Hoạt động này là một phần trong nhiệm vụ Tuần tra Không phận Baltic mà NATO triển khai liên tục từ năm 2004, nhằm kiểm soát chặt chẽ sườn phía Đông, ngăn ngừa các chuyến bay bị xem là khả nghi hoặc tiềm ẩn nguy cơ gây bất ổn.
Máy bay F-35 của Italia chặn một chiếc An-124 của Nga ở khu vực Baltic. (Nguồn: Bộ Tư lệnh Không quân NATO)
F-35 hiện là loại tiêm kích đa năng thế hệ thứ năm chủ lực của NATO, sở hữu khả năng tàng hình, cảm biến tối tân và hệ thống liên kết dữ liệu mạnh mẽ. Điều này giúp khối quân sự phương Tây nhanh chóng phát hiện, nhận dạng và theo dõi mọi mục tiêu tiếp cận không phận nhạy cảm.
Không chỉ đóng vai trò đánh chặn, F-35 còn hỗ trợ thu thập tình báo và cung cấp dữ liệu trực tiếp cho mạng lưới giám sát chung của NATO, đảm bảo khả năng phản ứng nhanh với bất kỳ tình huống nào.
Chiếc máy bay Nga bị chặn lần này là An-124 Ruslan, một trong những vận tải cơ quân sự lớn nhất thế giới. Ra đời từ thời Liên Xô nhằm cạnh tranh với C-5 Galaxy của Mỹ, An-124 có thể chở tới hơn 120 tấn hàng, bao gồm xe tăng, trực thăng hoặc các bộ phận của hệ thống tên lửa.
Dù đã hoạt động từ giữa thập niên 1980, Ruslan vẫn giữ vai trò chiến lược trong năng lực không vận của Nga, nhờ khả năng chuyên chở khối lượng hàng quá khổ mà các dòng vận tải cơ khác như Il-76 không thể đáp ứng.
Việc một chiếc An-124 xuất hiện gần Kaliningrad khiến NATO đặc biệt chú ý. Đây là vùng lãnh thổ quân sự hóa mạnh mẽ của Nga, nằm kẹp giữa Ba Lan và Litva, nơi bố trí hệ thống tên lửa Iskander, các tổ hợp phòng không hiện đại và nhiều lực lượng hải quân.
Hoạt động triển khai một vận tải cơ khổng lồ như Ruslan đến khu vực này, có thể đồng nghĩa với việc Moscow đang di chuyển những khí tài quy mô lớn, thay vì chỉ tiếp tế thường lệ, qua đó làm gia tăng lo ngại về khả năng Nga củng cố thêm năng lực quân sự ở "pháo đài tiền tuyến" này.
NATO thông qua việc triển khai F-35 muốn khẳng định khả năng giám sát và phản ứng nhanh trước mọi động thái bất thường, trong khi Nga lại dùng chính An-124 để cho thấy họ vẫn duy trì được năng lực vận tải quân sự chiến lược, cùng tầm ảnh hưởng của Kaliningrad.
Vùng trời Baltic tiếp tục là "điểm nóng" an ninh, nơi mà từng chuyến bay, từng động thái đều được cả NATO lẫn Moscow xem là phép thử đối với sức mạnh, uy tín và quyết tâm bảo vệ lợi ích chiến lược của mình.
