Sau hội nghị thượng đỉnh lịch sử Mỹ-Triều, việc Nga-Mỹ có thể gặp nhau tìm cách hóa giải bất đồng cho thấy chỉ cần thiện chí, mọi mâu thuẫn có thể giải quyết trong quan hệ quốc tế. Tuy nhiên, con đường hòa giải quan hệ Nga-Mỹ còn nhiều chông gai do có quá nhiều yếu tố tác động.
Trước hết, phải khẳng định rằng việc Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp nhau tại thủ đô Hensinki của Phần Lan vào tháng 7 tới là động thái được dư luận quốc tế đặc biệt chú ý. Thứ nhất, 4 năm sau khi Nga sát nhập bán đảo Crưm đặc biệt là sau những cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, quan hệ Nga- Mỹ đã chạm đáy căng thẳng. Thứ hai, thành công của thượng đỉnh Mỹ- Triều hồi tháng 6 đã và đang tạo đòn bẩy để gỡ rối vấn đề quốc tế nóng khác. Chớp lấy cơ hội ấy, thượng đỉnh Nga-Mỹ được tổ chức được cho là đúng thời điểm để Mỹ và Nga ngồi lại với nhau.
Dư luận quốc tế đã hoan nghênh động thái này. Bởi cả Nga và Mỹ đều là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và cùng có tầm ảnh hưởng tới các vấn đề quốc tế. Cải thiện quan hệ Nga – Mỹ và tăng cường đối thoại song phương sẽ mang lại hòa bình và ổn định cho thế giới, tạo tiền đề giải quyết những thách thức toàn cầu khác.
Lạc quan là thế, nhưng hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ sắp tới liệu có mang lại kết quả như kỳ vọng? Đây là câu hỏi ngỏ chưa có đáp án. Cả Nga và Mỹ đều thừa nhận rằng mối quan hệ giữa Nga và Mỹ hiện nay "không ở trong tình trạng tốt nhất". Trong khi đó, nội dung hội nghị thượng đỉnh sắp tới được cho sẽ thảo luận những vấn đề khá gai góc trong quan hệ song phương. Đó là bàn cờ Nga-Mỹ trong cuộc chiến ở Syria, vai trò các bên trong cuộc xung đột tại miền Đông Ucraina; khẩu chiến Nga can thiệp bầu cử Mỹ… hay làm sao tháo gỡ nút thắt nghi ngờ còn tồn tại. Lần gần đây nhất hai nhà lãnh đạo Mỹ, Nga gặp nhau là hồi tháng 11/2017 tại Việt Nam bên lề Hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC).
Thỏa thuận về việc tiến hành cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga đạt được trong bối cảnh căng thẳng giữa Moscow và Washington nói riêng và phương Tây nói chung đang gia tăng. Do đó, Tổng thống Putin cho rằng chuyến thăm của Cố vấn An ninh cấp cao Mỹ ông Bolton tới Moscow làm dấy lên hy vọng rằng ít nhất hai bên có thể có bước đi đầu tiên phá bỏ căng thẳng. Tổng thống Trump cũng bày tỏ lạc quan khi cho rằng nhìn chung các cuộc gặp đều có thể mang đến những điều tốt đẹp và tích cực. Trong khi đó, ông Bolton - vốn được biết đến là người có quan điểm cứng rắn đối với Nga, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì đối thoại, cho rằng đây là biện pháp hữu ích cho hai nước nói riêng và sự ổn định của thế giới nói chung. Ông đánh giá sự tiếp xúc trực tiếp giữa hai tổng thống là vô cùng quan trọng và hoàn toàn nằm trong lợi ích quốc gia của Mỹ.
Lần cuối cùng hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ gặp nhau trong khuôn khổ APEC, Đà Nẵng, Việt Nam.
Dù cá nhân Tổng thống Donald Trump có cá nhìn khá thiện chí với Nga, nhưng hiện chính giới Nga và Mỹ đang đối lập nhau trong tất cả các hồ sơ quốc tế. Bộ Ngoại giao Mỹ mới đây thừa nhận, về mặt lý thuyết, một cuộc đối thoại trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Nga có thể giúp tháo gỡ những khác biệt lâu nay giữa hai nước, nhưng điều đó có diễn ra hay không còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Bản chất của vấn đề vẫn là sức khác biệt về lợi ích quốc gia. Nga khó có khả năng nhượng bộ Mỹ trong các hồ sơ quan trọng, và ngược lại Mỹ cũng sẽ không nới lỏng các lệnh trừng phạt với Nga. Ngay trong chính giới Mỹ cũng xuất hiện một số ý kiến lo ngại về khả năng Tổng thống Trump sẽ ký kết một thỏa thuận kèm theo những nhượng bộ "cho không biếu không" đối với nhà lãnh đạo Nga, khiến sức ép đè nặng lên vai Tổng thống Trump. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng đừng quá lạc quan vào kết quả thượng đỉnh Mỹ-Nga mà chỉ nên chờ đợi một cuộc gặp mang tính biểu tượng có thể giảm dần căng thẳng.
Ở một góc nhìn khác, thượng đỉnh Mỹ-Nga cũng đang làm dấy lên nhiều hoài nghi về những tính toán thực sự của Mỹ với các đồng minh. Trong bối cảnh quan hệ Nga-NATO và EU đang đóng băng, nhiều ý kiến cho rằng việc Mỹ "xích lại gần" Nga đang phủ bóng lên hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới, đồng thời khiến các đồng minh của Mỹ hết sức lo ngại.
Tuy nhiên, nói gì thì nói, việc các nhà lãnh đạo Nga-Mỹ gặp nhau sau thời gian dài quan hệ Nga-Mỹ đóng băng, cũng là một tín hiệu vui. Mặc dù được đánh giá là sẽ khó tạo ra bước đột phá, song cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga mang một ý nghĩa biểu tượng về nỗ lực hướng tới cải thiện quan hệ giữa hai cường quốc luôn đối đầu nhau. Bởi vậy, cuộc gặp này, nếu diễn ra, rõ ràng là cơ hội tốt đẹp cho quan hệ hai nước cũng như cho hòa bình và ổn định trên thế giới.
