- Mật ong, một sản phẩm được tạo ra từ ong thợ, sau khi hút mật từ các loại hoa, rồi qua công đoạn tinh luyện mà thành. Mật ong quả là một thứ thuốc hoàn chỉnh; nó không những bổ sung một nguồn năng lượng rất dồi dào có thể dùng dưới dạng mật ong tươi, có vị thơm, ngọt và bổ: 100g mật ong, có thể cung cấp tới 335 calo, còn bổ sung một lượng vitamin và các nguyên tố vi lượng Ca, Fe, P, Mg đáng kể. Theo YHCT, mật ong có vị ngọt, tính bình, không độc, vào 5 kinh: tâm, phế, tỳ, vị và đại tràng có tác dụng kiện tỳ, nhuận phế, kháng khuẩn. Dùng trong các trường hợp tiêu hoá kém, trẻ em chậm lớn, biếng ăn, người lớn cơ thể yếu mệt, mới ốm dậy ngày 1-2 thìa cà phê, pha loãng với nước ấm. Uống nhiều ngày trong tuần. Mật ong có khả năng làm giảm độ acid của dịch vị và đưa nó trở lại điều kiện bình thường, có thể dùng trị viêm loét dạ dầy, tá tràng tốt. Có thể dùng riêng hoặc đem pha vào nước sắc của các vị thuốc kiện tỳ: bạch truật, hoàng kỳ, hoài sơn, đảng sâm để uống. Còn dùng trị ho, ho khan, nhất là với trẻ sơ sinh, dùng mật ong, với các lát quất, hoặc lát chanh hay quất hồng bì, hấp lên mặt nồi cơm vừa cạn. Gạn lấy dịch cho uống. Dùng ngoài, bôi lên các vết bỏng (nhẹ) sẽ giảm đau và nhanh lên da non.
 Ong mật và sáp ong mật. |
- Sữa ong chúa
là chất sánh, mầu trắng hoặc hơi vàng, là một chất dinh dưỡng, rất bổ để nuôi các ấu trùng. Sữa ong chúa rất giàu acid amin, trong đó có nhiều loại acid amin cần thiết, như cystein, còn có các vitamin nhóm B, acid hữu cơ, các kích thích tố, các enzym. Sữa ong chúa có vị ngọt hơi chua, có tác dụng bổ dưỡng rất cao, còn có tác dụng tăng trọng. Do đó nó có tác dụng bồi bổ cơ thể rất tốt, có thể dùng cho trẻ em suy dinh dưỡng, người già yếu mệt, nhất là với những cơ thể mới ốm dậy, người gầy, da xanh xao. Do có các chất kích thích tố, sữa ong chúa có thể dùng cho các trường hợp sinh lý suy giảm, phụ nữ kinh nguyệt không đều, nam giới, khả năng sinh tinh kém...
- Sáp ong có thể chất mềm, có màu từ trắng đến vàng ngà, được tách ra từ tầng sáp của tổ ong. Sáp ong chứa nhiều vitamin A, các acid béo no và không no. Sáp ong có vị ngọt, hơi ấm, không độc. Có tác dụng tiêu độc, làm se, cầm máu, chống loét. Có thể dùng sáp ong 20g, uống với rượu ấm để chữa băng huyết, hoặc dùng sáp ong 10g, câu đằng 20g, bồ kết 2 quả. Tất cả tán nhỏ, trộn đều, đốt xông khói, trị viêm ống tai. Sáp ong còn là thành phần của cao dán nhọt, cao hút mủ hoặc dùng làm vỏ bao để bảo quản các viên tễ (quy tỳ hoàn, sâm nhung bổ thận... ).
 Keo ong. |
- Keo ong
còn gọi là phong giao, là sản phẩm được các con ong thợ tạo thành từ nhựa của các loài cây, luyện với chất sáp ong mà thành. Keo ong có tới 55% dầu nhựa, 10% tinh dầu và khoảng 30% chất sáp, 5% phấn hoa. Là sản phẩm có thể chất khô, mùi thơm khi hơ nóng hơi mềm ra. Trong keo ong còn có nhiều thành phần flavonoid. Do có tác dụng kháng khuẩn tốt, keo ong được dùng trị các thể chàm và một số bệnh ngoài da. Còn có tác dụng ức chế khối u, ung thư tuyến tiền liệt, hoặc dùng rượu keo ong 10 % cho những người bị nhiễm phóng xạ, cho kết quả tốt.
- Nọc ong là chất lỏng rất sánh không màu. Dùng nọc ong làm chất để thuỷ châm vào các huyệt vị trên cơ thể, trị nhiều chứng bệnh như đau dây thần kinh, đau cơ nhục, đau xương khớp. Thường người ta dùng cái panh kẹp con ong, rồi cho ong châm trực tiếp vào các huyệt. Phương pháp châm bằng nọc ong cho hiệu quả rất cao.
GS.TS.Phạm Xuân Sinh