Sau khi giới chức Iran xác nhận vào tháng 1 rằng họ đã đặt mua Su-35 từ Nga, đến tháng 10, các tài liệu bị rò rỉ từ chính phủ Nga tiết lộ rằng số lượng lên tới 48 chiếc – tương đương gần 15% tổng số phi đội máy bay cũ kỹ của nước này.
Su-35 bắn tên lửa không đối không tầm xa R-37M. (Nguồn: MW)
Các nguồn tin cho biết phi công và kỹ thuật viên Iran đã được cử sang Nga huấn luyện từ nhiều tháng nay, trong khi hình ảnh vệ tinh và video từ hai căn cứ không quân ở Iran cho thấy công tác chuẩn bị đang được tiến hành khẩn trương. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng những chiếc Su-35 đầu tiên có thể đi vào hoạt động trong vòng nửa năm tới.
Nếu quá trình bàn giao diễn ra trong năm tới, điều này sẽ trùng với bối cảnh khu vực đang căng thẳng sau đợt không kích quy mô lớn của Israel – chiến dịch có sự hỗ trợ của Mỹ và nhiều nước phương Tây. Trong cuộc tấn công đó, Không quân Iran gần như không tham gia, nhường vai trò chủ lực cho Lực lượng Vệ binh Cách mạng với các đợt phóng tên lửa đạn đạo đáp trả. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của Su-35, vai trò của Không quân Iran có thể thay đổi đáng kể, đặc biệt trong nhiệm vụ bảo vệ không phận và răn đe tầm xa.
Dù không phải là tiêm kích thế hệ mới nhất, Su-35 vẫn là một bước tiến lớn đối với Iran. So với những chiếc F-4, F-5 hay MiG-29 cũ trong biên chế, Su-35 hiện đại hơn nhiều về khả năng cơ động, radar và vũ khí.
Mặc dù còn thua kém các chiến đấu cơ tàng hình như F-35 của Mỹ hay J-20 của Trung Quốc về công nghệ điện tử và khả năng tàng hình, nhưng thực tế Israel lại chỉ có số lượng F-35 hạn chế, trong khi phần lớn phi đội vẫn dựa vào các biến thể cũ của F-15 và F-16. Do đó, việc Iran sở hữu Su-35 có thể giúp thu hẹp khoảng cách trên không giữa hai bên.
Điểm đáng chú ý nhất là khả năng Su-35 của Iran có thể mang theo tên lửa R-37M – loại vũ khí được xem là "át chủ bài" trong tác chiến tầm xa của Nga. Ban đầu được phát triển cho tiêm kích đánh chặn MiG-31, R-37M có tầm bắn ấn tượng, lên tới khoảng 350 km khi phóng từ máy bay chiến đấu. Với tốc độ đạt tới Mach 6 và đầu đạn nặng hơn 60 kg, loại tên lửa này có thể tiêu diệt các mục tiêu ở khoảng cách mà đối phương không kịp phản ứng.
Tất nhiên, để tận dụng hết tầm bắn khổng lồ của R-37M, cần có radar mạnh mẽ để dẫn hướng cho tên lửa, điều mà Su-35 khó có thể sánh với MiG-31. Iran có thể khắc phục điểm yếu này bằng cách tích hợp Su-35 vào mạng lưới phòng không quốc gia, kết nối trực tiếp với các radar mặt đất tầm xa. Khi đó, phi công Su-35 chỉ cần nhận dữ liệu mục tiêu từ các trạm radar mặt đất để khai hỏa ở khoảng cách vượt xa tầm quan sát của chính máy bay.
Trong trường hợp tấn công các mục tiêu lớn có diện tích phản xạ radar lớn như máy bay tiếp dầu, máy bay cảnh báo sớm (AWACS) hoặc máy bay ném bom chiến lược, radar của Su-35 hoàn toàn có thể đảm nhiệm việc khóa mục tiêu ở tầm xa mà không cần hỗ trợ từ mặt đất.
Nếu Iran triển khai Su-35 cùng tên lửa R-37M, họ sẽ lần đầu tiên sở hữu năng lực tấn công các mục tiêu ở ngoài không phận quốc gia. Với tầm bắn hàng trăm kilômét, Su-35 có thể đánh trúng các máy bay tiếp dầu của Israel hoặc Mỹ khi chúng còn đang hoạt động ở vùng trời Trung Đông. Đây là yếu tố cực kỳ đáng lo ngại cho Israel, bởi Tel Aviv phụ thuộc nặng nề vào máy bay tiếp dầu để duy trì tầm hoạt động trong các nhiệm vụ tấn công tầm xa tới Iran.
Dù chưa rõ chính xác các biến thể Su-35 mà Iran nhận được sẽ có cấu hình ra sao, nhưng nếu đi kèm R-37M và được tích hợp vào mạng lưới phòng không quốc gia, Tehran sẽ sở hữu khả năng răn đe trên không đáng gờm. Trong một khu vực vốn đã căng thẳng bởi các cuộc đụng độ và cạnh tranh chiến lược, sự xuất hiện của Su-35 có thể làm thay đổi toàn bộ cách mà Israel và phương Tây tính toán khi triển khai lực lượng gần Iran.
