Trong y học cổ truyền, sùi mào gà thuộc phạm vi các chứng “táo vưu”, “tao hậu”, “táo hậu” với nguyên nhân chủ yếu là do vệ sinh tại chỗ không sạch sẽ, thấp nhiệt hạ chú bì phu, niêm mạc lâu ngày mà phát thành bệnh.
Bệnh sùi mào gà thường xảy ra ở rãnh quy đầu, đầu niệu đạo, quanh hậu môn và vùng âm hộ, do một loại siêu vi gây nên. Tổn thương ban đầu chỉ là một hạt sùi nhỏ có màu hồng nhạt, sau to và dài dần ra, có khi thành đám sợi nhỏ hoặc đám sùi to, phân nhánh, màu hồng, mềm ướt và dễ chảy máu. Bệnh thường không đau chỉ gây cảm giác vướng, ngứa và khó chịu. Khi cọ xát nhiều, tổn thương bị trợt ướt, nhiễm khuẩn thứ phát và gây viêm da vùng lân cận.
Hiện nay, các phương pháp của y học cổ truyền có thể dùng phối hợp 1 bài thuốc uống trong với 1 bài thuốc dùng ngoài để trị liệu với các trường hợp nhẹ, hỗ trợ điều trị các trường hợp nặng hoặc dùng để dự phòng tái phát sau đợt điều trị bằng y học hiện đại. Các bài thuốc điều trị bệnh sùi mào gà chủ yếu là thanh nhiệt lợi thấp, giải độc tán kết, cụ thể như sau:
Thuốc uống trong:
Có thể chọn dùng một trong 2 bài thuốc sau:
Bài 1: tỳ giải 15g, thương truật 15g, hoàng bá 15g, đại thanh diệp 20g, ý dĩ 20g, thổ phục linh 30g, đan bì 12g, tử thảo 15g, thông thảo 10g, mã xỉ hiện (rau sam) 15g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Nếu nhiệt thịnh biểu hiện bằng triệu chứng tại chỗ sưng nóng, đỏ đau, đại tiện táo kết gia thêm đại hoàng 9g, sinh thạch cao 15g, kim ngân hoa 15g, tri mẫu 9g; nếu tái phát gia thêm hoàng kỳ 20g, bạch truật 15g.
Bài 2: dã cúc hoa 30g, thổ phục linh 30g, kim ngân hoa 10g, cam thảo 10g, bản lam căn 10g, sơn đậu căn 10g, xạ can 10g, liên kiều 10g, hoàng cầm 10g, chi tử 10g, hoàng bá 10g, thương truật 10g, sơn từ cô 5g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Mã xỉ hiện (rau sam) phối hợp với một số vị thuốc khác sắc lấy nước, ngâm rửa vết thương sùi mào gà.
Thuốc dùng ngoài:
Có thể chọn dùng một trong số các bài thuốc sau:
Bài 1: bản lam căn 30g, dã cúc hoa 30g, mộc tặc 20g, khô phàn 20g, nga truật 15g, địa phu tử 20g, mỗi ngày 1 thang sắc lấy nước ngâm rửa tại chỗ.
Bài 2: mã xỉ hiện 60g, đại thanh diệp 30g, minh phàn 21g, sắc lấy nước ngâm rửa tại chỗ, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 15 phút, sau đó dùng lục nhất tán 30g, phèn phi 9g trộn đều rắc vào tổn thương.
Bài 3: hoàng kỳ, hoàng bá, khổ sâm, ý dĩ lượng bằng nhau, sấy khô, tán bột, mỗi lần dùng 1g rắc lên tổn thương rồi băng lại, 10 lần là 1 liệu trình, thường dùng 2 liệu trình là có kết quả.
Tổn thương của sùi mào gà có khi là đám sợi nhỏ, hoặc đám sùi to.
Bài 4: mã xỉ hiện 45g, bản lam căn 30g, sơn đậu căn 30g, khổ sâm 30g, hoàng bá 20g, mộc tặc thảo 15g, bạch chỉ 10g, đào nhân 10g, lộ phong phòng 10g, cam thảo sống 10g, tế tân 10g, sắc đặc lấy nước thấm vào gạc đắp lên tổn thương mỗi ngày 1 lần, mỗi lần 15 phút, 5 lần là 1 liệu trình.
Bài 5: mã xỉ hiện 30g, bạch tiên bì 20g, tế tân 15g, mật quạ 10g, sắc lấy nước ngâm rửa tổn thương mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 30 phút.
Bài 6: khổ sâm 50g, đậu căn 20g, đào nhân 15g, đan bì 12g, tam lăng 30g, nga truật 30g, mộc tặc 20g, sắc lấy nước ngâm rửa tổn thương mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 8 phút, 14 ngày là 1 liệu trình.
Bài 7: khổ sâm 50g, xà sàng tử 50g, bách bộ 50g, mộc tặc thảo 50g, bản lam căn 50g, thổ phục linh 50g, đào nhân 30g, minh phàn 30g, xuyên tiêu 30g, sắc lấy nước ngâm rửa tổn thương mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 30 phút.
Bài 8: mã xỉ hiện 60g, linh từ thạch 20g, bạch liễm 20g, mộc tặc thảo 30g, sinh mẫu lệ 30g, khổ sâm 30g, bạch hoa xà thiệt thảo 30g, hồng hoa 10g, sắc lấy nước ngâm rửa tổn thương, mỗi ngày 1 lần, mỗi lần 20 phút, 20 ngày là 1 liệu trình.
