Dù Trung Quốc luôn khẳng định cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên sẽ mang lại một “tình bạn hữu hảo” Mỹ-Trung, nhưng phía Mỹ lại cho rằng tình bạn hữu hảo với Trung quốc sẽ không “tự nhiên mà có”.
Trái ngược với những tuyên bố chỉ trích Trung Quốc trong quá trình tranh cử, Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như đã có sự điều chỉnh nhất định trong các chính sách với Trung quốc. Từ giọng điệu chỉ trích thao túng tiền tệ và các hoạt động phô diễn quân sự của Trung quốc tại Biển Đông, Washington đã dịu giọng hơn với Bắc Kinh bằng cách gửi thư và điện đàm với ông Tập Cận Bình và khẳng định Mỹ tôn trọng chính sách “Một nước Trung Quốc”. Trong chuyến thăm Trung Quốc mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson một lần nữa đã nhấn mạnh nguyên tắc này đồng thời nhắc lại nội hàm khung quan hệ nước lớn kiểu mới như Trung Quốc đề xuất, một động thái khiến dư luận hết sức chú ý.
Một điểm nữa chứng minh sự thay đổi của Washington, đó là Bộ Tài chính Mỹ mới đây thông báo sẽ không đưa Trung Quốc vào danh sách các nước thao túng tiền tệ. “Khu nghỉ dưỡng ở Florida là một nơi tuyệt đẹp với không gian nhẹ nhàng, yên bình. Việc lãnh đạo hai nước có thể trao đổi, hiểu biết lẫn nhau trong không gian như vậy có tác dụng trong việc xây dựng quan hệ hai nước”, bà Elaine Chao – Bộ trưởng Bộ giao thông Mỹ nhận định.
Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung quốc Tập Cận Bình sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên.
Người phát ngôn Nhà Trắng Sean Spicer cho rằng, cuộc gặp là cơ hội để Tổng thống Donald Trump thúc đẩy mối quan hệ với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Theo ông Sean Spicer, căng thẳng liên quan đến Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD), an ninh trên bán đảo Triều Tiên, vấn đề Đài Loan, Biển Đông cũng như vấn đề thương mại với Triều Tiên, hợp tác kinh tế và an ninh sẽ là nội dung chính được các bên thảo luận. Tuy được cho là khó đạt được những đột phá lớn về các vấn đề này do sự khác biệt về lập trường nhưng về hình thức việc xác lập quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo nhằm tạo nền tảng cho quan hệ hai nước trong thời gian tới được cho là khả thi.“Bất cứ vấn đề nào mà hai bên có thể cùng ngồi thảo luận với nhau, mặc dù không đưa ra được phương án giải quyết, thì cũng đều hữu ích”, cựu Bộ trưởng tài chính Mỹ Robert Edward Rubin nhận định.
Ai phải lấy lòng ai?
Dù truyền thông quốc tế “háo hức” trông đợi cuộc gặp này, song giới phân tích cho rằng họ sẽ không có được nhiều kết quả tích cực. Đó là bởi dù quan hệ song phương “ấm lên”, nhưng thực chất cả Washington và Bắc Kinh đều không thể rũ bỏ những lợi ích địa chính trị. Chia sẻ quan điểm trên Twitter hôm 30/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng cuộc gặp giữa ông và nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể sẽ căng thẳng vì Mỹ không thể chấp nhận tình trạng thâm hụt mậu dịch quá lớn và công ăn việc làm của người Mỹ bị đánh cắp. Thậm chí, người phát ngôn Nhà Trắng Sean Spicer cho biết Mỹ “vô cùng quan ngại” về quan hệ thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc.
Quan hệ Mỹ-Trung sẽ tác động mạnh đến kinh tế thương mại hai nước
Một ngày sau đó, ngày 31/3, ông Donald Trump đã ký hai sắc lệnh hành pháp nhằm xác định những hành vi không công bằng gây thâm hụt mậu dịch của Mỹ và đối phó hành vi bán phá giá, cũng như chống trợ giá bởi các chính phủ nước ngoài, những sắc lệnh được cho là sẽ tác động mạnh đến kinh tế Trung Quốc. Trước đó, Mỹ đã nhiều lần chỉ trích chính sách công nghiệp của Trung Quốc và việc hỗ trợ tài chính cho các ngành công nghiệp nước này như thép và nhôm dẫn tới tình trạng sản xuất thừa và khi xuất khẩu tăng liên tục. Các động thái trên dự báo Mỹ sẽ không nhân nhượng Trung quốc trong các cuộc đàm phán, mà trước mắt là cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới.
Bình luận về chuyến thăm, hãng tin Anh Reuters cho rằng “sẽ không thể có một tình bạn tự nhiên” giữa hai nước Mỹ-Trung. “Đơn giản là sự đụng độ lợi ích và sự khác biệt về phong thái của hai nhà lãnh đạo Mỹ-Trung. Ông Donald Trump với phong cách bất định và nhiều phát ngôn gây sốc trên Twitter còn ông Tập Cận Bình trái ngược hoàn toàn, với phong cách cẩn trọng và cảnh giác”.
Trái ngược với phản ứng từ phía Mỹ, Tân Hoa xã đưa ra bình luận khá mềm mỏng về cuộc gặp Mỹ-Trung. “Bất đồng là tất yếu, hai nước không thể nào giải quyết được tất cả những khác biệt chỉ trong một cuộc gặp ngoại giao. Tuy nhiên, điều quan trọng là hai quốc gia có thể duy trì sự tin tưởng và nhượng bộ dựa trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau”.
Trung quốc cũng đã dịu bớt những luận điệu chỉ trích Mỹ trước thềm cuộc gặp. Theo kế hoạch, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ dự tiệc chào mừng do Tổng thống Donald Trump tổ chức và tham dự các cuộc hội đàm với Tổng thống Donald Trump.
