
Nhiễm virus cúm C thường gây ra bệnh nhẹ và không được cho là gây dịch ở người. Virus cúm D chủ yếu ảnh hưởng đến gia súc và chưa được ghi nhận là có thể lây nhiễm hoặc gây bệnh cho người.
Vaccine cúm mùa giúp tránh đồng nhiễm cúm với các bệnh khác
PGS. TS Phạm Quang Thái – Trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng Khu vực miền Bắc, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết, WHO cảnh báo, xu hướng tăng số ca mắc của cúm là xu hướng trên toàn cầu. Trước đây, chúng ta chỉ mắc cúm vào mùa đông nhưng vừa qua, cúm xảy ra ở cả mùa hè. Sau dịch COVID-19, hệ miễn dịch bị suy giảm sau khi bị COVID-19 là cơ hội để cúm tấn công.
PGS. TS Phạm Quang Thái nói về nguy hiểm khi đồng nhiễm các bệnh.
Mùa hè vừa qua, các trường hợp nhập viện liên quan đến cúm, đặc biệt là cúm đồng nhiễm rất cao. Nhiều người có thể đồng nhiễm 2-3 bệnh một lúc. Trước đây, có quan niệm cho rằng, khi người bệnh vừa nhiễm bệnh này thì chưa nhiễm luôn bệnh khác nhưng sự thật không phải như vậy.
Thực tế một người đang bị cúm cũng có thể bị lây COVID-19, nếu bị muỗi đốt có thể bị luôn cả sốt xuất huyết. Trong quá trình điều trị bệnh COVID-19 do sốt cao, cần phải dùng thuốc hạ sốt nhưng thuốc hạ sốt lại tuyệt đối không được sử dụng khi đang sốt xuất huyết vì thuốc này sẽ dẫn tới tình trạng xuất huyết nặng hơn. Do vậy, đồng nhiễm nhiều bệnh một lúc rất khó khăn trong quá trình điều trị và nguy cơ bệnh trở nặng cao hơn.
"Hiện vaccine cúm tại Việt Nam có khá nhiều loại, các nhà sản xuất cố gắng cập nhật hết các chủng đang lưu hành được WHO khuyến cáo. Tuy nhiên với mỗi công nghệ có ưu và nhược điểm khác nhau. Không vaccine nào đảm bảo 100% vấn đề bảo vệ, nhưng điều quan trọng nhất cho tới thời điểm này là các vaccine đều đảm bảo phòng các tình trạng nặng, tử vong và nhập viện, giúp tránh đồng nhiễm cúm với các bệnh khác", PGS.TS Phạm Quang Thái chia sẻ.
Sử dụng vaccine cúm 4 chủng tăng khả năng phòng tránh cúm
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêm chủng là cách hiệu quả nhất để ngăn chặn nhiễm cúm và các biến chứng nghiêm trọng. Hàng năm, WHO đưa ra khuyến nghị về thành phần vaccine cần nhắm vào các chủng tiêu biểu nhất đang lưu hành.
Những năm trước thế giới dùng vaccine cúm 3 chủng, tuy nhiên hiện nay thế giới đã xuất hiện loại vaccine cúm 4 chủng để tăng khả năng phòng bệnh.
Chuyên gia khuyến cáo các đối tượng nguy cơ cao cần được tiêm phòng vaccine cúm là người già từ 65 tuổi trở lên, phụ nữ mang thai, mới sinh đến sau sinh 2 tuần, trẻ em, người mắc bệnh mạn tính ...., tất cả mọi người trên 6 tháng tuổi nên tiêm vaccine cúm nhắc lại.
Việc tiêm phòng vaccine cúm mùa giúp tránh tình trạng dịch chồng dịch, đồng thời nếu chẳng may nhiễm bệnh cũng nhẹ hơn.
