Trời nhiều mây nhưng tia UV vẫn có thể gây hại
TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Nam Bộ đang trải qua những ngày nắng nóng đầu năm 2025 với nền nhiệt phổ biến 35 - 36 độ C, độ ẩm thấp, chỉ số tia cực tím (UV) dao động mức 8 đến 10, ngưỡng được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo là nguy hiểm. Đáng chú ý, có ngày dù trời nhiều mây nhưng tia cực tím vẫn ở mức cao, trở thành "bẫy vô hình" đối với những ai chủ quan, chưa có thói quen chống nắng đúng cách.
Theo các chuyên gia, không phải lúc nào trời nắng gắt mới nguy hiểm. Trên thực tế, những ngày trời âm u, nhiều mây lại khiến nhiều người chủ quan, trong khi tia cực tím vẫn hiện diện âm thầm và đủ mạnh để gây hại.
Tia UV gây hại dù trời không có nắng.
Theo ông Lê Đình Quyết, Trưởng Phòng dự báo Đài Khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ, đợt nắng nóng hiện tại đang diễn ra trên diện rộng ở khắp miền Đông Nam Bộ và có xu hướng lan sang các tỉnh miền Tây. Nhiệt độ nhiều nơi đã chạm ngưỡng 36,5 độ C và có thể tăng lên 38 độ C vào những ngày tới. Từ nay đến cuối tháng 3, TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Nam Bộ sẽ tiếp tục trải qua thời tiết khô, ít mưa, ban ngày nắng gay gắt, độ ẩm thấp, điều kiện lý tưởng để chỉ số UV duy trì ở mức cao.
Theo đó, các chuyên gia cảnh báo người dân cần hết sức cẩn trọng, đặc biệt khi ra đường. Ước tính, có đến 70 - 80% tia cực tím có thể xuyên qua mây, tiếp xúc trực tiếp với da và mắt. Nhận định này lý giải vì sao có không ít trường hợp bị bỏng nắng, da sạm đi dù thời tiết nhìn qua có vẻ "mát mẻ".
Sự nhầm tưởng này đặc biệt nguy hiểm trong bối cảnh năm 2025 được dự báo tiếp tục chịu ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Dù hiện tượng El Nino đã suy yếu và ENSO đang ở trạng thái trung tính, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia vẫn ghi nhận khả năng xảy ra các đợt nắng nóng rải rác từ tháng 4, bắt đầu từ Tây Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và mở rộng đến Tây Nguyên, Nam Bộ trong các tháng tiếp theo. Nhiệt độ ở khu vực Tây Bắc trong tháng 5 có thể cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,5 - 1 độ C.
Đáng lưu ý, tháng 4 - 5 là giai đoạn chuyển mùa, thời tiết vừa nắng nóng vừa tiềm ẩn các hiện tượng cực đoan như dông, lốc, mưa đá, gió giật mạnh. Lượng mưa có xu hướng gia tăng nhưng không đồng nghĩa với việc chỉ số UV sẽ giảm. Thực tế, cường độ bức xạ tia cực tím vẫn duy trì ở mức cao và tiếp tục gây hại cho cơ thể, bất kể trời có nắng hay không.
Các chuyên gia y tế cảnh báo, tia UVA và UVB trong ánh sáng mặt trời là tác nhân chính gây tổn thương sâu đến da và mắt. Cụ thể, bức xạ UV có thể làm hỏng DNA của tế bào da, khiến da sạm màu, mất độ đàn hồi, hình thành nếp nhăn sớm và thúc đẩy quá trình lão hóa. Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến bỏng da hoặc ung thư. Đồng thời, ánh nắng gay gắt cũng làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm, những bệnh lý về mắt khó hồi phục.
Sử dụng trang phục chống nắng đúng cách
PGS.TS Phạm Văn Nho, giảng viên Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, vải có chất liệu sợi tổng hợp polyeste là loại vải có thể chống lại tia UV trong ánh nắng tốt nhất. Tuy nhiên, loại sợi này không dùng riêng biệt để làm quần áo được vì rất khó mặc mà nó phải pha với sợi bông hoặc một số loại sợi khác theo một tỉ lệ nhất định. Khi chọn trang phục chống nắng, chị em nên ưu tiên thành phần sợi vại là polyeste. Dù nhược điểm của loại sợi này là nóng, không thấm mồ hôi song nó lại chặn tia UV tốt nhất.
Cấu trúc hóa học của loại sợi polyeste giúp ngăn tia tử ngoại là đúng. Nhưng thực tế nhiều hãng sản xuất quảng cáo vống lên về những tác dụng của loại áo chống nắng. Nhiều khi tem nhãn có ghi chất liệu polyeste nhưng để kiểm chứng đúng là như thế hay không cũng rất khó. Bởi bằng mắt thường thì không thể biết chiếc áo đó có ngăn tia UV hay không mà phải cần đến các phòng thí nghiệm.
Khi mặc quần áo, bạn hãy nhớ những điều sau để chống nắng được tốt như chọn loại vải được dệt chặt, thay vì vải dệt thưa. Chất liệu tổng hợp như polyester hoặc rayon tốt hơn chất liệu cotton. Chất liệu bóng bẩy như satin tốt hơn chất liệu không bóng. Quần áo khô tốt hơn quần áo ướt.
Ngoài ra phải kết hợp với đeo kính râm. Nên chọn loại có mắt kính to bản, hơi khum theo đường vòm cung, và có gọng dày che phần thái dương để có thể hạn chế tia cực tím đến từ các phía khác nhau.
Bên cạnh việc sử dụng quần áo, việc sử dụng kem chống nắng phổ rộng (SPF 50+ PA++++) cũng là cách bảo vệ cơ thể trước ta UV. Các sản phẩm mới hiện nay còn tích hợp thêm chức năng dưỡng ẩm, chống thấm nước, thân thiện với da nhạy cảm. Ngoài ra, sau khi tiếp xúc ánh nắng, nên phục hồi da bằng serum cấp ẩm, kem dưỡng hoặc các sản phẩm chống oxy hóa để duy trì sức khỏe làn da.
